सबैभन्दा ठूला सहरहरूको सूची

उचित सहर (प्रशासन)

सहरलाई यसको प्रशासनिक सीमाहरूद्वारा परिभाषित गर्न सकिन्छ। अन्यथा सहर उचित सहरको रूपमा परिचित हुन्छ। युनिसेफले सहरलाई "सहरको प्रशासनिक सीमाभित्र बस्ने वा एकल अधिकारीद्वारा सहरबाट सीधै नियन्त्रण गरिएको जनसङ्ख्या" भनेर परिभाषित गरेको छ। सहर कानूनी वा राजनीतिक सीमा तथा एक प्रशासनिक मान्यता प्राप्त सहरी स्थितिको अनुसार परिभाषित एक इलाका हो जुन सामान्यतया स्थानीय सरकारको केही रूपद्वारा वर्गीकृत हुन्छ। सहरहरूमा त्यसको सीमा र जनसङ्ख्या तथ्याङ्कले उपनगरहरू समावेश नहुन सक्छ।

प्रशासनिक सीमाहरूद्वारा परिभाषित उचित सहरको प्रयोगले उपनगरीय क्षेत्रहरू समावेश गर्न सक्दैन जहाँ सहरमा काम गर्ने वा अध्ययन गर्ने जनसङ्ख्याको एक महत्त्वपूर्ण अनुपात बसोबास गर्दछ। यस परिभाषाको कारण, सहरको उचित जनसङ्ख्याको आँकडा सहरी क्षेत्र जनसङ्ख्याको आँकडा भन्दा धेरै भिन्न हुन सक्छ। चीनको छोङ्छिङ नगरपालिका जनसङ्ख्याको आधारमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो सहर हो। यसको क्षेत्रफल अस्ट्रियाको आकारको लगभग बराबर अर्थात् ८२,४०३ वर्ग किलोमिटर सहित विशाल प्रशासनिक क्षेत्र समावेश गर्दछ। तथापि, यसको ३ करोड जनसङ्ख्याको ७०% भन्दा बढी वास्तवमा ग्रामीण परिवेशमा बस्ने कृषि श्रमिकहरू हुन्।

सहरी क्षेत्र

सहरी क्षेत्र भित्र क्षेत्रीय वा अन्य सीमाहरूको वास्ता नगरी सहरलाई सशर्त रूपमा निकटवर्ती सहरी क्षेत्रको रूपमा परिभाषित गर्न सकिन्छ। युनिसेफले सहरी क्षेत्रलाई यसरी परिभाषित गरेको छः

"सहरी क्षेत्र"को परिभाषा देश अनुसार फरक फरक हुन्छ। आवधिक पुनर्वर्गीकरण र समयको साथ सहरी क्षेत्रको परिभाषा देश भित्र पनि भिन्नभिन्न हुन सक्छ जसले प्रत्यक्ष रूपमा तुलना गर्न गाह्रो बनाउँदछ। सहरी क्षेत्रलाई निम्न मध्ये एक वा बढीद्वारा परिभाषित गर्न सकिन्छ: प्रशासनिक मापदण्ड वा राजनीतिक सीमा (उदाहरणका लागि, नगरपालिका वा नगर समितिको क्षेत्राधिकार भित्रको क्षेत्र), जनसङ्ख्याको मापदण्डको आकार (जहाँ सहरी बस्तीको लागि न्यूनतम सामान्यतया २,००० व्यक्तिको क्षेत्रमा हुन्छ, यद्यपि यो विश्वव्यापी रूपमा २०० र ५०,००० को बीचमा भिन्न हुन्छ), जनसङ्ख्या घनत्व, आर्थिक कार्य (उदाहरणका लागि, जहाँ जनसङ्ख्याको एक महत्वपूर्ण बहुमत मुख्य तया कृषिमा संलग्न छैन, वा जहाँ अधिक रोजगार छ) वा सहरी विशेषताहरूको उपस्थिति (उदाहरणका लागि, पक्की सडक, बिजुली प्रकाश, ढल निकास) लगायतका मापदण्डहरू समावेश हुन्छ।

डेमोग्राफियाका अनुसार, सहरी क्षेत्र सहरी विकास प्रक्रियाद्वारा निरन्तर निर्मित भूमि हो जुन श्रम बजार (महानगरीय क्षेत्र वा महानगरीय क्षेत्र) भित्र पर्दछ भने यसमा कुनैपनि ग्रामीण भूमि हुँदैन।

महानगरीय क्षेत्र

 

महानगरीय क्षेत्र, वा श्रम बजार क्षेत्र गरि सहरलाई यसको जनसङ्ख्याद्वारा पनि परिभाषित गर्न सकिन्छ। युनिसेफले महानगरीय क्षेत्रलाई यसरी परिभाषित गरेको छ:

एक आधिकारिक स्थानीय सरकारको क्षेत्रले समग्र रूपमा सहरी क्षेत्र र यसको प्राथमिक बासिन्दा क्षेत्रहरू समावेश गर्दछ। सामान्यतया मानिसहरूको ठूलो एकाग्रता (जस्तै, कम्तिमा १,००,००० जनसङ्ख्या)को साथ सहरको गठन हुन्छ। सहरको अतिरिक्त, महानगरीय क्षेत्रमा आवासीय घनत्वको सहरी स्तरको साथ आसपासको क्षेत्र र केही अतिरिक्त कम घनत्व भएका क्षेत्रहरू समावेश हुन्छन् जुन उदाहरणका लागि, यातायात, सडक सञ्जाल वा आवत-जावत सुविधाहरू मार्फत सहरसँग जोडिएको हुन्छ।

धेरै देशहरूमा, महानगरीय क्षेत्रहरू या त आधिकारिक सङ्गठनको साथ वा केवल साङ्ख्यिकीय उद्देश्यका लागि स्थापित छन्। संयुक्त राज्य अमेरिकामा, महानगरीय साङ्ख्यिकीय क्षेत्र अमेरिकी व्यवस्थापन र बजेट कार्यालयद्वारा परिभाषित गरिएको छ। फिलिपिन्समा, महानगरीय क्षेत्रहरूमा एक आधिकारिक निकाय छ, जस्तै महानगरीय मनिला विकास प्राधिकरण, जसले मनिला महानगरीय क्षेत्रको व्यवस्थापन गर्दछ। इन्डोनेसियामा पनि यस्तै निकायहरू अवस्थित छन्।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घको सन् २०१८ को अनुमान अनुसार विश्वमा ५० लाखभन्दा बढी जनसङ्ख्या भएका ८१ वटा सहरहरू छन्। संयुक्त राष्ट्रसङ्घको तथ्याङ्कमा उचित सहर, महानगरीय क्षेत्र र सहरी क्षेत्रको मिश्रण समावेश गरिएको छ।

•  
  टोकियो, जापान: ३.९१ करोड जनसङ्ख्या (सहरी क्षेत्र)
•  
  जाकार्ता, इन्डोनेसिया: ३.४५ करोड जनसङ्ख्या (सहरी क्षेत्र)
•  
  दिल्ली, भारत: ३.२२ करोड जनसङ्ख्या (सहरी क्षेत्र)
•  
  सियोल, दक्षिण कोरिया: २.६ करोड जनसङ्ख्या (महानगरीय क्षेत्र)
•  
  साङ्घाई, चीन: २.४८ करोड जनसङ्ख्या (महानगरीय क्षेत्र)
•  
  मनिला, फिलिपिन्स: २.४१ करोड जनसङ्ख्या (सहरी क्षेत्र)
•  
  साओ पाउलो, ब्राजिल: २.२ करोड जनसङ्ख्या (महानगरीय क्षेत्र)
•  
  बेइजिङ, चीन: २.१९ करोड जनसङ्ख्या (महानगरीय क्षेत्र)
•  
  मेक्सिको सहर, मेक्सिको: २.१८ करोड जनसङ्ख्या (महानगरीय क्षेत्र)
•  
  मुम्बई, भारत: २.०७ करोड जनसङ्ख्या (महानगरीय क्षेत्र)
•  
  न्युयोर्क सहर, अमेरिका: १.९४ करोड जनसङ्ख्या (सहरी क्षेत्र)