Alfred Hitchcock: Britse rolprentregisseur

Hy is dikwels "die Meester van Spanning" genoem en het baie tegnieke ontwikkel in die spanning- en rillergenres. Ná ’n suksesvolle loopbaan in Brittanje in stil- en vroeë praatrolprente, het hy in 1939 Hollywood toe getrek. Hy het in 1955 ’n Amerikaanse burger geword.

Sir Alfred Hitchcock
Publisiteitsfoto, omstreeks 1955.
Geboortenaam	Alfred Joseph Hitchcock
Geboorte	(1899-08-13)13 Augustus 1899 Leytonstone, Essex, Engeland
Sterfte	29 April 1980 (op 80) Los Angeles, VSA
Skool	Salesian College, Londen, St. Ignatius' College
Beroep(e)	Rolprentregisseur, -vervaardiger
Aktiewe jare	1921–1976
Toekennings	Knight Commander of the Most Excellent Order of the British Empire (KBE)
Internet-rolprentdatabasis-profiel

In sy loopbaan van langer as ’n halfeeu het Hitchcock sy eie regisseurstyl ontwikkel. Hy het ’n kamerategniek geskep wat so beweeg dat dit lyk of dit die akteur se blik volg en so het hy die gehoor in staat gestel om ’n soort voyeurisme te beleef. Hy het skote geraam om angstigheid, vrees of empatie te verhoog en het geïnnoveerde regisseurstegnieke gebruik. Sy prente het dikwels mense uitgebeeld wat voor die gereg vlug en baie van die vroulike karakters was blondines. Sy rolprente het dikwels uitbeeldings van geweld, moord en misdaad en ’n onverwagte einde gehad. Van hulle het ook temas ontleen aan psigoanalise en het sterk seksuele ondertone gehad. Danksy sy kameerolle in baie van sy rolprente het Hitchcock ’n kultuurikoon geword.

Hitchcock het in sowat ses dekades altesaam 50 rolprente geregisseer. Hy word dikwels as die beste Britse regisseur van alle tye beskou en het die eerste plek behaal in ’n meningsopname in 2007 in die Britse Daily Telegraph, wat geskryf het: "Hitchcock is onteenseglik die beste rolprentmaker wat hierdie eilande opgelewer het en hy het meer as enige ander regisseur gedoen om die moderne rolprentwese te vorm, wat heeltemal anders sou gewees het sonder hom. Hy het ’n aanleg gehad vir die vertellende styl en het op ’n wrede manier belangrike inligting weerhou (van sy karakters en van ons), en so die gehoor se emosies betrek soos niemand anders nie." Die tydskrif MovieMaker het hom beskryf as die invloedrykste regisseur van alle tye, en hy word wyd beskou as een van die rolprentwese se belangrikste kunstenaars.

Hitchcock is op 13 Augustus 1899 in Leytonstone (toe deel van Essex, nou van Londen) in Engeland gebore as die tweede seun en jongste kind van William Hitchcock (1862–1914), ’n vrugte-, groente- en pluimveehandelaar, en Emma Jane Hitchcock (gebore Whelan; 1863–1942). Hy het skoolgegaan aan die Salesian College en die Jesuïetekollege St. Ignatius' College in Londen.

Toe Hitchcock 15 was, is sy pa oorlede. Hy het daarna aan ’n ingenieurskool in Poplar, Londen, studeer en toe ’n tegniese tekenaar en advertensie-ontwerper geword by ’n maatskappy met die naam Henley's. Met die Eerste Wêreldoorlog is hy afgekeur vir militêre diens weens sy oorgewig. Tog het hy in 1917 by ’n kadetregiment van die Royal Engineers aangesluit.

Toe Henley's in 1919 ’n maatskappypublikasie, The Henley Telegraph, stig, het Hitchcock dikwels kort artikels daarvoor geskryf en gou een van die mees gereelde bydraers geword. In dié tyd het hy ook in fotografie begin belangstel en in Londen in die rolprentwese begin werk. In 1920 het hy ’n voltydse pos by Islington Studios gekry as ontwerper van stilrolprente se onderskrifte. Sy opgang na rolprentregisseur het vyf jaar geduur.

 

Hitchcock het heelwat teenspoed gehad met sy eerste paar films. Die eerste, met die gepaste naam Number 13, se vervaardiging is beëindig weens finansiële probleme. In 1925 het Michael Balcon van Gainsborough Pictures hom die geleentheid gegee om ’n prent in Duitsland te regisseer: The Pleasure Garden. Dit was ’n kommersiële mislukking. Sy volgende prent, The Mountain Eagle, het nes die ander eindelik verlore geraak.

In 1926 was Hitchcock gelukkiger met sy eerste riller, The Lodger: A Story of the London Fog. Dit was ’n spanningsprent oor ’n Jack the Ripper-tipe reeksmoordenaar in Londen. Dit is in Januarie 1927 uitgereik en was ’n groot kommersiële sukses in Brittanje. Ná die sukses van The Lodger het Hitchcock ’n publisiteitsagent gehuur om te help bou aan sy groeiende reputasie. Op 2 Desember 1926 is Hitchcock getroud met sy assistentregisseur, Alma Reville. Hul dogter en enigste kind, Patricia, is op 7 Julie 1928 gebore.

In 1929 het Hitchcock aan die prent Blackmail begin werk. Terwyl hulle besig was met die vervaardiging, het die ateljee, British International Pictures (BIP), besluit dit moet ’n klankprent wees. Die prent word dikwels ’n mylpaal genoem en beskou as die eerste Britse dialoogrolprent. Die klimaks van die rolprent speel af op die koepel van die Britse Museum, en dit was die begin van Hitchcock se tradisie om bekende landmerke as die agtergrond vir spanningstonele te gebruik. Hy het ook sy langste kameerol daarin gehad, dié van ’n man wat op ’n moltrein deur ’n seuntjie lastig geval word.

In 1933 het Hitchcock weer vir Michael Balcon gewerk by Gaumont-British Picture Corporation. Sy eerste prent vir die ateljee, The Man Who Knew Too Much (1934), was ’n sukses en sy tweede, The 39 Steps (1935), word dikwels beskou as een van sy bestes in sy vroeë periode in Brittanje; die British Film Institute beskou dit as die vierde beste Britse rolprent van die 20ste eeu. Dit was ook in Amerika gewild en het Hitchcock ’n ster in dié land gemaak. Dit het die tradisie gevestig van die Engelse "Hitchcock-blondine" in sy prente.

Sy volgende groot sukses was The Lady Vanishes (1938), ’n prent in ’n vinnige trant oor die soektog na ’n vrou wat op ’n trein in ’n denkbeeldige land verdwyn het. Sy gewildheid het nou nog toegeneem oorsee. Die New York Times het berig daar is drie waardevolle Britse instellings wat Amerika nie het nie: die Magna Carta, Tower Bridge en Alfred Hitchcock. Die tydskrif Variety het na hom verwys as "moontlik die beste vertelstyl-regisseur in Engeland". David O. Selznick het hom ’n kontrak vir sewe jaar aangebied en in 1939 het die Hitchcocks na Hollywood getrek.

In Hollywood het die spanning en galgehumor wat Hitchcock se handelsmerk geword het, steeds in sy rolprente voorgekom. Die werkomstandighede was egter nie baie goed nie; Selznick het dikwels geldelike probleme gehad en Hitchcock was dikwels ontevrede oor Selznick se beheer oor sy werk. Selznick het Hitchcock meer aan die groter ateljees verhuur as wat hy self Hitchcock-prente vervaardig het. Daarby het Selznick net ’n paar prente per jaar gemaak en het hy nie altyd projekte vir Hitchcock gehad nie.

Hitchcock se eerste goeie prent in Amerika was Selznick se Rebecca (1940), met Laurence Olivier en Joan Fontaine. Dit het in 1941 die Oscar vir beste prent gewen. Die Oscar het gegaan aan Selznick, as die vervaardiger. Hitchcock is benoem as beste regisseur, die eerste van vyf keer, maar het nie gewen nie. Sy tweede Amerikaanse prent, Foreign Correspondent (1940), wat in Europa afspeel, is in dieselfde jaar as beste prent benoem.

1940's

 

 

Cary Grant en Ingrid Bergman in Notorious (1946).

Hitchcock se rolprente in die 1940's was uiteenlopend; dit het gewissel van die romantiese komedie Mr. & Mrs. Smith (1941) tot die hofdrama The Paradine Case (1947) en die donker en ontstellende film noir Shadow of a Doubt (1943).

Suspicion (1941) was Hitchcock se eerste prent as regisseur én vervaardiger. Dit was die eerste keer dat die akteur Cary Grant saam met hom gewerk het. Joan Fontaine het vir haar spel ’n Oscar as beste aktrise gewen.

Saboteur (1942) was die eerste van twee prente wat Hitchcock vir Universal Studios gemaak het. Hy was verplig om die Universal-kontrakakteurs Robert Cummings en Priscilla Lane te gebruik, wat albei bekend was vir hul rolle in komedies en ligte dramas. In dié jaar het hy ook Have You Heard? gemaak.

Shadow of a Doubt (1943) was Hitchcock se gunsteling van al sy prente en die tweede een vir Universal. Hy het sy persoonlike geboeidheid met misdaad en misdadigers gewys met ’n toneel waarin twee karakters verskeie maniere bespreek waarop ’n mens iemand kan vermoor.

Hitchcock het weer vir Selznick gewerk toe hy Spellbound (1945) regisseer waarin psigoanalise verken word. Dit bevat ’n droomtoneel wat deur Salvador Dalí ontwerp is. Gregory Peck en Ingrid Bergman het daarin gespeel.

In 1946 het Notorious gevolg, met Grant en Bergman. Dit was ’n reusesukses by die loket en is steeds een van Hitchcock se prente wat die hoogste aangeslaan word. Weens sy gebruik van uraan as deel van die storielyn is hy vir ’n kort ruk deur die FBI dopgehou. Hy het ook navraag gedoen oor die bou van ’n atoombom, maar Selznick het gemeen dit is "wetenskapsfiksie". Kort daarna, in Augustus 1945, was die atoombomme op Hirosjima en Nagasaki in Japan in die nuus.

Ná nog ’n prent vir Selznick het Hitchcock sy eerste kleurprent gemaak: Rope (1948). Hy wou die hele prent in een skoot opneem, maar die langste film wat ’n kamera op ’n slag kon hou, was 10 minute lank. Die prent is toe in ’n paar skote geskiet, maar van die oorgange tussen skote is verdoesel deur ’n donker voorwerp die hele skerm te laat vul. Die volgende skoot is dan van presies dieselfde plek geneem. James Stewart was in die hoofrol. In 1949 het Under Capricorn gevolg. Hitchcock het vir dié twee prente sy eie produksiemaatskappy gestig saam met Sidney Bernstein, maar dit het ophou prente vervaardig ná dié twee onsuksesvolle pogings. Hitchcock het hierna vir die res van sy lewe sy eie rolprente vervaardig.

1950's

 

In 1950 het Hitchcock Stage Fright in Brittanje gemaak. Vir die eerste keer het hy een van Warner Bros. se gewildste sterre, Jane Wyman, en die Duitse aktrise Marlene Dietrich saam in ’n prent gebruik. Hy het ook verskeie vooraanstaande Britse akteurs gebruik soos Michael Wilding, Richard Todd en Alastair Sim.

Ná I Confess (1953) met Montgomery Clift het drie gewilde prente met Grace Kelly gevolg. Die eerste was Dial M for Murder (1954). In dieselfde jaar het hy Rear Window vir Paramount Pictures gemaak met James Stewart en weer Kelly. In 1955 het Hitchcock ’n Amerikaanse burger geword. Sy derde Kelly-rolprent, To Catch a Thief (1955), het ook Cary Grant ingehad. Ondanks ’n liggewig-storielyn was die prent ’n kommersiële sukses. Dit was sy laaste prent met Kelly; sy is in 1956 met prins Rainier III van Monaco getroud en die idee dat sy nog prente maak, was nie gewild in dié land nie.

Hitchcock het in 1956 sy eie 1934-prent The Man Who Knew Too Much oorgemaak. Dié keer was Stewart en Doris Day in die prent te sien. Day het die temalied, "Que Sera, Sera (Whatever Will Be, Will Be)", gesing en dit het die Oscar vir beste oorspronklike liedjie gewen.

 

The Wrong Man (1957) was Hitchcock se laaste prent vir Warner Bros. en sy enigste een waarin Henry Fonda gespeel het. Vertigo (1958), weer met Stewart asook Kim Novak en Barbara Bel Geddes, het hierop gevolg. In dié prent gebruik Hitchcock ’n kamerategniek wat deur Irmin Roberts ontwikkel is en wat sedertdien dikwels deur ander regisseurs gebruik is – die tegniek laat dit lyk of die beeld "rek". Dit word gedoen deur die kamera in die teenoorgestelde rigting te beweeg as die kamera se zoem. Dit is onder verskeie name bekend, soos "dolly zoom", "zolly," "Hitchcock-zoem" en "vertigo-effek".

Hoewel Vertigo deesdae as ’n klassieke prent beskou word, het dit nie goed gevaar by die loket of goeie resensies gekry nie, en dit was die laaste keer dat Hitchcock en Stewart saamgewerk het. Hoewel dit amper 50 jaar lank as tweede beste prent van die dekade beskou is (naas Citizen Kane), het resensente dit in ’n 2012-opname in Sight and Sound gekies as die beste.

 

Vertigo is deur nog drie suksesvolle prente gevolg. Twee word beskou as van sy beste prente: North by Northwest (1959), met Cary Grant, en Psycho (1960). Die derde prent was The Birds (1963).

1960's

Psycho (1960) is feitlik seker Hitchcock se bekendste prent. Dit is vervaardig met ’n klein begroting van $800,000 en is in swart-wit geskiet. Die ongekende geweld van die storttoneel, die vroeë dood van die heldin en die onskuldige lewens wat deur ’n versteurde moordenaar uitgewis word, het die kenmerke van ’n nuwe rilfliek-genre geword.

Die publiek was dol oor die fliek en lang rye mense het buite teaters gestaan om dit te sien. Dit het loketrekords in China en die res van Asië, Frankryk, Brittanje, Suid-Amerika, Amerika en Kanada oortref. Dit was die swart-wit prent wat die meeste geld nog gemaak het.

Ná 1960

 

The Birds was Hitchcock se 49ste rolprent. Die nuweling Tippi Hedren het haar debuut daarin gemaak. In sy volgende prent, Marnie, het Hedren saam met Sean Connery gespeel. Dit was ’n romantiese drama en sielkundige riller. Dekades later het Hedren die regisseur ’n vrouehater genoem en gesê hy het haar loopbaan verwoes deur haar vir twee jaar op ’n eksklusiewe kontrak te hou nadat sy sy seksuele toenadering van die hand gewys het. In antwoord hierop het verskeie aktrises wat saam met hom gewerk het, onder andere Eva Marie Saint, Doris Day en Kim Novak, in ’n Daily Telegraph-berig gesê hulle het nooit gesien dat hy seksuele toenadering by enigiemand soek of snaaks teenoor iemand optree nie.

Swak gesondheid het daartoe bygedra dat Hitchcock in die laaste twee dekades van sy loopbaan minder rolprente gemaak het. Die biograaf Stephen Rebello het beweer Universal het hom "gedwing" om twee prente te maak: Torn Curtain (1966) en Topaz (1969). Albei het Koue Oorlog-verwante temas gehad. Paul Newman en Julie Andrews het in Torn Curtain gespeel en ’n samewerking van 12 jaar tussen Hitchcock en die komponis Bernard Herrmann is beëindig omdat Hitchcock ontevrede was met sy musiek vir die prent. Topaz was geskoei op ’n boek deur Leon Uris en speel in Kuba af. Albei rolprente het gemengde resensies gekry.

In 1972 het Hitchcock teruggekeer na Engeland om sy voorlaaste prent, Frenzy, te maak. Dit was weer ’n moordriller en soortgelyk aan sy vroeë prent The Lodger. Hy het vir die eerste keer naaktheid en vloekwoorde in ’n prent toegelaat; voorheen was dit taboe.

Family Plot (1976) was Hitchcock se laaste prent. Die akteurs was onder andere Barbara Harris en Bruce Dern. Dit is die enigste van sy prente waarvoor John Williams die musiek geskryf het.

Hitchcock is op 29 April 1980 op 80 oorlede in sy huis in Los Angeles. Hy is veras en sy as is in die Stille Oseaan gestrooi.

Hitchcock verskyn vir ’n kort rukkie in die meeste van sy eie rolprente. Hy word byvoorbeeld gesien waar hy sukkel om ’n kontrabas op ’n trein te kry (Strangers on a Train), waar hy met sy honde uit ’n troeteldierwinkel loop (The Birds), as ’n skaduwee (Family Plot), waar hy by ’n tafel sit op ’n foto (Dial M for Murder) of waar hy ’n bus verpas (North by Northwest).

Hitchcock het dikwels teruggekeer na die spanning-genre, met die gehoor as voyeur. ’n Sentrale tema was moord en die sielkunde daaragter.

In ’n paar van Hitchcock se prente het karakters ’n moeilike verhouding met hul moeders. In North by Northwest (1959) is Roger Thornhill (Cary Grant) ’n onskuldige man wat deur sy ma gespot word omdat hy volhou dat skaduagtige, moorddadige mans agter hom aan is. In The Birds (1963) word die wêreld van Rod Taylor se karakter, ’n onskuldige man, aangeval deur wreedagtige voëls en hy sukkel om homself te bevry van sy klouerige ma (Jessica Tandy). Die moordenaar in Frenzy (1972) verag vroue, maar aanbid sy ma. Bruno in Strangers on a Train haat sy pa, maar het ’n ongelooflike noue band met sy ma. Sebastian in Notorious (1946) se verhouding met sy ma is vol konflik terwyl sy sy nuwe bruid verdink. Norman Bates het probleme met sy ma in Psycho (1960).

Hitchcock se heldinne is gewoonlik blond. Die slagoffers in The Lodger is almal blondines. In Marnie (1964) is die naamkarakter (Tippi Hedren) ’n dief. In To Catch a Thief (1955) bied Francie (Grace Kelly) aan om ’n man te help wat sy dink is ’n inbreker. Die bekendste blondine is Psycho se Janet Leigh, wie se ongelukkige karakter $40 000 steel en deur ’n psigopaat vermoor word. Sy laaste blonde heldin was Barbara Harris in sy laaste prent, Family Plot (1976).

Sommige resensente, onder andere Donald Spoto en Roger Ebert, stem saam dat Vertigo die prent is wat die persoonlikste is en die meeste van die regisseur onthul – dit gaan oor die obsessies van ’n man wat ’n vrou verander in die soort vrou wat hy begeer. Dit verken meer openlik en vir langer sy belangstelling in die verhouding tussen seks en die dood as enige ander van sy prente.

Hitchcock het dikwels gesê sy gunsteling onder sy eie prente was Shadow of a Doubt.

Hitchcock is ’n paar keer benoem vir pryse en hy het verskeie van hulle gewen. Hy het twee Golden Globes, agt Laurel-pryse en vyf toekennings vir sy lewenswerk gewen (insluitende ’n Bafta). Hy is ook vyf keer vir ’n Oscar vir beste regisseur benoem, maar het dit nooit gewen nie. Rebecca (wat in 1941 elf Oscar-benoemings gekry het) het die prys vir beste prent gewen. Nog ’n Hitchcock-prent, Foreign Correspondent, is in dieselfde jaar ook vir beste prent benoem.

In 1980 het Hitchcock ’n Knight Commander of the Most Excellent Order of the British Empire (KBE) geword.

Sewe prente

• Clare Greet: Number 13 (1922), The Ring (1927), The Manxman (1929), Murder! (1930), The Man Who Knew Too Much (1934), Sabotage (1936), Jamaica Inn (1939)

Ses prente

• Leo G. Carroll: Rebecca (1940), Suspicion (1941), Spellbound (1945), The Paradine Case (1947), Strangers on a Train (1951), North By Northwest (1959)

Vyf prente

• Hannah Jones: Downhill (1927), Champagne (1928), Blackmail (1929), Murder! (1930), Rich and Strange (1932)

Vier prente

• Donald Calthrop: Blackmail (1929), Murder! (1930), Juno and the Paycock (1930), Number Seventeen (1932)
• Cary Grant: Suspicion (1941), Notorious (1946), To Catch a Thief (1955), North By Northwest (1959)
• Edmund Gwenn: The Skin Game (1931), Waltzes from Vienna (1934), Foreign Correspondent (1940), The Trouble with Harry (1955)
• Phyllis Konstam: Champagne (1928), Blackmail (1929), Murder! (1930), The Skin Game (1931)
• John Longden: Blackmail (1929), Juno and the Paycock (1930), The Skin Game (1931), Young and Innocent (1937)
• James Stewart: Rope (1948), Rear Window (1954), The Man Who Knew Too Much (1956), Vertigo (1958)

Drie prente

• Ingrid Bergman: Spellbound (1945), Notorious (1946), Under Capricorn (1949)
• Charles Halton: Foreign Correspondent (1940), Mr. & Mrs. Smith (1941), Saboteur (1942)
• Patricia Hitchcock: Stage Fright (1950), Strangers on a Train (1951), Psycho (1960)
• Ian Hunter: The Ring (1927), Downhill (1927), Easy Virtue (1928)
• Grace Kelly: Dial M for Murder (1954), Rear Window (1954), To Catch a Thief (1955)
• Basil Radford: Young and Innocent (1937), The Lady Vanishes (1938), Jamaica Inn (1939)
• John Williams: The Paradine Case (1947), Dial M for Murder (1954), To Catch a Thief (1955)

• Anthony Hopkins, in die 2012-prent Hitchcock.
• Toby Jones, in die 2012-telefilm The Girl.
• Roger Ashton-Griffiths, in die 2014-prent Grace of Monaco.

• Auiler, Dan: Hitchcock's notebooks: an authorised and illustrated look inside the creative mind of Alfred Hitchcock. New York, Avon Books, 1999.
• Barr, Charles: English Hitchcock. Cameron & Hollis, 1999.
• Clues: A Journal of Detection Geargiveer 15 Junie 2013 op Wayback Machine'31.1 (2013).
• DeRosa, Steven: Writing with Hitchcock. Faber and Faber, 2001.
• Deutelbaum, Marshall; Poague, Leland (ed.): A Hitchcock Reader. Iowa State University Press, 1986.
• Durgnat, Raymond: The strange case of Alfred Hitchcock Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1974 OCLC 1233570

• Alfred Hitchcock in die Internet-rolprentdatabasis
• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Alfred Hitchcock.
•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki