Neodimium is 'n element wat in 1885 deur Carl Auer von Welsbach ontdek is.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Algemeen | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Naam, simbool, getal | neodimium, Nd, 60 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Voorkoms | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chemiese reeks | lantaniede | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groep, periode, blok | 3, 6, f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atoommassa | 144,242 (1) g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronkonfigurasie | [Xe] 4f46s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektrone per skil | 2, 8, 18, 22, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fisiese eienskappe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toestand | vastestof | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Digtheid (naby k.t.) | 7,0 g/cm³ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Smeltpunt | 1 297 K (1024 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kookpunt | 3 347 K (3 074 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atoomeienskappe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kristalstruktuur | dubbelheksagonaal diggepak | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Strukturbericht-kode | A3' | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ionisasie-energieë | 1ste: 533 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2de: 1040 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3de: 2130 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vernaamste isotope | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Die element is 'n glansende silwergeel metaal wat taamlik reaktief is. Dit oksideer aan die lug en moet só gestoor word dat dit nie met lug in kontak kom nie. Dit reageer ook stadig met koue en vinnig met warme water.
Van die ouer toepassings is in vuursteentjies in ligters, maar vandag is dit veral die uitstekende permanente magnete (Nd2Fe14B) waarin dit aangetref word. Dit word gebruik in hardeskywe, luidsprekers, elektriese motors ensomeer.
Daar word verwag dat die koms van elektriese motorkarre die vraag na neodimium sal verhoog. In 2009 is daar beraam dat dit tussen 1 en 2 kg Nd per kar sal wees en dit sal vereis dat die wêreldproduksie verhoog moet word. Neodimium word gewoonlik uit seldsame aardoksides verkry. Die produksie daarvan het tot die 1950s veral uit Indië en Brasilië gekom. In die 1970s en 1980s was daar 'n groot oop myn in Mountain Pass, Kalifornië wat dit versorg het, maar dit het in 1998 gesluit. Daarna het die produksie vir 95% na China geskuif. Die oksides word daar uit bastnasiet-ertse (LnCO3F) in Binne-Mongolië verkry. Hulle is veral ryk in neodimium. China hou egter liewer die stowwe vir sy eie groeiende markte as om die produksie te verhoog om dit net uit te voer. Daar is ander plekke soos in Kanada en die VSA waar dit voorkom, maar dit is dalk nie genoeg nie.
'n Ander belangrike gebruik is as die aktiewe dotering in lasers, veral die Nd:YAG-laser.
Een van die stabiele isotope van neodimium 143Nd is die vervalproduk van 'n radioaktiewe isotoop van samarium 147Sm. Hierdie isotoop ondergaan α-verval met 'n uiters lang halfleeftyd van 106 miljard jaar, wat 23 keer langer as die Aarde se ouderdom is. Hierdie proses verander die isotoopverhouding van neodimium 'n bietjie en hierdie klein verskille kan met massaspektrometrie gemeet word. Hierdie metings kan gebruik word om die ouderdom van gesteentes en die chemiese evolusie van planete te bepaal.
H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Alkalimetale | Aardalkalimetale | Lantaniede | Aktiniede | Oorgangsmetale | Hoofgroepmetale | Metalloïde | Niemetale | Halogene | Edelgasse | Chemie onbekend |
This article uses material from the Wikipedia Afrikaans article Neodimium, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Inhoud is onderhewig aan CC BY-SA 4.0, tensy anders vermeld. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Afrikaans (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.