Tal-Y-Sarn: Pentref yng Ngwynedd

Tyfodd y pentref yn gyflym yn ystod y 19g pan oedd nifer o chwareli llechi yn yr ardal, megis Chwarel Dorothea.

Tal-y-sarn

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.0522°N 4.2562°W
Cod OS	SH488529
Gwleidyddiaeth
AC/au	Siân Gwenllian (Plaid Cymru)
AS/au	Hywel Williams (Plaid Cymru)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

• Brodor o Dalysarn oedd y bardd R. Williams Parry a aned yn Rhif 37, Ffordd yr Orsaf. Mae cofeb iddo yn Ffordd yr Orsaf a gynlluniwyd gan R. L. Gapper.
• Annant, chwarelwr, beirniad eisteddfodol a bardd.
• Gwilym R. Jones, bardd, llenor a golygydd Y Faner.
• Idwal Jones, awdur y gyfres radio SOS, Galw Gari Tryfan.

Cysylltir Tal-y-sarn hefyd â'r pregethwr enwog o'r 19g, John Jones, Tal-y-sarn, er nad oedd ef yn enedigol o'r ardal.

Rhwng Pen-y-groes a Thal-y-sarn mae bryngaer Caer Engan. Mae gan yr ardal gysylltiadau a phedwaredd cainc y Mabinogi, chwedl Math fab Mathonwy. Dolbebin gerllaw Tal-y-sarn oedd cartre’r forwyn Goewin, a heb fod ymhell mae Baladeulyn, lle darganfu Gwydion ei nai Lleu Llaw Gyffes ar ffurf eryr clwyfedig mewn derwen.

• Gwilym R. Jones, "Yn Nhal-y-sarn ers talwm...". Atgofion am Ddyffryn Nantlle. (Llyfrgell Sir Gaernarfon, 1968)