कमलामाई नगरपालिका

२०५३ चैत्र १४ गते यो नगरपालिकाको गठन गरिएको थियो। कमला उपत्यकाभित्र पर्ने यो नगरपालिकामा सबै जिल्ला स्तरीय कार्यलयहरूका साथै क्याम्पस, विद्यालय तथा अस्पतालहरू समेत रहेका छन्। कुल १४ वडामा विभाजित यो नगरपालिकाको जनसङ्ख्या वि.सं. २०६८ सालको जनगणना अनुसार ६५,०६४ रहेको छ।कमलामाई नगरपालिकाको पूर्वमा तीनपाटन गाउँपालिका, गोलञ्जोर गाउँपालिका र दुधौली नगरपालिका त्यसतै यसको पश्चिममा मरिण गाउँपालिका र सर्लाही जिल्ला, उतरमा सुनकोशी गाउँपालिका र गोलञ्जोर गाउँपालिका तथा दक्षिणमा धनुषा जिल्ला र महोत्तरी जिल्ला रहेका छन्।

कमलामाई
नगरपालिका
सिन्धुली माढी बजारको दृश्य
कमलामाई नक्सामा कमलामाई नगरपालिका बागमती प्रदेशको नक्सा देखाउनुहोस् कमलामाई कमलामाई (नेपाल) नेपालको नक्सा देखाउनुहोस्
निर्देशाङ्क: २७°९′०″उ॰ ८५°५४′०″पू॰ / २७.१५०००°N ८५.९००००°E / 27.15000; 85.90000 ८५°५४′०″पू॰ / २७.१५०००°N ८५.९००००°E / 27.15000; 85.90000
देश	नेपाल
प्रदेश	बागमती प्रदेश
जिल्ला	सिन्धुली जिल्ला
नगरपालिका	वि.सं. २०५३ चैत्र १४
समावेश (गाविस)	सिद्धेश्वर र भिमान
सम्मिलित (मिति)	वि.सं. २०५३ चैत्र १४
समावेश (गाविस)	डाँडिगुराँसे, भद्रकाली, जलकन्या, रानिबास र रानिचुरी
सम्मिलित (मिति)	वि.सं. २०७३ फाल्गुन २२
सरकार
• मेयर	खड्ग​बहादुर खत्री
• उप मेयर	मञ्जु देवकोटा
क्षेत्रफल
• जम्मा	४८२.५७ किमी२ (१८६.३२ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (वि.सं. २०६८)
• जम्मा	६५०६४
• घनत्व	१३०/किमी२ (३५०/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+५:४५ (नेपालको प्रमाणिक समय)
हुलाक कोड	४५९००
क्षेत्रीय सङ्केत	०४७
वेबसाइट	www.kamalamaimun.gov.np

प्रसिद्ध कमला नदीको तटमा रहेको कमलामाई मन्दिरको नामबाट यो नगरपालिकाको नामाकरण कमलामाई गरिएको छ।

नेपाल राजपत्रमा वि.सं. २०५३ चैत्र १४ गते प्रकाशित सूचना अनुसार तत्कालिन सिद्धेश्वर र भिमान गाविसहरूलाई मिलाएर यो नगरपालिकाको स्थापना भएको हो। वि.सं. २०७३ फाल्गुन २२ गते नेपाल सरकारको मन्त्रिपरिषदको निर्णय बमोजिम यस नगरपालिकामा १४ वडा रहेका छन्।

स्थानीय तह पुनर्संरचना आयोगले वि.सं. २०७३ फाल्गुन २२ गते गरेको सिफारिसलाई नेपाल सरकारले अनुमोदन गरि नेपाल राजपत्रमा वि.सं. २०७३ फाल्गुन २७ गते प्रकाशित गरेपछि यस नगरपालिकामा सिन्धुली जिल्लाका तत्कालिन डाँडिगुराँसे, भद्रकाली, जलकन्या, रानिबास र रानिचुरी गाउँ विकास समितिलाई सम्मिलित गरिएको थियो। वर्तमान समयमा यो नगरपालिकाको कुल क्षेत्रफल ४८२.५७ वर्ग किलोमिटर भएको छ।

नेपालको वि.सं. २०६८ सालको जनगणना अनुसार यो नगरपालिकाको कुल जनसङ्ख्या ६५,०६४ रहेको छ। सम्पूर्ण जनसङ्ख्यामध्ये ३९,७३० पुरुष र ३८,११५ महिला रहेका छन् ।

नगरपालिकाको मुख्य वस्तीहरूमा ज्यामिरे, डुम डाँडा, वेसारे, राजपानी, शिखर, खैरेनी, सिमले, लामिडाँडा, कुडुले, बोगटी, गैयाँटार, रातमाटा, राम्माढी, दोभानटार, माझगाउँ, पाखाटोल, कुलो खोला गाउँ, सरकारी टोल, राजमहल, चिलाउने टोल, तरुल वन, मजुरे गाउँ, ताप्के गाउँ, भिमान, ढुङ्ग्रेवास, ढकाल गाउँ आदि हुन्। भिमान बजार, सिन्धुली बजार (१ नं. बजार, २ नं. बजार), धुरा बजार र ढुङ्ग्रेवास बजार नगरपालिकाका प्रमुख बजारहरू हुन्। सिन्धुली तथा भिमान बजारमा साप्ताहिक हाटबजार पनि लाग्ने गर्दछ। शिद्धबाबा, कालीमाई तथा कमलामाई यहाँका मुख्य मन्दिरहरू हुन्। रानीचुरी डाँडो नगरपालिकाको ऐतिहासिक स्थल हो ।

कमलामाई नगरपालिका कमला उपत्यकाभित्र पर्दछ। यस उपत्यका तथा नगरपालिकाको मथिल्लो डाँडामा ऐतिहासिक सिन्धुलीगढी दरवार छ। नगरको मुख्य बजार सिन्धुली माढीमा बसेको छ। यहाँ पृथ्वी नारायण शाहका गोर्खाली सेनाले कप्तान किनलोकका अङ्ग्रेजी सेनालाई नेपाल एकीकरण ताका पराजित गरेको थियो। राणाकालमा दरवार बनेपछि सो क्षेत्रको प्रशासनिक केन्द्र बनाइएको थियो। यस नगरपालिकाको सिन्धुलीमाढी क्षेत्रमा लगभग नौ हजार मानिस बसोबास गर्दछन्।

वि.सं. २०५४ को निर्वाचनमा प्रमुख र उपप्रमुख पदमा क्रमशः वासुदेव श्रेष्ठ र रसबहादुर कार्की निर्वाचित भएका थिए। उनीहरूको कार्यकाल समाप्तिपछि तत्कालिन श्री ५ को सरकारले वासुदेव श्रेष्ठलाई प्रमुख र भीष्मराज श्रेष्ठलाई उपप्रमुखमा मनोनित गरेको थियो।