Tempelberg

Dit word al duisende jare in die Judaïsme, Christendom en Islam as ’n heilige plek beskou.

Tempelberg הַר הַבַּיִת الحرم الشريف
’n Lugfoto vanuit die suide.
Ligging	Jerusalem
Hoogte	740 meter bo seevlak
Bergtipe	Kalksteen
Tempelberg הַר הַבַּיִת الحرم الشريف Ligging in Israel.

Die huidige terrein word oorheers deur drie groot geboue uit die vroeë Omajjadiese tydperk: die al-Aqsa-moskee, Rotskoepel en Kettingkoepel, sowel as vier minarette. Herodiaanse mure en poorte is later aangevul met strukture uit die laat Bisantynse en die vroeë Islamitiese tydperk. Dit kan bereik word deur 11 poorte, 10 vir Moslems en een vir nie-Moslems, en word deur die Israeliese polisie beheer.

Die Tempelberg is die heiligste terrein in Judaïsme. Volgens dié geloof is dit die plek op aarde waar God se teenwoordigheid die duidelikste is. Sedert minstens die 1ste eeu n.C. word die berg verbind met Moriaberg (Hebreeus: הַר הַמוריה, Har HaMōriyā). Dit is waar Abraham opdrag gekry het om Isak te offer.

 

In verskeie verse in die Ou Testament word aangedui dat die Tempelberg ook verbind word met Sionsberg. Sionsberg word onder meer genoem in Jesaja, die Psalms en die eerste boek van die Makkabeërs (omstreeks 2de eeu n.C.) en verwys vermoedelik na die Tempelberg.

Volgens die Bybel het albei Joodse tempels in Jerusalem op die Tempelberg gestaan, hoewel daar net argeologiese bewyse van die tweede een is. Daar word egter wyd geglo daar is ’n verband tussen Salomo se tempel en die Tempelberg. Volgens die Bybel moet die plek dien as ’n sentrum vir alle nasionale lewe – dus ’n regering-, reg- en godsdienssentrum. Tydens die tydperk van die tweede tempel het dit ook gedien as ’n ekonomiese sentrum.

Volgens die Joodse tradisie en geskrifte het Salomo die eerste tempel in 957 v.C. gebou en is dit in 586 v.C. deur die Babiloniërs verwoes. Die tweede tempel is onder beskerming van Zerubbabel in 516 v.C. gebou en in 70 n.C. deur die Romeinse Ryk verwoes. In die 2de eeu is die terrein gebruik vir ’n tempel vir Jupiter Capitolinus. Dit is herontwikkel ná die Arabiese verowering.

Jode glo ’n derde en laaste tempel sal ook hier gebou word. Baie Jode sal nie op die berg self loop nie omdat hulle bang is hulle betree per ongeluk die plek waar die Allerheiligste gestaan het, want op dié terrein is steeds ’n goddelike teenwoordigheid. Die Klaagmuur is ook op die heuwel.

In die Nuwe Testament was dit steeds die plek waar verskeie gebeure in Jesus se lewe plaasgevind het. Ná die vernietiging van die tempel in 70 n.C., wat deur die vroeë Christene beskou is as goddelike straf vir die sondes van die Joodse volk, het die Tempelberg sy belangrikheid vir Christene verloor.

Bisantynse Christene het, ondanks tekens van ’n mate van herbouing op die esplanade, die Tempelberg verwaarloos, veral nadat ’n Joodse poging om die tempel te herbou, in 363 deur ’n aardbewing verwoes is. Dit het daarna ’n afgeleë puinhoop geword, dalk buite die stadsgrense, toe Christene in die Heilige Grafkerk begin aanbid het en die sentraalheid van Jerusalem deur Rome vervang is.

 

Feitlik onmiddellik ná die Moslemse verowering van Jerusalem in 638 het kalief Omar die terrein goed laat skoonmaak en Jode toegang daartoe gegee. Onder Soenni-Moslems word die berg beskou as die derde heiligste terrein in die Islam. Hulle glo dit is die plek wat Mohammed op sy Nagreis besoek het en van waar hy na die hemel opgevaar het. Dit word verder verbind met Joodse profete wat ook in die Islam vereer word.

Omajjadiese kaliefs het die al-Aqsa-moskee en Rotskoepel op die heuwel laat bou. Die koepel is in 692 voltooi en dit is dus een van die oudste bestaande Islamitiese strukture ter wêreld. Die moskee staan aan die verre suidelike kant van die Tempelberg en kyk in die rigting van Mekka. Die Rotskoepel is in die middel, op of naby die plek waar die heilige tempel eens gestaan het.

In die lig daarvan dat die heuwel vir beide Jode en Moslems heilig is, is dit een van die mees betwiste godsdiensterreine ter wêreld. Sedert die Kruistogte beheer die Moslemgemeenskap van Jerusalem die terrein sonder onderbreking as ’n Waqf. Omdat dit deel van die Ou Stad is wat sedert 1967 deur Israel beheer word, maak beide Israel en die Palestynse Owerheid aanspraak daarop en dit bly steeds ’n groot fokuspunt van die Arabies-Israeliese konflik.

In ’n poging om die status quo te handhaaf, dwing die Israeliese regering ’n omstrede verbod af op aanbidding op die Tempelberg deur nie-Moslems.

 

Panorama van die Tempelberg.

• Templemount.org
• New Evidence of the Royal Stoa and Roman Flames Geargiveer 29 Februarie 2012 op Wayback Machine, Bybelse argeologiese oorsig
• Virtuele toer
• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Tempelberg.
•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki