Rozari

 

Shanga zilitumika kama pambo tangu kale: barani Afrika zimepatikana za miaka 10,000 KK.

Lini na wapi zilianza kutumika kwa ajili ya sala haijulikani, lakini kuna sanamu ya karne ya 3 KK inayomuonyesha Mhindu akiwa na ushanga wa sala.

Lengo ni kutunza hesabu ya kauli ambazo zinakaririwa kwa kupitisha vidole viwili juu ya punje zilizounganishwa katika kamba au uzi.

Wakristo wa karne ya 15 waliotamani kusali kama watawa Zaburi 150, lakini hawakujua Kilatini au kusoma kabisa, walijifunza kwa urahisi kukariri Salamu Maria 150 huku wakitafakari mafumbo ya maisha ya Yesu, kama alivyowahi kufanya Dominiko wa Prussia (1382-1460), mmonaki Mkartusi.

Lakini shirika lililojihusisha zaidi na Rozari ni lile la Wadominiko.

Mwaka 1569, Papa Pius V aliyekuwa wa shirika hilo, alipitisha sala hiyo kwa Kanisa lote, akapanga mgawanyo wa mafumbo 15 na kukabidhi uenezi wake kwa Wadominiko wenzake.

Mafumbo hayo yaligawiwa katika makundi matatu: 5 ya furaha (utoto wa Yesu), 5 ya uchungu (mateso ya Yesu) na 5 ya utukufu (ufufuko wa Yesu na yatokanayo). Kila fumbo lina Salamu Maria 10, zikitanguliwa na Baba Yetu na kumalizika kwa Atukuzwe.

Mwaka 2002 Papa Yohane Paulo II alipendekeza kuongeza mafumbo 5 ya mwanga ili kuziba pengo kuhusu miaka ya utume wa Yesu.

Mbali na hao, Mapapa wote walihimiza sala hiyo kama njia rahisi kwa wote ya kukumbuka na kuheshimu kazi ya wokovu iliyofanywa na Yesu Kristo.

Sala hiyo imeenea katika baadhi ya madhehebu mengine ya Ukristo, hasa Anglikana.

Mafumbo ya furaha

1. Bikira Maria Kupashwa habari. Tunda: Unyenyekevu
2. Bikira Maria kumtembelea Elizabeti. Tunda: Upendo kwa jirani
3. Yesu kuzaliwa. Tunda: Ufukara
4. Yesu kutolewa hekaluni. Tunda: Utiifu
5. Yesu kupatikana siku ya tatu hekaluni. Tunda: Hekima

Mafumbo ya mwanga

1. Ubatizo wa Yesu. Tunda: Uwazi kwa Roho Mtakatifu
2. Arusi ya Kana. Tunda: Kwa Yesu kumpitia Maria
3. Yesu akitangaza Ufalme wa Mungu. Tunda: Kumtegemea Mungu
4. Yesu kugeuka sura. Tunda: Hamu ya utakatifu
5. Yesu kuweka Ekaristi. Tunda: Ibada

Mafumbo ya uchungu

1. Kihoro cha Yesu bustanini. Tunda: Chuki kwa dhambi
2. Yesu kupigwa mijeledi. Tunda: Kiasi
3. Yesu kutiwa taji la miba. Tunda: Ushujaa
4. Yesu kubeba msalaba. Tunda: Uvumilivu
5. Yesu msalabani. Tunda: Wokovu, Msamaha

Mafumbo ya utukufu

1. Ufufuko wa Yesu. Tunda: Imani
2. Yesu Kupaa mbinguni. Tunda: Tumaini
3. Pentekoste. Tunda: Upendo kwa Mungu, utume
4. Maria Kupalizwa mbinguni. Tunda: Neema ya kufa vema
5. Maria kutukuzwa mbinguni. Tunda: Udumifu

• Beads and Prayers: The Rosary in History and Devotion by John D Miller, Continuum, 2001, ISBN 0860123200.
• Five for Sorrow, Ten for Joy: A Consideration of the Rosary by J. Neville Ward (Doubleday, 1973); revised as Five for Sorrow, Ten for Joy: Meditations on the Rosary (Seabury Classics, 2005) - an ecumenical Methodist minister's book on the Rosary. ISBN 1-59628-012-3
• Rosary of Our Lady of Sorrows, Friar Servants of Mary, Chicago, Illinois, 1990.
• The Lourdes Pilgrim, by Oliver Todd, Matthew James Publishing, 2003, p. 41.
• God Alone: The Collected Writings of St. Louis Marie De Montfort, by Saint Louis de Montfort, Montfort Publications, 1995 ISBN 0-910984-55-7
• Pope Pius XII Rosary encyclical Ingruentium malorum on the Vatican website
• Pope Paul VI, Apostolic Exhortation, Marialis cultus, To Honour Mary, 2 February 1974.
• Pope John Paul II Apostolic Letter Rosarium Virginis Mariae on the Vatican website

 

Wiki Commons ina media kuhusu:

Rozari

• "Rosary of the Virgin Mary" from the Vatican website, in English and in Latin.
• Perpetual Web Rosary A continuing and interactive online Rosary
• How to pray the Rosary pamphlet A free downloadable pamphlet
• Emma Guzman being taught how to pray that long rosary properly

Makala hii kuhusu dini ya Ukristo bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Rozari kama historia yake, matokeo au athari zake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.