യിട്രിയം

39 strontium ← yttrium → zirconium Sc ↑ Y ↓ Lu ആവർത്തനപ്പട്ടിക - വികസിത ആവർത്തനപ്പട്ടിക
വിവരണം
പേര്, പ്രതീകം, അണുസംഖ്യ	yttrium, Y, 39
കുടുംബം	transition metals
ഗ്രൂപ്പ്, പിരീഡ്, ബ്ലോക്ക്	3, 5, d
Appearance	silvery white
സാധാരണ ആറ്റോമിക ഭാരം	88.90585(2)  g·mol−1
ഇലക്ട്രോൺ വിന്യാസം	[Kr] 4d1 5s2
ഓരോ ഷെല്ലിലേയുംഇലക്ട്രോണുകൾ	2, 8, 18, 9, 2
ഭൗതികസ്വഭാവങ്ങൾ
Phase	solid
സാന്ദ്രത (near r.t.)	4.472  g·cm−3
ദ്രവണാങ്കത്തിലെ ദ്രാവക സാന്ദ്രത	4.24  g·cm−3
ദ്രവണാങ്കം	1799 K (1526 °C, 2779 °F)
ക്വഥനാങ്കം	3609 K (3336 °C, 6037 °F)
ദ്രവീകരണ ലീനതാപം	11.42  kJ·mol−1
ബാഷ്പീകരണ ലീനതാപം	365  kJ·mol−1
Heat capacity	(25 °C) 26.53  J·mol−1·K−1
Vapor pressure P(Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T(K) 1883 2075 (2320) (2627) (3036) (3607)
Atomic properties
ക്രിസ്റ്റൽ ഘടന	hexagonal
ഓക്സീകരണാവസ്ഥകൾ	3, 2, 1, (weakly basic oxide)
ഇലക്ട്രോനെഗറ്റീവിറ്റി	1.22 (Pauling scale)
അയോണീകരണഊർജ്ജങ്ങൾ (more)	1st:  600  kJ·mol−1
	2nd:  1180  kJ·mol−1
	3rd:  1980  kJ·mol−1
Atomic radius	180  pm
Atomic radius (calc.)	212  pm
Covalent radius	162  pm
Miscellaneous
Magnetic ordering	no data
വൈദ്യുത പ്രതിരോധം	(r.t.) (α, poly) 596 nΩ·m
താപ ചാലകത	(300 K) 17.2  W·m−1·K−1
Thermal expansion	(r.t.) (α, poly) 10.6 µm/(m·K)
Speed of sound (thin rod)	(20 °C) 3300 m/s
Young's modulus	63.5  GPa
Shear modulus	25.6  GPa
Bulk modulus	41.2  GPa
Poisson ratio	0.243
Brinell hardness	589  MPa
CAS registry number	7440-65-5
Selected isotopes
Main article: Isotopes of യിട്രിയം iso NA half-life DM DE (MeV) DP 87Y syn 3.35 d ε - 87Sr γ 0.48, 0.38D - 88Y syn 106.6 d ε - 88Sr γ 1.83, 0.89 - 89Y 100% stable 90Y syn 2.67 d β- 2.28 90Zr γ 2.18 - 91Y syn 58.5 d β- 1.54 91Zr γ 1.20 -
അവലംബങ്ങൾ

അണുസംഖ്യ 39 ആയ മൂലകമാണ് യിട്രിയം. Y ആണ് ആവർത്തനപ്പട്ടികയിലെ ഇതിന്റെ പ്രതീകം. വെള്ളി നിറമുള്ള ഒരു സംക്രമണ മൂലകമാണിത്. മിക്ക അപൂർ‌വ എർത്ത് ധാതുക്കളിലും ഈ ലോഹം കാണപ്പെടുന്നു. ഇതിന്റെ രണ്ട് സം‌യുക്തങ്ങൾ ടെലിവിഷനുകളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന കാഥോഡ് റേ ട്യൂബുകളിൽ ചുവന്ന നിറത്തിലുള്ള ഫോസ്ഫോർസ് ഉണ്ടാക്കുവാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

 

യിട്രിയം ലോഹ-വെള്ളി നിറമുള്ള, തിളക്കമുള്ള ഒരു അപൂർ‌വ എർത്ത് ലോഹമാണ്. കാഴ്ചയിൽ സ്കാൻഡിയത്തോട് വളരെ സാമ്യങ്ങളുണ്ട്. രാസപരമായി ലാന്തനൈഡുകളുമായാണ് സാദൃശ്യമുണ്ട്. പ്രകാശത്തിൽ വെച്ചാൽ ചെറിയ പിങ്ക് നിറത്തിൽ തിളങ്ങുന്നു. നിർമ്മാണങ്ങൾക്കുപയോഗിച്ച് ശേഷം വരുന്ന ഈ ലോഹത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ, താപനില 400 °C ലും ഉയർന്നാൽ വായുവിൽ സ്വയം കത്തുന്നു. കൃത്യമായി വിഭജിച്ച യിട്രിയം വായുവിൽ അസ്ഥിരമാണ്. സാധാരണ നിലയിൽ ഇതിന്റെ ഓക്സീകരണാവസ്ഥ +3 ആണ്.

യിട്രിയം(III) ഓക്സൈഡ് ആണ് ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട യിട്രിയം സം‌യുക്തം. ടെലിവിഷനിലെ പിച്ചർട്യൂബിന് ചുവന്ന നിറം നൽകുന്ന VO₄:Eu, Y₂O₃:Eu എന്നീഫോസ്ഫോറുകൾ നിർമ്മിക്കാൻ ഇത് വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു. മറ്റ് ഉപയോഗങ്ങൾ:

• യിട്രിയം ഓക്സൈഡ് യിട്രിയം ഇരുമ്പ് ഗാർനെറ്റുകളുടെ നിർമാനത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. മൈക്രോവേവ് അരിപ്പകളിൽ ഇവ വളരെ ഫലപ്രദമാണ്
• എഥിലീൻ പൊളിമറൈസേഷനിൽ ഉത്പ്രേരകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.
• ചില സ്പാർക്ക് പ്ലഗ്ഗുകളുടെ ഇലക്ട്രോഡുകളിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.
• വനേഡിയത്തേയും ഇരുമ്പിന്റെ അംശമില്ലാത്ത മറ്റ് ലോഹങ്ങളേയും നിരോക്സീകരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു.
• പ്രൊപ്പെയ്ൻ വിളക്കുകളുടെ വാതക മാന്റിൽ നിർമ്മാണത്തിൽ റേഡിയോആക്ടിവായ തോറിയത്തിന് പകരമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.