दादरा र नगर हवेली

दादरा र नगर हवेली जिल्ला
जिल्ला
सिलवासमा रहेको दमन गङ्गा नदी
निर्देशाङ्क: २०°१६′१२″उ॰ ७३°१′१२″पू॰ / २०.२७०००°N ७३.०२०००°E / 20.27000; 73.02000 ७३°१′१२″पू॰ / २०.२७०००°N ७३.०२०००°E / 20.27000; 73.02000
देश	भारत
केन्द्र शासित प्रदेश	दादरा र नगर हवेली र दमन र दीव
मुख्यालय	सिलवास
क्षेत्रफल
• जम्मा	४९१ किमी२ (१९० वर्ग माइल)
• क्रम	३२औँ
उन्नतांश	१६ मिटर (५२ फिट)
जनसङ्ख्या  (सन् २०११)
• जम्मा	३४३७०९
• क्रम	३३औँ
• घनत्व	७००/किमी२ (१८००/वर्ग माइल)
भाषाहरू
• आधिकारिक	हिन्दी , गुजराती
सबैभन्दा बढी बोलिने भाषाहरू (२००१)
• सबै भन्दा धेरै बोलिने	भिलोडी, हिन्दी , गुजराती
समय क्षेत्र	युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)
वेबसाइट	dnh.gov.in

वरपरका क्षेत्रहरू भन्दा फरक, दादरा र नगर हवेलीमा १७८३ देखि २०औँ शताब्दीको मध्यसम्म पोर्चुगिजहरूले शासन गरेका थिए। यो क्षेत्र सन् १९५४ मा भारत समर्थक सेनाले कब्जा गरेको थियोर स्वतन्त्र दादरा र नगर हवेली को वास्तविक राज्य को रूप मा प्रशासित एक केन्द्र शासित क्षेत्र को रूप मा भारत सम्मिलित हुनु अघि,१९६१ [[१]] मा दादरा र नगर हवेली को केन्द्र शासित क्षेत्र थियो। केन्द्र शासित प्रदेशलाई छिमेकी केन्द्र शासित प्रदेश दमन र दीवसँग मिलाएर २६ जनवरी २०२० मा नयाँ केन्द्र शासित प्रदेश "दादरा र नगर हवेली र दमन र दीव" गठन गरिएको थियो। त्यसपछि दादरा र नगर हवेलीको क्षेत्र नयाँ केन्द्र शासित प्रदेशको तीन जिल्लाहरू मध्ये एक बन्यो, जसलाई दादरा र नगर हवेली जिल्ला भनिन्छ। [[२]]

दादरा र नगर हवेलीको क्षेत्रफल ४९१ वर्ग किलोमिटर (१९० वर्ग माइल) मा फैलिएको छ। यसको जनसङ्ख्या घनत्व ६९८ वर्ग किलोमिटर (२६९ वर्ग माइल) छ। उत्तरमा गुजरात र दक्षिणमा महाराष्ट्रको बीचमा भूपरिवेष्ठित भए तापनि यो भारतको पश्चिमी तट (२०°०′ र २०°२५′ उत्तर अक्षांश र ७२°५०′ र ७३°१५′ E देशान्तरको बीचमा) नजिक छ। र गुजरातको वापी हुँदै अरब सागर पुग्न सकिन्छ।

दादरा र नगर हवेली दुई अलग भौगोलिक एकाइहरू मिलेर बनेको छ। ठुलो भाग - नगर हवेली - तटमा रहेको दमन शहरबाट लगभग सी आकारको क्षेत्र माथिल्लो भागमा फैलिएको छ, जसको केन्द्रमा, गुजरातको सिमानामा रहेको मधुवन जलाशय हो। दादराको सानो अन्तःक्षेत्र उत्तरपश्चिममा छोटो दूरीमा छ। दादरा र नगर हवेली दमन गङ्गा नदीको अधुरो जलाधारको बीचमा छ, जुन नगर हवेलीबाट बग्छ र पछि दादराको छोटो दक्षिणी सीमा बनाउँछ। दादरा र सिल्वासा सहरहरू नदीको उत्तरी किनारमा अवस्थित छन्। पश्चिमी घाटको दायरा पूर्वमा बढ्छ, र दायराको फेदले जिल्लाको पूर्वी भाग ओगटेको छ।

दादरा र नगर हवेली पश्चिम, उत्तर र पूर्वमा गुजरातको वलसाड जिल्ला र दक्षिण र दक्षिणपूर्वमा महाराष्ट्रको ठाणे जिल्लाले घेरिएको छ (ठाणे जिल्लाको विभाजन पछि, यो अहिले नवगठित पालघर जिल्लाले घेरिएको छ)।

निकटतम रेलवे स्टेशन मुम्बई-दिल्ली मार्ग (पश्चिमी रेलवे) मा गुजरातको भिलाड र वापी हो। भिलाड सिल्वासाबाट करिब १४ किलोमिटर पश्चिममा छ र वापी सिल्वासाबाट १८ किलोमिटर उत्तरपश्चिममा छ। मुम्बई सिल्वासाबाट लगभग १८० सूरत शहर लगभग १४० किलोमिटर टाढा छ। मुम्बई र सुरत निकटतम एयरपोर्टहरू हुन्।

मौसम

दादरा र नगर हवेलीको हावापानी यसको प्रकारको विशिष्ट छ। तटको नजिक भएकोले, थोरै बसोबास गर्ने पूर्वी भागहरू बाहेक सबैमा सामान्य उत्तर हिन्द महासागर समुद्री मौसम छ। गर्मी मौसममा तातो हुन्छ र मे महिनामा तापक्रम ३९ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्दा पछिल्ला भागमा बढी नमी हुन्छ। जुन महिनामा मनसुन सुरु हुन्छ र सेप्टेम्बरसम्म लम्बिन्छ। वर्षा दक्षिणपश्चिम मनसुनी हावाद्वारा ल्याउँछ।

 

दादरा र नगर हवेलीले ४८७ कि.मी.2 को क्षेत्रफल ओगटेको छ र यसमा दुई उप-जिल्लाहरू छन्:

• दादरा
• नगर हवेली

दादर दादरा सहर र अन्य दुई गाउँहरू मिलेर बनेको दादरा तालुकको मुख्यालय हो।

नगर हवेली सिल्वासा नगर हवेली तालुकको मुख्यालय हो, जसमा सिल्वासा सहर र ६८ अन्य गाउँहरू छन्।