सामान्यतया कम्पनी भन्नाले कुनै निश्चित उद्देश्य प्राप्तिको लागि सहयोगी व्यक्तिहरूको समूहलाई बुझिन्छ । यसै गरी कुनै निश्चित उद्देश्य प्राप्तिको लागि नेपालको प्रचलित कानुन अनुसार स्थापना भएको व्यक्तिहरूको समूहलाई कम्पनी भनिन्छ । यो शव्द अङ्ग्रेजीबाट आएको आगन्तुक शव्द हो ।
प्रचलित कानुन अनुसार स्थापना हुने भएकोले कम्पनीलाई कानुनी व्यक्ति पनि भनेर चिनिन्छ । कम्पनी स्थापनाको लागि समुहमा रहेका व्यक्तिहरूबाट रकम पूँजीको रूपमा सङ्कलन गरिन्छ भने उक्त पूँजीको बदलामा सो व्यक्तिहरूलाई शेयर वितरण गर्ने गरिन्छ । कम्पनीमा शेयरधनीको दायित्व उसले लिएको शेयरको अंकित मूल्य बराबर मात्र हुने हुँदा कम्पनीमा सिमित दायित्व हुने गर्दछ ।
'कम्पनी, संक्षिप्त रूपमा ', एक कानूनी निकाय कानूनी व्यक्तिहरूको संघलाई प्रतिनिधित्व गर्ने हो, चाहे प्राकृतिक, न्यायिक वा दुबैको मिश्रण, एक विशेष उद्देश्यको साथ। कम्पनीका सदस्यहरूले साझा उद्देश्य साझा गर्छन् र विशिष्ट, घोषित लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न एकजुट हुन्छन्।
समय बित्दै जाँदा, कम्पनीहरूले निम्न सुविधाहरूमा विकास गरेका छन्: "अलग कानूनी व्यक्तित्व, सीमित दायित्व, स्थानान्तरण योग्य शेयर, लगानीकर्ता स्वामित्व, र व्यवस्थापकीय पदानुक्रम"। कम्पनी, एक संस्थाको रूपमा, राज्य द्वारा सिर्जना गरिएको हो। जसले संस्थापनको विशेषाधिकार प्रदान गर्यो।
कम्पनीहरूले विभिन्न रूपहरू लिन्छन्, जस्तै:
सार्वजनिक रूपमा घोषित समावेश प्रकाशित नीति अनुसार सदस्यहरूले आफ्ना कर्तव्यहरू पूरा गर्न वा असफल भएमा कम्पनी आफैंमा सीमित दायित्व भएकोले कम्पनीलाई कानुनी व्यक्तिको रूपमा सिर्जना गर्न सकिन्छ। जब कम्पनी बन्द हुन्छ, थप कानुनी दायित्वहरूबाट बच्नको लागि यसलाई लिक्विडेटेड हुन आवश्यक पर्दछ। कम्पनीहरूले आफूलाई नयाँ कम्पनीहरूको रूपमा सम्बद्ध र सामूहिक रूपमा दर्ता गर्न सक्छन्; नतिजा प्राप्त संस्थाहरू प्रायः कर्पोरेट समूह को रूपमा चिनिन्छन्।
कम्पनीलाई "कृत्रिम व्यक्ति", अदृश्य, अमूर्त, कानून द्वारा वा अन्तर्गत सिर्जना गरिएको, एक अलग कानूनी क्षमता (वा "व्यक्तित्व"), सर्वाधिक उत्तराधिकार, र सामान्य छाप संग। केही वरिष्ठ पदहरू बाहेक, कम्पनीहरू व्यक्तिगत सदस्यको मृत्यु, पागलपन, वा दिवालिया बाट अप्रभावित रहन्छन्।
अंग्रेजी शब्द, "कम्पनी," यसको उत्पत्ति पुरानो फ्रान्सेली शब्द compagnie (पहिलो 1150 मा रेकर्ड गरिएको) मा भएको छ, जसको अर्थ "समाज, मित्रता, आत्मीयता; शरीरको सैनिकहरू", जुन लेट ल्याटिन शब्द companio बाट आएको हो ("जो तपाईसँग रोटी खान्छ") , पहिलो पटक सेलिक कानून (सर्का AD 500) मा जर्मन अभिव्यक्तिको calque रूपमा प्रमाणित गरिएको gahlaibo (शाब्दिक रूपमा, "रोटी संग"), ओल्ड हाई जर्मन galeipo ("साथी") र गोथिक gahlaiba (" मेसमेट")।
1303 सम्म, शब्द कम्पनीले ट्रेड गिल्ड्स लाई उल्लेख गर्यो। "कम्पनी" शब्दको प्रयोग "व्यापार संघ" को अर्थमा पहिलो पटक 1553 मा रेकर्ड गरिएको थियो, र संक्षिप्त नाम "co।" 1769 बाट मिति।
चीन मा, कम्पनीहरू प्रायः सरकार सञ्चालित वा सरकार समर्थित हुन्छन्। अन्य कम्पनीहरू विदेशी कम्पनीहरू वा निर्यात-आधारित निगमहरू हुन सक्छन्।
जनता गणतन्त्र चीनको कम्पनी कानून अनुसार, कम्पनीहरूले सीमित दायित्व कम्पनी र संयुक्त स्टक लिमिटेड कम्पनी समावेश गर्दछ जुन मेनल्याण्ड चीनमा स्थापना भएको थियो।
अंग्रेजी कानून र यसमा आधारित कानुनी क्षेत्राधिकारहरूमा, कम्पनी कम्पनी अधिनियमहरू वा समान कानून अन्तर्गत दर्ता गरिएको एक निकाय कर्पोरेट वा निगम कम्पनी हो। सामान्य रूपहरू समावेश छन्:
संयुक्त राज्य अमेरिका मा, कम्पनी अनिवार्य रूपमा निगम होईन। उदाहरण को लागी, एक कम्पनी "निगम, साझेदारी, संघ, संयुक्त-स्टक कम्पनी, ट्रस्ट, फन्ड हुन सक्छ, वा व्यक्ति को संगठित समूह, चाहे सम्मिलित होस् वा होइन, र (आधिकारिक हैसियतमा) कुनै पनि प्रापक, दिवालियापनमा ट्रस्टी, वा समान आधिकारिक, वा लिक्विडेटेड एजेन्ट अग्रगामी।"
कम्पनीहरूको कम सामान्य प्रकारहरू हुन्:
जब कम्पनीको नाम पछि "Ltd" राखिन्छ, यसले सीमित कम्पनीलाई जनाउँछ, र "PLC" (पब्लिक लिमिटेड कम्पनी) ले यसको शेयर व्यापक रूपमा राखिएको संकेत गर्दछ।
कानुनी सन्दर्भमा, कम्पनीका मालिकहरूलाई सामान्यतया "सदस्यहरू" भनिन्छ। शेयर द्वारा सीमित वा असीमित कम्पनीमा (शेयर पूँजी संग गठन वा संगठित), यो सेयरहोल्डर हुनेछ। ग्यारेन्टीद्वारा सीमित कम्पनी मा, यो ग्यारेन्टरहरू हुनेछन्। केही|अपतटीय क्षेत्राधिकार ले आफ्नो क्षेत्राधिकारको लागि व्यवसायलाई आकर्षित गर्नको लागि अपतटीय कम्पनी को विशेष रूपहरू सिर्जना गरेका छन्। उदाहरणहरूमा पृथक पोर्टफोलियो कम्पनीहरू र प्रतिबन्धित उद्देश्य कम्पनीहरू समावेश छन्। यद्यपि, त्यहाँ कम्पनी प्रकारका धेरै उप-श्रेणीहरू छन् जुन संसारमा विभिन्न क्षेत्राधिकारहरूमा गठन गर्न सकिन्छ। कम्पनीहरूलाई कहिलेकाहीं पब्लिक कम्पनीहरू' र 'निजी कम्पनीहरू बीच कानूनी र नियामक उद्देश्यका लागि छुट्याइन्छ। सार्वजनिक कम्पनीहरू ती कम्पनीहरू हुन् जसको शेयरहरू सार्वजनिक रूपमा कारोबार गर्न सकिन्छ, प्रायः (यद्यपि सँधै) स्टक एक्सचेन्ज मा जारी गरिएको शेयरहरूमा लिस्टिङ आवश्यकताहरू /सूचीबद्ध नियमहरू लागू हुन्छ। , शेयर को व्यापार र शेयर को भविष्य को जारी को एक विनिमय को प्रतिष्ठा वा विशेष बजार को प्रतिष्ठा बलियो बनाउन मद्दत गर्न। निजी कम्पनीहरूसँग सार्वजनिक रूपमा व्यापार गरिएको शेयरहरू छैनन्, र प्रायः शेयरहरूको स्थानान्तरणमा प्रतिबन्धहरू छन्। केही अधिकार क्षेत्रहरूमा, निजी कम्पनीहरूको अधिकतम संख्यामा शेयरधारकहरू छन्।
एक अभिभावक कम्पनी एक कम्पनी हो जसले अर्को फर्ममा पर्याप्त भोटिङ स्टकको स्वामित्व राख्छ र यसको संचालक समितिलाई प्रभाव पारेर वा चयन गरेर व्यवस्थापन र सञ्चालनहरू नियन्त्रण गर्न सक्छ; दोस्रो कम्पनीलाई मूल कम्पनीको सहायक मानिन्छ। अभिभावक कम्पनीको परिभाषा अधिकारक्षेत्र अनुसार फरक हुन्छ, परिभाषालाई सामान्यतया त्यो अधिकारक्षेत्रमा रहेका कम्पनीहरूसँग व्यवहार गर्ने कानूनको माध्यमबाट परिभाषित गरिन्छ।
नेपालको प्रचलित कानुन कम्पनी ऐन, २०६३ को दफा ३ (१) अनुसार मुनाफाको उद्देश्य लिई कुनै उद्यम गर्न चाहने व्यक्तिले एक्लै वा अरूसँग समूहबध्द भई प्रबन्धपत्रमा उल्लेख भए बमोजिम एक वा एक भन्दा बढी उद्देश्य प्राप्तिका लागि दायित्व सिमित गरी संस्थापना गरेकोलाई कम्पनी भनिएको छ ।
पब्लिक कम्पनी भन्नाले कम्तिमा सात जना संस्थापक भई बढीमा जति पनि संस्थापक रहि स्थापना हुने कम्पनीलाई पब्लिक भनिन्छ । साथै जुन कम्पनीको शेयर स्वामित्वलाई साधारण जनतामा बाडिएको र शेयर बजारमा स्वतन्त्र रूपमा शेयरको कारोबार हुने कम्पनीलाई पब्लिक कम्पनी भनिन्छ ।
प्राइभेट वा निजी कम्पनी भन्नाले बढीमा एक सय एक जनासम्म शेयरधनी हुने तथा आफ्नो धितोपत्र शेयरधनीहरू बाहेक धितोबन्धक राखी वा अन्य कुनै किसिमले हक छाडी दिन नपाउने कम्पनीलाई प्राइभेट कम्पनी भनिन्छ ।
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article कम्पनी, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.