ગ્રીક મૂળાક્ષરો એ 24 અક્ષરોનો સમૂહ છે, જેનો ઉપયોગ 9મી સદીના અંતથી અથવા ઈ.સ.પૂ.
8મી સદીના પ્રારંભથી ગ્રીક ભાષા લખવા માટે થતો હતો. તે સંક્ષિપ્ત સમજણમાં તે સૌપ્રથમ અને સૌથી જૂનો {1)મૂળાક્ષર{/1} અલગ સંકેત સાથે સ્વર અને વ્યંજનની નોંધ રાખે છે. તે લગભગ આજ સુધી સતત ઉપયોગમાં છે. આ અક્ષરોનો 2જી સદીના ઈ.સ.પૂ.ના પ્રારંભમાં ગ્રીક સંખ્યાઓ રજૂ કરવા માટે પણ ઉપયોગ થાય છે.
ગ્રીક મૂળાક્ષર ફોનીશિયન મૂળાક્ષર પરથી ઉતરી આવ્યો છે અને તે લિનીયર બી અથવા સિપ્રીયોટ સિલેબરી સાથે સંબધિત નથી, જે અગાઉની ગ્રીકની લેખિત પદ્ધતિ હતી. તેણે લેટિન મૂળાક્ષર સહિત યુરોપ અને મધ્ય પૂર્વમાં વપરાતા અસંખ્ય ઘણા મૂળાક્ષરોને વેગ આપ્યો હતો. આધુનિક ગ્રીક લખવા માટેના ઉપયોગથી વધુમાં, તેના અક્ષરોનો આજે ગણિત અને વિજ્ઞાનમાં સંકેતો, ભૌતિકશાસ્ત્રમાં પાર્ટીકલ નામો, તારાઓના નામ તરીકે, ભાઈચારા મંડળો અને ભગિની સંઘમાં, વિશિષ્ટ વાવાઝોડાના નામો આપવામાં, અને અન્ય હેતુઓ માટે ઉપયોગ થાય છે.
ગ્રીક મૂળાક્ષરો ઈ.સ.પૂ. આઠમી સદીના મધ્યમાં, માયસેનિયન નાગરિકત્વની પડતી અને પ્રારંભિક ગ્રીક લખાણ પદ્ધતિ તેના લિનીયર બી લખાણના ત્યાર બાદની સ્વચ્છંદતા બાદ ઉભરી આવ્યા હતા. લિનીયર બી લિનીયર એ પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેની રચના મિનોઆન્સ દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેની ભાષા સંભવતઃ ગ્રીક સાથે સંબધિત ન હતી; પરિણામે મિનોઆનની સસ્વર લિપીએ ગ્રીક ભાષાના અવાજોના લિવ્યંતર માટે ઉત્તમ માધ્યમ પૂરું પાડ્યું ન હતું.
ગ્રીક આલ્ફાબેટને આજે આપણે ગ્રીક ડાર્ક એજીસ બાદ થયેલા ઉદભવ તરીકે ઓળખીએ છીએ, એટલે કે માયસેનેની પડતીની વચ્ચેનો ગાળો (સીએ. 1200 ઈ.સ.પૂ.) અને પ્રાચીન ગ્રીસનો ઉદભવ, જેનો પ્રારંભ હોમર ઐતિહાસિક વર્ણનોના દેખાવ સાથે, અને 800 ઈ.સ.પૂ.ની આસપાસ અને 776મી સદીમાં પ્રાચીન ઓલિમ્પીક રમતોની સંસ્થા સાથે થાય છે. તેના નોંધપાત્ર ફેરફારમાં ફોનિશિયન મૂળાક્ષરની સ્વીકાર્યતા તરીકે, સ્વર અક્ષરોની ઓળખ છે, જેના વિના ગ્રીક ગેરલાયક ઠરશે.
સ્વરોના સંકેતો મૂળભૂત રીતે સેમિટિક મૂળાક્ષરોમાં ઉપયોગમાં લેવાતા ન હતા. અગાઉ હસ્તલિપીના પશ્ચિમી સેમિટિક પરિવાર (ફોનિશિયન, હર્બ્યુ, મોઆબાઇટ વગેરે.)માં અક્ષર હંમેશા માટે અનિશ્ચિત સ્વર અથવા સ્વર વિનાની સાથે વ્યંજન માટે ઊભો રહ્યો હતો. તેણે લાયકાતમાં ઘટાડો કર્યો ન હતો કારણ કે સેમિટિક ભાષાઓમાં રહેલા શબ્દો ત્રિપક્ષીય મૂળો પર આધારિત છે જે ફક્ત વ્યંજનો દર્શાવે છે અને સ્વરો સંદર્ભથી સ્પષ્ટ છે તેવો અર્થ સ્પષ્ટ કરે છે. તેનાથી વિરુદ્ધમાં, ગ્રીક એ ઇન્ડો-યુરોપીયન ભાષા છે, અને આમ સ્વરોમાં રહેલા તફાવતો અર્થમાં પણ વિશાળ તફાવત પાડે છે. આમ, ગ્રીક મૂળાક્ષર અક્ષરોને બે કક્ષામાં વહેંચે છે, વ્યંજનો ("જે વસ્તુઓ સાથે બને છે") અને સ્વરો, જ્યાં વ્યંજન અક્ષર હંમેશા ઉચ્ચાર કરી શકાય તેવા એકમનું સર્જન કરવા માટે સ્વરો દ્વારા જોડાયેલો હોય છે. જૂની યુગારિટીક મૂળાક્ષરએ માટ્રેસ લેક્શનિસ ની રચના કરી હોવાથી, એટલે કે સ્વરો દર્શાવવા માટે વ્યંજન અક્ષરોનો ઉપયોગ, તેમને કદી પણ પદ્ધતિસર લાગુ પાડવામાં આવ્યા ન હતા.
પ્રથણ સ્વર અક્ષરો એ (આલ્ફા), ઇ (એપ્સિલોન), આઇ (ઇઓટા), ઓ (ઓમિક્રોન), અને વાય (અપ્સિલોન), સેમિટેક ગ્લોટલ, ફેરીન્જિયલ અથવા ગ્લાઇડ વ્યજન તે ગ્રીકમાં મોટે ભાગે જરૂર કરતા નકામા હતા: /ʔ/ ('આલેફ ), /h/ (હી ), /j/ (યોધ ), /ʕ/ ([[ʿayin]] ), અને /w/ (વો ), અનુક્રમે. પૂર્વ ગ્રીકમાં, જેમાં સમગ્ર રીતે મહત્વાકાંક્ષાનો અભાવ હતો, અક્ષર એચ, (ઇટા), સેમિટિક ગ્લોટલ વ્યંજન /ħ/નો (હેથ ) લાંબા સ્વર માટે ઉપયોગમાં લેવાતો હતો/ɛː/, અને આખરે અક્ષર ક્યુ (ઓમેગા) લાંબા સમય સુધી અમલી બન્યો હતો/ɔː/. ઇ અને ઓ માટે લાંબા સમય સુધી પૂરા પાડવા અક્ષરોના પરિચયનું કારણ ભાષાની મૌખિક મોર્ફોલોજીમાં રહેલું છે. પ્રાચીન ગ્રીકમાં સંકેતાત્મક અને સંશયાર્થ વચ્ચે ભેદભાવ હતો, જેને ‘ε (ઇ) વિ. η (એચ)’ અને ‘ઓ (O) વિરુદ્ધ ω (ક્યુ)’ની શોધ દ્વારા સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું. અન્ય સ્વરોમાં ટૂંકા અને લાંબા વચ્ચેના ભેદભાવમાં ગ્રાફિકની જરૂરિયાત ન હતી. શબ્દકોષની ચીજો માટે આ સામાન્ય રીતેબિનજરૂરી લક્ષણ હતું, પરંતુ જ્યાં પણ લાંબા સ્વરો η અને ω મૌખિક પદ્ધતિ બહાર બન્યા હતા અને તેઓ α, ι and υની જેમ સર્વવ્યાપી હતા – તેમને કદાચ ગ્રાફિકલી હોવાનુ માનવામાં આવતા હતા. અન્ય બે લાંબા સ્વરોએ ગ્રાફિક તફાવત મેળવ્યા હતા: લોંગ ક્લોઝ્ડ ઇ (ει) અને લોંગ ક્લોઝ્ડ u (ου) - બન્ને ડાઇગ્રાફ સાથે અનુભવવામાં આવ્યા હતા.
ગ્રીકે વધુમાં ત્રણ નવા વ્યંજન અક્ષરો, Φ (પીએચઆઇ), Χ (સીએચઆઇ) અને Ψ (પીએસઆઇ) વ્યવહારમાં મૂક્યા હતા, જેની રચના કરાઇ હોવાથી મૂળાક્ષરના અંતમાં ઉમેરવામાં આવ્યા હતા. આ વ્યંજનોની ફોનિશિયનમાં તુલનાત્મક એસ્પીરન્ટ (હ સાથે ભળેલું વ્યંજન) અભાવ માટે રચના કરાઇ હતી. પશ્ચિમી ગ્રીકમાં, એક્સનો ઉપયોગ ના માટે /ks/ અને ના માટે Ψ /kʰ/ — તેથી લેટિન અક્ષરની કિંમત X , પશ્ચિમી ગ્રીક મૂળાક્ષરમાંથી પ્રાપ્ત કરવામાં આવી હતી. આ અક્ષરોની ઉત્પત્તિ વિવાદાસ્પદ છે.
અક્ષર Ϻ (સાન)નો ઉપયોગ Σ (સિગ્મા) સાથે વિસંગતીમાં થતો હતો. પ્રાચીન સમયમાં સિગ્માએ વિજય હાંસલ કર્યો હતો એ સાન મૂળાક્ષરમાંથી અદ્રશ્ય થઇ ગયું હતું. અક્ષરો Ϝ (વાઉ, જેને બાદમાં દિગામા) કહેવાતા હતા અને Ϙ (કોપ્પા) પણ બિનઉપયોગી સાબિત થયા હતા. અગાઉની ફક્ત પશ્ચિમી ડાયાલેક્ટિક માટે જરૂર પડી હતી અને બાદમાં તેની ક્યારેય પણ જરૂર પડી ન હતી. પરંતુ આ અક્ષરો આયોનિક ન્યુમરિકલ સિસ્ટમમાં રહ્યા હતા, જેમાં સંક્ષિપ્ત સંખ્યાકીય મૂલ્યો સાથે શ્રેણીબદ્ધ અક્ષરોના લખાણનો સમાવેશ થતો હતો. Ϡ (સેમ્પી), સ્પષ્ટ રીતે આયોનીકા જવલ્લેજ સ્થાનિક પ્રતિકાત્મક ચિહ્ન હતુ, જેને 900ના ટેકા તરીકે ઉત્તરાર્ધમાં લાગુ પાડવામાં આવ્યું હતું. ઉપર ડાબી તરફે ચિહ્નોનો ઉપયોગ કરીને હજ્જારો લખાયા હતા ('1000 માટે A વગેરે.).
ઘણી પાછળથી ગ્રીક મિનીસ્કલ(ઘણુ નાનુ) ઉદભવ થયો હતો, સેન માટે હાલમાં કોઇ ઐતિહાસિક મિનીસ્કલનું અસ્તિત્વ નથી. અન્ય અક્ષરો માટેનું સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપનો ફક્ત ક્રમાંક તરીકે જ ઉપયોગ થતો હતો. ϛ) જો દિગામા અથવા ΣΤ/στ ઉપલબ્ધ ન હોય તો તેના બદલે ક્રમાંક 6 માટે આધુનિક ગ્રીકો જૂના યુક્તાક્ષરનો ઉપયોગ કરે છે જેને સ્ટીગ્મા કહેવાય છે (Ϛ. 90 માટે આધુનિક ઝેડ -આકારના ક્વોપાનો ઉપયોગ થતો હતો : Ϟ, ϟ. (યાદ રાખો કે કેટલાકવેબ બ્રાઉઝર/ફોન્ટ મિશ્રણો અહીં અન્ય ક્વોપા દર્શાવશે.)
મૂળભૂત રીતે તે ગ્રીક મૂળાક્ષરના વિવિધ સ્વરૂપો હતો, તેમાં સૌથી અગત્યના વેસ્ટર્ન (ચેલ્સિડીયન) અને ઇસ્ટર્ન (આયોનિક) ગ્રીક હતા. અગાઉનાએ જૂના ઇટાલિક મૂળાક્ષરને અને તે સમયથી લેટિન મૂળાક્ષરને વેગ આપ્યો હતો, જ્યારે અક્ષર એ વર્તમાન ગ્રીક મૂળાક્ષરનો પાયો છે. એથેન્સનો મૂળભૂત રીતે સત્તાવાર દસ્તાવેજો માટે એટિક હસ્તપ્રત જેમ કે કાયદાઓ અને હોમરની કૃતિઓ માટે ઉપયોગ થતો હતો: તેમાં આલ્ફાથી લઇને અપ્સિલોન સુધીના અક્ષરોનો જ સમાવેશ કરે છે અને લાંબા "ઇ" ઉચ્ચારણને બદલે "એચ" ઉચ્ચારણ કરવા માટે અક્ષર ઇટાનો ઉપયોગ થાય છે. ઈ.સ.પૂ. 403માં, એથેન્સે તેના ધોરણ તરીકકે આયોનિક હસ્તપ્રત અપનાવી હતી અને તરત જ અન્ય વર્ઝન અદ્રશ્ય થઇ ગયા હતા.
ત્યારથી ગ્રીક ડાબેથી જમણી બાજુ લખવામાં આવતું હતું, પરંતુ મૂળભૂત રીતે જમણેથી ડાબી બાજુ લખાતુ હતુ (અસમપ્રમાણતાવાળા કેરેક્ટરો સાથે) અને તેની વચ્ચે અન્ય રીતે લખાતુ હતું અથવા મોટે ભાગે બૌસ્ટ્રોફેડોન શૈલીમાં લખાતુ હતુ, જ્યાં પછીની લાઇનો દિશાઓ વારે વારે બદલતી હતી.
હેલેનીસ્ટિક ગાળામાં, એરિસ્ટોફેન્સ ઓફ બાયઝેન્ટિયમે ગ્રીક અક્ષરોમાં ઉચ્ચારણ ચોક્કસતા માટે વિશેષકની રજૂઆત કરી હતી. મધ્યકાલીન યુગમાં, ગ્રીક હસ્તપ્રતમાં લેટિન મૂળાક્ષર જેવા સમાંતર ફેરફારો થયા હતા : જ્યારે જૂના સ્વરૂપોને યાદગાર હસ્તપ્રત, અનશિયલ(ચોથાથી આઠમા સૈકા દરમ્યાન મળેલા આધુનિક કેપિટલ અક્ષરોને મળતા અક્ષરોમાં કરેલા લખાણનું એવો અક્ષર અથવા એવા અક્ષરમાં લખેલ દસ્તાવેજ)અને આખરે સંક્ષિપ્ત લિપીનો પ્રભાવ રહ્યો હતો. અક્ષર σ ને શબ્દના અંતે ς પણ લખી શકાય છે, જે લેટિન લાંબા અને ટૂંકાનો સમાંતર ઉપયોગ દર્શાવે છે '''' .
દરેક ફોનિશિયન અક્ષરનું નામ એ શબ્દ હતો કે જેનો પ્રારંભ તે અક્ષર દ્વારા રજૂ થતા ધ્વનિની સાથે થતો; આમ ʾએલેફ , શબ્દ "ઓએક્સ"ને ગ્લોટલ સ્ટોપ /ʔ/, બેટ માટે, અથવા ધ્વનિ માટે "હાઉસ"/b/ અને તે રીતે સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે અક્ષરોને ગ્રીકો દ્વારા સ્વીકારવામાં આવ્યા હતા ત્યારે, મોટા ભાગના ફોનિશિયન નામોને જાળવી રાખવામાં આવ્યા હતા અથવા તો ગ્રીક ફોનોલોજીમાં બંધ બેસે તે રીતે થોડા સુધારવામાં આવ્યા હતા; આમ, ʾએલેફ, બેટ, જિમેલ આલ્ફા, બીટા, ગામા બની ગયા હતા. આ ઉધાર નામોનો અક્ષરોના લેબલ સિવાય ગ્રીકમાં કોઇ અર્થ ન હતો. જોકે, થોડા સંકેતો કે જેમને ઉમેરવામાં આવ્યા હતા અથવા ગ્રીક્સ અક્ષરો દ્વારા સુધારવામાં આવ્યા હતા તે હકીકતમાં તો અર્થપૂર્ણ નામો હતા. ઉદાહરણ તરીકે, o મિક્રોન અને o મેગા નો અર્થ "નાનો o" અને "મોટો o" એમ થાય છે. તેજ રીતે, e સિલોન and u સિલોન નો અર્થ અનુક્રમે "શુદ્ધ e" અને "શુદ્ધ u" થાય છે.
નીચે આપેલા કોષ્ટકમાં ગ્રીક અક્ષરોની તેમજ તેમના સ્વરૂપોનુ જ્યારે રોમનીકરણ કરવામા આવ્યું હતું તેની યાદી આપવામાં આવી છે. આ કોષ્ટક વધુમાં સમાન ફોનિશિયન અક્ષર પણ પૂરા પાડે છે, જેમાંથી દરેક ગ્રીક શબ્દ મેળવવામાં આવ્યો હતો. આંતરરાષ્ટ્રીય ફોનેટિક આલ્ફાબેટનો ઉપયોગ કરીને ઉચ્ચારણોની લિપી તૈયાર કરવામાં આવી હતી.
નીચે આપવામાં આવેલા પ્રાચીન ઉચ્ચાર એ 5મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં અને 4થી સદીના (ઈ.સ.પૂ.) પૂર્વાધમાં એટિકના પુનઃબંધારણ કરેલા ઉચ્ચાર છે. પ્રાચીન સમય પહેલાના સમયમાં અથવા એટિન ડાયલેક્ટિક સિવાયનામાં કેટલાક અક્ષરોના અલગ ઉચ્ચારો થતા હતા. વધુ વિગત માટે જુઓ, ગ્રીક આલ્ફાબેટનો ઇતિહાસ અને પ્રાચીન ગ્રીક ફોનોલોજી. પ્રાચીન યુગ પછીના પ્રાચીન ગ્રીક ઉચ્ચાર પરની વિગતો માટે જુઓ, કોઇન ગ્રીક ફોનોલોજી.
કેટલાક અક્ષરો મોટે ભાગે મધ્યયુગીન સંક્ષિપ્ત હસ્તલખાણમાં ભિન્ન આકારોમાં સ્થાન છે, ગ્રીકની સામાન્ય ટાઇપોગ્રાફીમાં તેમનો ઉપયોગ સ્પષ્ટ રીતે ફોન્ટના પ્રકારની બાબત છે, ત્યારે કેટલાક સ્વરૂપોને યુનિકોડમાં અલગ એનકોડીંગ આપવામાં આવ્યા છે.
નીચે જણાવેલા શબ્દો નિયત ગ્રીક મૂળાક્ષરનો ભાગ નથી, પરંતુ તે ચોક્કસ ડાયાલેક્ટિકમાં પ્રાચીન સમય પૂર્વે વપરાશમાં હતા. શબ્દો દિગામા, સાન, ક્વોપ્પા અને સેમ્પીનો ઉપયોગ પણ ગ્રીક સંખ્યાઓમાં થતો હતો.
"અક્ષર." | અનુરૂપ ફોનિશિયન "અક્ષર." | નામ | લિવ્યંતર | ઉચ્ચાર | સંખ્યાકીય મૂલ્ય | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
અંગ્રેજી | પ્રારંભિક ગ્રીક | પાર્શ્વિક ગ્રીક (પોલીટોનીક) | |||||
એફ Ϝ ϝ | વાવ | દિગામા | ϝαῦ | δίγαμμα | ડબલ્યૂ | [w] | 6 |
Ͱ ͱ | હેથ | હેત | ῆτα | ήτα | [h] | ||
એમ Ϻ ϻ | સેડ (સ્થિતિ) સિન (નામ) | સેન | ϻάν | σάν | એસ | [s] | |
Ϸ ϸ | સિન | શો | - | - | [ʃ] |
શબ્દોનો ટી સુધીનો ક્રમ ફોનિશિયનમાં અથવા હેબ્રુ મૂળાક્ષરમાં આવે છે.
પોલીટોનીક ઓર્થોગ્રાફીમાં પ્રાચીન ગ્રીક માટે પરંપરાગત રીતે ઉપયોગ થાય છે, સ્વરો વિશેષક ધરાવી શકે છે તેના નામોમાં ભારપૂર્વકનો ઉચ્ચાર અને શ્વાસોચ્છાસનો સમાવેશ થાય છે. ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારો ગંભીર ભારપૂર્વકનો ઉચ્ચાર (´), ઉદાસ ભારપૂર્વકનો ઉચ્ચાર (`), અને સર્કમફ્લેક્સ ( સ્વરનું હૃસ્વ કે દીર્ઘત્વ ) ભારપૂર્વકનો ઉચ્ચાર (ˆ) છે.. પ્રાચીન ગ્રીકમાં આ ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારો સ્વરો પર ઠોકી બેસાડેલા ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારોના વિવિધ સ્વરૂપોનો સંકેત આપે છે. રોમના ગાળાના અંત સુધીમાં ઠોકી બેસાડેલા ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારો દબાયેલા ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારોમાં વિકસ્યા હતા અને તે પછીના ગ્રીકમાં આ તમામ ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારો દબાયેલા સ્વરોનો સંકેત આપતા હતા. શ્વાસોચ્છાસ (બ્રીધીંગ) એ રફ બ્રીધીંગ (῾) છે, જે શબ્દના પ્રારંભમાં થતા /h/ ધ્વનિનો સંકેત આપે છે અને સરળ બ્રીધીંગ (᾽), એ શબ્દના પ્રારંભમાં થતા ધ્વનિ /h/ના અભાવનો સંકેત આપે છે. શબ્દ આરએચઓ (ρ), સ્વર નહી હોવા છતાંયે હંમેશા તે જ્યારે શબ્દનો પ્રારંભ કરે ત્યારે રફ બ્રીધીંગ ધરાવે છે. ગ્રીકમાં વપરાતા અન્ય ડાયાક્રિટીક ડાઇયરસિસ ( સ્વરનો સ્વતંત્ર ઉચ્ચાર થાય છે તે બતાવનારું ચિહ્ન) (¨), સ્વરવિચ્છેદનો નિર્દેશ આપે છે. 1982માં જૂની સ્પેલીંગ પદ્ધતિ પોલીટોનીક તરીકે જાણીતી હતી, જેને મોનોટોનીક પદ્ધતિ બનાવવા માટે સરળ બનાવવામાં આવી હતી, જે હાલમાં ગ્રીસમાં સત્તાવાર છે. ભારપૂર્વકના ઉચ્ચારોને ઘટાડીને એક કરવામાં આવ્યા હતા, ટોનોસ , અને બ્રીધીંગને કાઢી નાખવામાં આવ્યા હતા.
ડાઇગ્રાફ એ શબ્દોની જોડી છે, જે એક ધ્વનિ લખવા માટે વપરાય છે અથવા ધ્વનિનું મિશ્રણ છે જે શ્રેણીમાં લખેલા શબ્દોને અનુરૂપ નથી. ગ્રીકની સાચી જોડણીની કળામાં વિવિધ ડાઇગ્રાફનો સમાવેશ થાય છે જે સ્વર શબ્દોની વિવિધ જોડી ધરાવે છે, જેનો ઉપયોગ સંયુક્ત સ્વર તરીકે ઉચ્ચાર કરવામાં થાય છે, પરંતુ તેને ઉચ્ચારમાં સંક્ષિપ્ત રૂપ આપીને એકાક્ષર કરવામાં આવ્યો છે. આધુનિક ગ્રીકના આમાંના કેટલાક લાક્ષણિક વિકાસ દર્શાવે છે, પરંતુ કેટલાક પહેલેથી જ પ્રાચીન ગ્રીકમાં સમાવિષ્ટ છે. તેમાંના કોઇ પણ મૂળાક્ષરના શબ્દ તરીકે ઓળખાતા નથી. બાયઝાન્ટાઇન ગાળા દરમિયાન, તે આયોટા સબસ્ક્રિપ્ટ તરીકે ડાઇગ્રાફમાં સાયલંટ આયોટા તરીકે લખવામાં પ્રચલિત બન્યા હતા. (ᾳ, ῃ, ῳ).
ગ્રીક મૂળાક્ષરનો ઉપયોગ હંમેશા માટે ગ્રીક ભાષા લખવા માટે થતો હતો. જોકે, વિવિધ સમયે અને વિવિધ સ્થળોએ તેનો ઉપયોગ અન્ય ભાષા લખવા માટે થતો હતો. .
વિવિધ મૂળાક્ષરોમાં થોડા વધારાના અક્ષરો સાથેના ગ્રીક મૂળાક્ષર વધારાનો સમાવેશ થાય છે.
અક્ષરોમાં કરેલા લખાણનું એવો અક્ષર અથવા એવા અક્ષરમાં લખેલ દસ્તાવેજ) સ્વરૂપ]] જાળવી રાખે છે, જે આજે ગ્રીકમાં વપરાતા સ્વરૂપથી અલગ છે. (ગેલિક સ્ક્રીપ્ટમાં વપરાતા લેટિન અક્ષરોના સ્વરૂપ સાથે તુલના કરતા)
ગ્રીક મૂળાક્ષરે વિવિધ અન્યોને વેગ આપ્યો હતોઃ
એવું પણ વિચારવામાં આવે છે અર્મેનીયન મૂળાક્ષરના સંભવિત વંશજ હશે અને તેમનો પ્રભાવ જ્યોર્જીયન મૂળાક્ષર પર હતો.
ગ્રીક પ્રતીકોનો પરંપરાગત રીતે ગણિત, ભૌતિકશાસ્ત્ર અને અન્ય વિજ્ઞાનમાં એક નામ તરીકે ઉપયોગ થાય છે. લેટિન પાત્રોને એકત્ર કરતા, લેટિન પાત્રો સામાન્ય રીતે પરિવર્તનશીલતાનો, જ્યારે ગ્રીક પરિબળોનો સંકેત આપે છે. ઘણા પ્રતીકો પરંપરાગત અર્થો ધરાવે છે, જેમ કે તરલ ડાયનેમિક્સમાં હૂમલાના ખૂણા માટે નીચલા સ્તરનો આલ્ફા (α), લવાદી રીતે નાના સકારાત્મક ક્રમાંક માટે નીચલા સ્તરનો એપ્સિલોનl (ε), સરવાળા માટે મોટો સિગ્મા, અને નિયત વિષયાંતર માટે નીચલા સ્તરનો સિગ્મા(σ).
કોમ્પ્યુટર્સમાં ઉપયોગ માટે, વિવિધ પ્રકારના સંકેત લેખનનો ગ્રીક ઓનલાઇન માટે ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, તેમાંના કેટલાકનું આરએફસી 1947માં દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવ્યું હતું.
બે સિદ્ધાંતો કે જેનો આજે પણ ઉપયોગ થાય છે તે છે ISO/IEC 8859-7 અને યુનિકોડ. ISO 8859-7 ફક્ત મોનોટોનીક સાચી જોડણીને ટેકો આપે છે. યુનિકોડ પોલીટોનીક સાચી જોડણીને ટેકો આપે છે.
રેન્જ A0-FF (હેક્સ) માટે તે યુનિકોડ રેન્જ 370-3સીએફ (જુઓ નીચે)ને અનુસરે છે સિવાય કે તેમાં કેટલાક પ્રતીકો જેમ કે ©, ½, § વગેરેનો ઉપયોગ યુનિકોડ બિનવપરાશ સ્થળ ધરાવતા હોય ત્યાં થાય છે. દરેકની જેમ આઇએસઓ-8859 એનકોડીંગ્સ, ઓઓ-7એફ (હેક્સ) માટે એએસસીII જેમ સમાન છે.
આધુનિક અને પ્રાચીન ગ્રીકમાં સામાન્ય સતત ટેક્સ્ટ માટે સારી રીતે યુનિકોડ પોલીટોનીક સાચી જોડણીને ટેકો આપે છે અને એટલું જ નહી એપિગ્રાફી માટે ઘણા કાલગ્રસ્ત સ્વરૂપને પણ ટેકો આપે છે. મિશ્રીત પાત્રોના ઉપયોગ સાથે, યુનિકોડ ગ્રીક માન્યતા અને ડાયાલેક્ટોલોજી અને વિવિધ અન્ય ખાસ જરૂરિયાતો પણ ટેકો પૂરો પાડે છે. જોકે, અત્યંત આધુનિક ટેક્સ્ટ જે એન્જિન પૂરા પાડે છે જે મિશ્રીત પાત્રોને સારી રીતે ટેકો પૂરો પાડતા નથી, જોકે માક્રોન અને એક્યુટ સાથે આલ્ફાને U+03B1 U+0304 U+0301 તરીકે રજૂ કરી શકાય આ ભાગ્યે સારી રીતે કામગીરી બજાવે છે: ᾱ́.
યુનિકોડમાં ગ્રીક પાત્રના 2 મુખ્ય બ્લોક્સ છે. પ્રથમ "ગ્રીક અને કોપીક" (U+0370 to U+03FF) છે. આ બ્લોક આઇએસઓ 8859-7 પર આધારિત છે અે આધુનિક ગ્રીક લખવા માટે પૂરતા છે. કેટલાક કાલગ્રસ્ત અક્ષરો પણ અને ગ્રીક આધારિત ટેકિનિકલ પ્રતીકો પણ છે.
બ્લોક કોપીક મૂળાક્ષરને પણ ટેકો પૂરો પાડે છે. અગાઉ મોટા ભાગના કોપીક અક્ષરો સમાન દેખાતા ગ્રીક અક્ષરો સાથે કોડ પોઇન્ટની વહેંચણી કરી હતી; પરંતુ ઘણા શાળાકીય કામોમાં, બન્ને સ્ક્રિપ્ટ આકાર લે છે, જેમાં તદ્દન અલગ અક્ષરના આકાર હોય છે, તેથી યુનિકોડ 4.1, કોપ્ટીક અને ગ્રીક અલગ પડી ગયા હતા. કોપ્ટીક અક્ષરોની સાથે કોઇ પણ ગ્રીક સમાનતા હજુપણ બ્લોકમાં નથી.
પોલીટોનીક ગ્રીક લખવા માટે, જે તે વ્યક્તિ ડાયાલેક્ટિકલ માર્કને મિશ્રીત કરતા અથવા ગ્રીક દ્વારા લંબાવવામાં આવેલા બ્લોક (U+1F00 to U+1FFF)માં અગાઉથી કંપોઝ કરેલા પાત્રનો ઉપયોગ થાય છે.
૦ | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | એ | બી | સી | ડી | ઈ | એફ | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
0370 | Ͱ | ͱ | Ͳ | ͳ | ʹ | ͵ | Ͷ | ͷ | ͺ | ͻ | ͼ | ͽ | ; | |||
0380 | ΄ | ΅ | Ά | · | Έ | Ή | Ί | Ό | Ύ | Ώ | ||||||
0390 | ΐ | એ | બી | Γ | Δ | ઇ | ઝેડ | એચ | Θ | આઇ | કે | એ | એમ | એન | Ξ | ઓ |
03A0 | Π | પી | Σ | ટી | વાય | Φ | એક્સ | Ψ | Ω | Ϊ | Ϋ | ά | έ | ή | ί | |
03B0 | ΰ | α | β | γ | δ | ε | ζ | η | θ | ι | κ | λ | μ | ν | ξ | ο |
03C0 | π | ρ | ς | σ | τ | υ | φ | χ | ψ | ω | ϊ | ϋ | ό | ύ | ώ | Ϗ |
03D0 | ϐ | ϑ | ϒ | ϓ | ϔ | ϕ | ϖ | ϗ | Ϙ | ϙ | Ϛ | ϛ | Ϝ | ϝ | Ϟ | ϟ |
03E0 | Ϡ | ϡ | (કોપ્ટીક અક્ષરો અહીં) | |||||||||||||
03F0 | ϰ | ϱ | ϲ | ϳ | ϴ | ϵ | ϶ | Ϸ | ϸ | Ϲ | Ϻ | ϻ | ϼ | Ͻ | Ͼ | Ͽ |
ઓ | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | એ | બી | સી | ડી | ઈ | એફ | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1F00 | ἀ | ἁ | ἂ | ἃ | ἄ | ἅ | ἆ | ἇ | Ἀ | Ἁ | Ἂ | Ἃ | Ἄ | Ἅ | Ἆ | Ἇ |
1F10 | ἐ | ἑ | ἒ | ἓ | ἔ | ἕ | Ἐ | Ἑ | Ἒ | Ἓ | Ἔ | Ἕ | ||||
1F20 | ἠ | ἡ | ἢ | ἣ | ἤ | ἥ | ἦ | ἧ | Ἠ | Ἡ | Ἢ | Ἣ | Ἤ | Ἥ | Ἦ | Ἧ |
1F30 | ἰ | ἱ | ἲ | ἳ | ἴ | ἵ | ἶ | ἷ | Ἰ | Ἱ | Ἲ | Ἳ | Ἴ | Ἵ | Ἶ | Ἷ |
1F40 | ὀ | ὁ | ὂ | ὃ | ὄ | ὅ | Ὀ | Ὁ | Ὂ | Ὃ | Ὄ | Ὅ | ||||
1F50 | ὐ | ὑ | ὒ | ὓ | ὔ | ὕ | ὖ | ὗ | Ὑ | Ὓ | Ὕ | Ὗ | ||||
1F60 | ὠ | ὡ | ὢ | ὣ | ὤ | ὥ | ὦ | ὧ | Ὠ | Ὡ | Ὢ | Ὣ | Ὤ | Ὥ | Ὦ | Ὧ |
1F70 | ὰ | ά | ὲ | έ | ὴ | ή | ὶ | ί | ὸ | ό | ὺ | ύ | ὼ | ώ | ||
1F80 | ᾀ | ᾁ | ᾂ | ᾃ | ᾄ | ᾅ | ᾆ | ᾇ | ᾈ | ᾉ | ᾊ | ᾋ | ᾌ | ᾍ | ᾎ | ᾏ |
1F90 | ᾐ | ᾑ | ᾒ | ᾓ | ᾔ | ᾕ | ᾖ | ᾗ | ᾘ | ᾙ | ᾚ | ᾛ | ᾜ | ᾝ | ᾞ | ᾟ |
1FA0 | ᾠ | ᾡ | ᾢ | ᾣ | ᾤ | ᾥ | ᾦ | ᾧ | ᾨ | ᾩ | ᾪ | ᾫ | ᾬ | ᾭ | ᾮ | ᾯ |
1FB0 | ᾰ | ᾱ | ᾲ | ᾳ | ᾴ | ᾶ | ᾷ | Ᾰ | Ᾱ | Ὰ | Ά | ᾼ | ᾽ | ι | ᾿ | |
1FC0 | ῀ | ῁ | ῂ | ῃ | ῄ | ῆ | ῇ | Ὲ | Έ | Ὴ | Ή | ῌ | ῍ | ῎ | ῏ | |
1FD0 | ῐ | ῑ | ῒ | ΐ | ῖ | ῗ | Ῐ | Ῑ | Ὶ | Ί | ῝ | ῞ | ῟ | |||
1FE0 | ῠ | ῡ | ῢ | ΰ | ῤ | ῥ | ῦ | ῧ | Ῠ | Ῡ | Ὺ | Ύ | Ῥ | ῭ | ΅ | ` |
1FF0 | ῲ | ῳ | ῴ | ῶ | ῷ | Ὸ | Ό | Ὼ | Ώ | ῼ | ´ | ῾ |
મિશ્રણ અને જગ્યા છોડવી (અક્ષર મુક્ત) ડાયાક્રિટીકલ નિશાની ગ્રીક ભાષાને લાગે વળગે છે.
મિશ્રણ કરવું | જગ્યા છોડવી | નમૂનો | વર્ણન |
---|---|---|---|
U+0300 | U+0060 | ( ̀) | "વારિયા / ગ્રેવ એસેન્ટ" |
U+0301 | U+00B4, U+0384 | ( ́) | "ઓક્સીયા / ટોનોસ / એક્યુટ એસેન્ટ" |
U+0304 | U+00AF | ( ̄) | "માક્રોન" |
U+0306 | U+02D8 | ( ̆) | "વ્રેચી / બ્રીવ" |
U+0308 | U+00A8 | ( ̈) | "ડાયલિટીકા / ડાયાઇરેસિસ" |
U+0313 | U+02BC | ( ̓) | "સિલી / ઉપર કોમા" (સ્પીરીચસ લેનિસ) |
U+0314 | U+02BD | ( ̔) | "ડેસિયા / ઉપર રિવર્સ કોમા" (સ્પીરીચસ એસ્પર) |
U+0342 | ( ͂) | "પેરિસ્પોમેની" (સર્કમફ્લેક્સ) | |
U+0343 | ( ̓) | "કોરોનીસ" (= યુ+0313) | |
U+0344 | U+0385 | ( ̈́) | "ડાયાલિટીકી ટોનોસ" (વખોડી કઢાયેલ, = યુ+0308 યુ+0301) |
U+0345 | U+037A | ( ͅ) | "પ્રોગેગામેની / આયોટા સબસ્ક્રિપ્ટ". |
આઇબીએમ કોડ પાના 437, 860, 861, 862, 863, અને 865માં અક્ષરો ΓΘΣΦΩαδεπστφ (ß માટે વૈકલ્પિક અર્થઘટન તરીકે વત્તા β).
This article uses material from the Wikipedia ગુજરાતી article ગ્રીક મૂળાક્ષરો, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). અલગથી ઉલ્લેખ ન કરાયો હોય ત્યાં સુધી માહિતી CC BY-SA 4.0 હેઠળ ઉપલબ્ધ છે. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ગુજરાતી (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.