वितीय कारोबारको अभिलेख राख्दा एउटै कारोबारलाई एउटा खाताको डेबिट पक्ष (Debit Side) र अर्को खाताको क्रेडिट पक्ष (Credit Side) गरी दुई स्थानमा अभिलेख राख्ने व्यवस्थालाई दोहोरो लेखा प्रणाली (अङ्ग्रेजी: Double-entry bookkeeping system) भनिन्छ। दोहोरो लेखा प्रणालीमा गरेको कुनै पनि प्रविष्टिले कम्तिमा २ खाताहरूमा प्रभाव पार्दछ। दुई खाताहरू मध्ये एक सम्पत्तिको अंश हुनु आवश्यक छ र अर्को दायित्व अन्तर्गत हुन्छ। तसर्थ प्रभाव ठ्याक्कै बराबर र विपरित हुन्छ। लेनदेन प्रविष्टिहरू कायम राख्नको लागि एक व्यवस्थित ढाँचा भएको दोहोरो लेखा प्रणाली विश्वका सबै देशहरूमा प्रचलित छ । यो एउटा त्रुटि खोज उपकरण हो जसले आर्थिक कारोबारमा त्रुटि तथा छलकपट हुन दिँदैन र भइहालेमा सजिलै पत्ता लगाउन सकिन्छ ।
दोहोरो लेखा प्रणालीको उत्पत्ति १३ औँ शताब्दीको सुरुतिर रेनेसान इटालीका व्यापारीहरूको समयमा सुरुवात भएको बुझिन्छ। आर्थिक कारोबारका दुई पक्ष एउटा प्राप्त गर्ने र अर्को भुक्तानी गर्ने दुवैलाई प्रभाव पर्नेगरी अभिलेख राख्ने यस पद्धतिलाई इटालीका ल्युका पेसिओलीले सन् १४९४ मा प्रतिपादन गर्नुभएको हो । तसर्थ पेसिओलीलाई दोहोरो लेखा प्रणालीका पिता मानिन्छ ।
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article दोहोरो लेखा प्रणाली, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.