Vryburg

Die dorp lê halfpad tussen Kimberley (die hoofstad van die Noord-Kaap) en Mahikeng (die hoofstad van Noordwes). Dit lê op die belangrike spoorlyn wat Cecil Rhodes vanaf Kaapstad na die diamantvelde van Kimberley, en verder noord deur Vryburg na Mafikeng en Rhodesië (nou Zambië en Zimbabwe) aangelê het. Die spoorlyn is in Desember 1890 tot by Vryburg voltooi. Dit lê ook op die N14 nasionale pad wat van Gauteng in 'n suidwestelike rigting deur Vryburg, Kuruman en Upington loop na Namakwaland en Namibië.

Vryburg was die hoofstad van Die Stellalandse Republiek wat in 1882 gestig is. Die eerste en enigste president was G.J. van Niekerk. In 1885 het die Britte die dorp ingeneem en die gebied by Brits-Betsjoeanaland ingelyf, wat toe in 1895 deel van die Kaapkolonie geword het.

Tydens die Anglo-Boereoorlog het die Britte 'n konsentrasiekamp vir vrouens en kinders hier bedryf.

In 1910 het die Kaapkolonie die Kaapprovinsie (een van die vier provinsies van die Unie van Suid-Afrika en later die Republiek van Suid-Afrika) geword. Sedert 1994, toe die land in nege provisies verdeel is, val Vryburg in die Noordwesprovinsie.

 

Net suid van die dorp is die Huhudi-woongebied. Die naam is 'n Tswana-woord wat "lopende water" beteken. Verder suid, by Tierkloof, is die "Tiger Kloof Educational Institute", wat in 1904 deur die Londense Sendinggenootskap opgerig is. Die klipkerk daar is 'n nasionale gedenkwaardigheid.

Vryburg is die land se grootste bees-produksiedistrik. Dit word soms "die Texas van Suid-Afrika" genoem. Die Hereford-beesras is die gewildste. Mielies en grondbone is die belangrikste gewasse.

Sir Arnold Theiler, die veearts wat die wêreldberoemde veeratsenykundige navorsingstasie, Onderstepoort, naby Pretoria, tot stand gebring het, het gedurende die vroeë deel van sy loopbaan op die plaas Armoedsvlakte, 8 km wes van Vryburg, navorsing gedoen. Van die apparaat wat hy gebruik het, is te sien in die Theilermuseum op die plaas.

• Lys van dorpe in Suid-Afrika
• Hoërskool Vryburg

• Erasmus, B.P.J., Op Pad in Suid-Afrika, Jonathan Ball Uitgewers, Johannesburg, 2004.

• Gereformeerde kerk Vryburg

• (en) Tiger Kloof Educational Institute Geargiveer 12 November 2007 op Wayback Machine
• (en) Onderstepoort Veeartsenykundige Instituut Geargiveer 14 April 2005 op Wayback Machine