Рыс — насеньне аднадольных расьлінаў родаў Oryza sativa (азіяцкі рыс) і Oryza glaberrima (афрыканскі рыс).
У якасьці зерня зьяўляецца найбольш распаўсюджаным асноўным прадуктам харчаваньня для вялікай колькасьці насельніцтва сьвету, асабліва ў Азіі. На 2010 год займае другое месца ў сьвеце паводле колькасьці вытворчасьці, пасьля кукурузы.
Паколькі большая частка збожжавых культураў вырошчваецца чалавекам у мэтах спажываньня, рыс зьяўляецца найбольш важнай гэткай культурай для чалавека, забясьпечваючы людзям больш чым адной пятай са спажываных калёрыяў ва ўсім сьвеце.
Генэтычныя дасьледваньні паказалі, што рыс паходзіць ад аднаго культываванага чалавекам продка 8200 — 13 500 гадоў таму ў даліне рэгіёну Жамчужнай ракі ў Кітаі. Раней археолягі выказвалі здагадку, што рыс быў культываваны чалавекам ў даліне ракі Янцзы таксама ў Кітаі. З Усходняй Азіі рыс распаўсюдзіўся ў Паўднёва-Ўсходнюю і Паўднёвую Азію. Пасьля ён быў уведзены ў Эўропу праз Заходнюю Азію, а таксама ў Паўночную і Паўднёвую Амэрыку праз эўрапейскую калянізацыю.
Існуюць шмат разнавіднасьцяў рысу, але кулінарныя перавагі, як правіла, аднолькавыя ў розных рэгіёнах. Толькі ў некаторых рэгіёнах, як то Далёкі Ўсход ці Гішпанія, існуе перавагі да ўжываньня больш мяккіх і ліпкіх гатункаў. Вытворчасьць рысу добра падыходзіць для краінаў і рэгіёнаў зь нізкім коштам працоўнай сілы і вялікай колькасьць ападкаў, бо рыс працаёмкі да культываваньня і патрабуе досыць вады. Аднак, рыс можна вырошчваць практычна ў любым месцы, нават на стромкім узгорку або горным раёне з выкарыстаньнем сыстэмы кіраваньня вадой.
Рыс — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Рыс, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.