Indoeuropèu
Las lengas indoeuropèas que forman ua familha de lengas qui deriva d'ua lenga soca ipotetica, non-atestada dirèctament, lo protoindoeuropèu, qui's parlava au Neolitic, lhèu au nòrd de la mar Caspiana.
Las lengas d'origina indoeuropèa, fòrça nombrosas, que s'espandín durant lo Neolitic e l'Antiquitat dens la màger part d'Euròpa e ua part d'Asia; puish, a partir de l'Edat Modèrna, uas quantas que s'espandín tanben dens d'autes continents. L'occitan qu'apartien a aquesta familha.
Gaireben dos sègles d'estudis indoeuropèus
A partir del sègle XVII, maites sabents europèus notèron de semblanças estranhas entre lo grèc, lo latin, lo persan e de lengas europèas recentas; mas duscas a aquel moment, per una interpretacion literala de la Bíblia, se considerava l'ebrieu coma la lenga maire de totas las autras.
Pasmens, la descobèrta pels europèus del sanscrit a la fin del sègle XVIII permetèt de pausar l'ipotèsi d'una origina comuna al latin, al grèc, al gotic, a las lengas celticas, al persan e al sanscrit. En 1813, l'anglés Thomas Young creava lo mot indoeuropèu que serviguèt a designar a l'encòp aquel grop de lengas e la lenga comuna que ne derivan totas.
Lo deschiframent del pèrsa ancian (1846), de l'itita (entre 1880 e 1915), del tokharian (1908) e mai recentament del micenian foguèron tant de grandas etapas que per la comparason totjorn pus afinada permetèron de reconstruire lo protoindoeuropèu ; se parla de reconstruccion extèrna.
De la lenga los sabents an passat als indoeuropèus coma poblacion, cercant a establir lor fogal original, las diferentas epòcas de lors migracions, lor organizacion sociala, lor religion, etc.
Ancianetat
Derivan dirèctament de l'indoeuropèu de lengas ancianas coma lo latin, lo grèc, lo celtic o lo sanscrit. De caduna d'aquelas lengas es eissit un grop de lengas.
Classificacion
- Lengas indoeuropèas
- Lengas romanicas
- Grop iberoromanic
- mossarabi (desparegut)
- galègoportugués: galèc e portugués
- asturleonés (asturian, leonés e mirandés)
- espanhòl o castelhan
- aragonés
- Grop occitanoromanic o occitanocatalan (entre iberoromanic e galloromanic)
- Grop galloromanic
- Grop retoromanic (entre galloromanic e italoromanic)
- Grop italoromanic
- italian
- nòrditalian o italian septentrional o idiòma padan (entre galloromanic e italoromanic)
- italian centromeridional
- còrs
- italian
- Sarde
- Grop balcanoromanic
- Grop iberoromanic
- Lengas germanicas
- Lengas eslavas
- Grop oriental
- Grop occidental
- polabe (desparegut)
- pomeranian
- chèc
- eslovac
- polonés
- silesian de còps considerat a despart
- sorabe bas
- sorabe naut
- Grop meridional
- eslovèn
- diasistèma eslau del centre sud
- Bulgar al sens larg
- eslavon (desparegut)
- bulgar
- macedonian
- Lengas balticas
- lituanian
- leton
- prussian ancian (n'i aguèt d'autras coma lo que nos'n demòran de tèxtes)
- Lengas indoiranianas
- Lengas ellenicas
- grèc
- tsaconic
- grico
- Lengas iranianas
- Lengas tokharianas (desparegut)
- Albanés
- Armèni
- Lengas romanicas
This article uses material from the Wikipedia Occitan article Indoeuropèu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Lo contengut es disponible jos licéncia CC BY-SA 4.0 levat mencion contrària. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Occitan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.