बुएनोस आइरेस

बुयेनोस आइरेस सहर Ciudad Autónoma de Buenos Aires (सिउदाद अतोनोमा दे बुयेनोस आइरेस)
राजधानी सहर र स्वशासित सहर
माथिबाट, बायाँ देखि दायाँसम्म: व्यापारीक सहरको दृश्य, अर्जेन्टिनी काङ्ग्रेसको भवन, पुएन्ता दे ला मुयेर, काबिल्दो दे बुयेनोस आइरेस र कासा रोसादा, ला बोकामा पोर्तो मादेरो र कामिनितो गल्लीको दृश्य, ९ दे जुलिओको प्रतिच्छेदनमा बुयेनोस आइरेसको स्तम्भ र एभिनिदा कोरियेन्ते नाका र बुयेनोस आइरेसको प्रमुख गिर्जाघर
झण्डा प्रतीक चिह्न
उपनाम:  La reina del Plata
बुयेनोस आइरेस सहर अर्जेन्टिनामा बुएनोस आइरेसको अवस्थिति
निर्देशाङ्क: ३४°३६′१२″द॰ ५८°२२′५४″प॰ / ३४.६०३३३°S ५८.३८१६७°W / -34.60333; -58.38167 ५८°२२′५४″प॰ / ३४.६०३३३°S ५८.३८१६७°W / -34.60333; -58.38167
देश	अर्जेन्टिना
स्थापित	२ फेब्रुअरी १५३६ (पेद्रो दे मेन्दोजाद्वारा) ११ जुन १५८० (जुआन दे गरे)
सरकार
• प्रकार	स्वशासित सहर
• अङ्ग	सहरी व्यवस्थापिका
• प्रमुख	रोदरेजेग लारेता
• Senators	मार्तिन लुइसत्यु, मारिआनो रिकाल्दे, ग्वार्दालुपे तागरियाफेरी
क्षेत्रफल
• राजधानी सहर र स्वशासित सहर	१०३ किमी२ (४० वर्ग माइल)
• जमीन	२०२ किमी२ (७८.५ वर्ग माइल)
• महानगर	४७५८ किमी२ (१८३७ वर्ग माइल)
उन्नतांश	२५ मिटर (८२ फिट)
जनसङ्ख्या  (सन् २०१० को जनगणना)
• क्रम	प्रथम
• सहरी	२८९१०८२
• महानगर	१५५९४४२८
वासिन्दाहरू	porteño (पुरुष), porteña (महिला)
समय क्षेत्र	युटिसी−३ (अर्जेन्टिनामा समय)
क्षेत्रीय सङ्केत	०११
मानव विकास सूचकाङ्क (सन् २०१६)	०.८८५ अति उच्च (दोस्रो)
वेबसाइट	www.buenosaires.gob.ar (स्पेनीमा)

बुयेनोस आइरेस सहर, बुयेनोस आइरेस प्रदेशको अंश र राजधानी दुबै होइन। यो एक स्वशासित जिल्ला हो। सन् १८८० दशक सम्मको राजनैतिक लडाई पछि, बुयेनोस आइरेसलाई सङ्घीय बनाइँदै बोयेनोस आइरेस प्रदेशबाट अलग गरिएको थियो। यसलाई बेल्ग्रानो र फ्लोरेस जस्ता सहरहरू समावेश गर्ने गरी सहरी सीमा विस्तार गरिएको थियो। दुबै हाल सहरका छिमेकी सहरहरू हन्। सन् १९९४ को संवैधानिक संशोधनले सहरलाई स्वायत्तता प्रदान गरेको थियो। यसैले यसको औपचारिक नाम "सियुदाद आतोनोमा दे बुयेनोस आइरेस" भएको थियो। यसका नागरिकहरूले पहिलो पटक सन् १९९६ मा सरकारको एक मुख्य (अर्थात् प्रमुख)लाई चयन गरेका थिए। यस अघि प्रमुखलाई गणतन्त्रका राष्ट्रपतिले सिधा नियुक्त गरेका थिए।

सन् २०१८ मा, बुयेनोस आइरेसको "जीवनको गुणस्तर" विश्वमा ९१औँ स्थानमा परेको थियो जुन दक्षिण अमेरिकी देशहरूको सर्वाधिक उच्च मध्येको एक हो। सन् २०१२ मा, यो दक्षिण अमेरिकाको सर्वाधिक भ्रमण गरिएको सहर थियो र यो लातिन अमेरिकामा मेखिको सहर पछिको सर्वाधिक धेरै भ्रमण गरिएको सहर पनि हो।

सहर यसको संरक्षित युरोपेली वास्तुकला तथा समृद्ध सांस्कृतिक जीवनको लागि परिचित छ। बुयेनोस आइरेस एक महानगरीय सहर तथा एक महत्त्वपूर्ण पर्यटन गन्तव्य हो। यसका जटिल संरचनाले यसलाई अमेरिकाको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण महानगर बनाएको छ र यो विश्वव्यापी रूपमा महत्त्वपूर्ण पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा पनि परिचित छ। यसले वाणिज्य, वित्त, फेसन, कला, शिक्षा, मनोरन्जन लगायतका क्षेत्रहरूमा मुख्यतया यसको प्रभावलाई देखाउँदछ। सहरले सन् १९५१ मा पहिलो पान अमेरिकी खेलको आयोजना गरेको थियो र साथै यसले यसका रङ्गशालामा सन् १९७८ फिफा विश्वकपका दुईवटा खेलहरूको आयोजना गरेको थियो। यसले सन् २०१८ मा, ग्रीष्मकालिन युवा ओलम्पिक र सन् २०१८ मै जि२० शिखर सम्मेलनको आयोजन गरेको थियो।

बुयेनोस आइरेस एक बहुसांस्कृतिक सहर हो वा यो बहु जातीय र धार्मिक समूहहरूको धरोहर पनि हो। सहरमा स्पेनी बाहेक थुप्रै भाषाहरू बोलिन्छ जसले यसको संस्कृति, सहर र देशको अन्य केही भाषाहरूमा योगदान गर्दछ। विगतका १५१ वर्षहरू यो सामान्य रूपमा देश विदेशका लाखौँ आप्रवासीहरूको प्रमुख प्रापक बनेको छ।

 

 

अवस्थिति

बुयेनोस आइरेस सहर दक्षिण अमेरिकी दृश अर्जेन्टिनामा अवस्थित छ। यो ३४° ३६' दक्षिण अक्षांश र ५८° २६' पश्चिम अक्षांशमा, रिओ दे ला प्लाताको किनारमा अवस्थित छ। यसको किनारमा कोलोनिया देल साक्रेमान्तो र यसै पछाडि उरुवाईको राजधानी मोन्तेभिदिओ २२० किलोमिटर टाढा रहेको छ, जहाँ विमानबाट २५ मिनेट वा डुङ्गाबाट २ घण्टा ३० मिनेटमा पुग्न सकिन्छ। १०६५ किलोमिटरमा (विमानबाट डेढ घण्टा) पारावाईको राजधानी अवस्थित छ भने यसबाट १७१९ किलोमिटरमा (विमानबाट २ घण्टा) चिलेको राजधानी सान्तियागो अवस्थित छ। यसबाट १७१९ किलोमिटर टाढा ब्राजिउको प्रमुख सहर साओ पाउलो अवस्थित छ।

सिमाना

 

रिओ दे ला प्लाता (पूर्व र उत्तरमा) र मातान्जा-रियाचुएलो नदी (दक्षिणमा) बुयेनोस आइरेसक सहरको प्राकृतिक सीमाना हो। यसको बाँकी परिधि देशको एक २४ किलोमिटर लम्बाई भएको राजमार्गद्वारा घेरिएको छ जसले सहरलाई उत्तरदेखि पश्चिमसम्म घेर्दछ र यो दक्षिणमा मातान्जा-रियाचुएलो नदीको किनारमा अन्त्य हुन्छ। यसको पूर्वी सीमामा नदीहरू अवस्थित छन्। रिओ दे लन प्लाटा विश्वको सबैभन्दा चौडा नदी हो। बुयेनोस आइरेस सहर पाम्पा क्षेत्रमा अवस्थित छ। यसको पूर्वी सीमा ला प्लाताको नदी बाहेक, सहरका अन्य सबै सङ्केत गरिएका सीमाहरूले यसको क्षेत्राधिकार बुयेनोस आइरेसको प्रदेशसँग मिल्दछ।