Clynnog Fawr: Pentref yng Ngwynedd
Pentref a chymuned (wrth yr enw swyddogol Clynnog) yng Ngwynedd, Cymru, yw Clynnog Fawr ( ynganiad ) neu Clynnog-fawr.
Saif ar arfordir gogleddol Penrhyn Llŷn. Mae Clynnog Fawr ar ffordd yr A499 rhwng Caernarfon a Pwllheli, cyfeiriad OS SH415500. Yn 1991 yr oedd y boblogaeth yn 130.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.0209°N 4.3647°W, 53.020158°N 4.364447°W |
| Cod SYG | W04000057 |
| Cod OS | SH414496 |
| Cod post | LL54 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AC/au | Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru) |
| AS/au | Liz Saville Roberts (Plaid Cymru) |
Hanes
Saif Clynnog mewn safle strategol bwysig, ar ben gogleddol y llwybr hawddaf trwy'r mynyddoedd rhwng arfodir deheuol ac arfordir gogleddol Llŷn. Bu nifer o frwydrau yn y cylch, yn cynnwys Brwydr Bron yr Erw yn 1075 pan orchfygwyd ymgais gyntaf Gruffudd ap Cynan i ddod yn frenin Gwynedd gan Trahaearn ap Caradog a Brwydr Bryn Derwin yn 1255 pan orchfygodd Llywelyn ap Gruffudd ei frodyr Owain a Dafydd i gymeryd meddiant o holl deyrnas Gwynedd.
Mae siambr gladdu Neolithig Bachwen rhwng y pentref a'r môr.
Eglwys Sant Beuno
- Prif: Eglwys Sant Beuno
-
ca. 1797 -
Eglwys Sant Beuno; 1786 -
Y prif adeilad o ddiddordeb yn y pentref yw Eglwys Sant Beuno, sy'n adeilad anarferol o fawr i bentref o faint Clynnog. Dywedir fod clas mynachol wedi ei sefydlu gan Beuno yma yn nechrau'r 7c. Datblygodd i fod yn sefydliad pwysig, ac mae rhai o lawysgrifau Cyfraith Hywel Dda yn nodi fod gan abad Clynnog hawl i sedd yn llys brenin Gwynedd. Cofnodir fod yr eglwys wedi ei llosgi gan y Daniaid yn 978 ac yn ddiweddarach llosgwyd hi eto gan y Normaniaid. Erbyn diwedd y 15g yr oedd yn eglwys golegol, un o ddim ond chwech yng Nghymru. Roedd yr eglwys yn arosfan bwysig i bererinion ar eu ffordd i Ynys Enlli, ac mae'n cynnwys Cyff Beuno, hen gist bren wedi ei naddu o un darn o onnen, a ddefnyddid i gadw rhoddion y pererinion. Yma hefyd mae "Maen Beuno" sydd yn ôl yr hanes yn dwyn olion bysedd Beuno ei hun. Tu allan yn y fynwent mae deial haul sy'n cael ei ddyddio rywbryd rhwng diwedd y ddegfed ganrif a dechrau'r ddeuddegfed ganrif.
Enwogion
Ymhlith enwogion o Glynnog mae dau a fu'n Gatholigion blaenllaw yn yr 16g, sef:
Cyfrifiad 2011
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:
Cyfeiriadau
Dolen allanol
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Clynnog Fawr, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.