Rhaglen Hob Y Deri Dando: Rhaglen gerddoriaeth gwerin a phob Cymraeg ar y BBC a dechreuwyd yn 1964

Darlledwyd hi ar y BBC gyda'r rhaglen gyntaf yn 1964, sef yr un flwyddyn â darllediad cyntaf Top of the Pops. Roedd gan y rhaglen bwyslais ar gerddoriaeth canu gwlad ar y cyfan. Erbyn 1968 roedd sianel TWW wedi herio rhaglen y BBC gydag Ysgubor Lawen. Rhoddodd Hob a Deri Dando lwyfan pwysig, hwb ac incwm i sefydlu canu pop Cymraeg, er yr ystyrir cyfres Disc a Dawn a ddechreuodd yn 1966 fel yr un a wnaeth y cyfraniad pwysicaf i foderneiddio’r byd pop Cymraeg ac yna'r hyn a elwid, maes o law, y Sîn Roc Gymraeg.

Hob y Deri Dando

Dechrau/Sefydlu	1964
Genre	cerddoriaeth boblogaidd
Cynhyrchydd/wyr	Ruth Price
Iaith wreiddiol	Cymraeg

Enwyd y gyfres gerddoriaeth ar ôl y cân werin adnabyddus Hob y Deri Dando, sydd, efallai'n awgrymu natur gerddorol, os nad geidwadol y gyfres ar adeg o newid diwylliannol anferth yng Nghymru a Phrydain.

Cynhyrchydd y gyfres oedd Ruth Price a hyrwyddwyd i wneud y rhaglen gan Bennaeth Adloniant Ysgafn BBC Cymru, Meredydd "Merêd" Evans. Bu i Merêd hefyd gyflwyno'r rhaglen. Aeth ymlaen wedyn i gynhyrchu rhaglen pop gyntaf Gymraeg, Disc a Dawn yn 1966.

Mae amserlen rhaglen Rhagfyr 1964 yn nodi'r artistiaid canlynol, gan ddangos rhychwant y diddanwyr: Ivor Emmanuel, Margaret Williams, Olwen Jones, Eiri Jones, Caryl Owens, Ryan Davies, David Reynolds, Jim Howells, Justin Smith, y deuawd Aled a Reg, Derek Boote, a'r Proclaimers. Cyflwynydd arall yn y gyfres oedd y diddanwr Glan Davies (gelwir hefyd yn Glanville Davies).

Ymhlith y cantorion eraill a ymddangosodd ar y gyfres oedd:

• Y Diliau - triawd yn canu caneuon ysgafn poblogaidd Gymraeg a chyfieithiadau Saesneg o ardal Dinefwr
• Heather Jones - a ymddangosodd ar y rhaglen am y tro cyntaf yn 1966
• Meic Stevens
• Hogia Llandegai
• Tami Wyn - y gantores o Fethesda aeth ymlaen i gyrraedd siartiau Prydain fel Tammy Jones
• Y Derwyddon - ceir clip yn canu 'Jac o Dŷ Coch'

Cafwyd cyfraniadau hefyd gan Ryan Davies Hywel Gwynfryn a Glan Davies.

• 'Jac o Dŷ Coch clip o Y Derwyddon ar y rhaglen
• Amserlen rhaglen Hob y Deri Dando o'r Radio Times, Rhagfyr 1964