Groot Suiwering

Die moord op Sergei Kirof op 1 Desember 1934 het die Groot Suiwering ingelui.

Stalin se voorbeeld was Adolf Hitler, wat in dieselfde jaar die Naziparty van teenstanders gesuiwer het.

Kort ná Kirof se dood het Stalin ’n noodwet afgekondig (die Kirofwet op 1 Desember) wat die basis gevorm het van willekeurige terreur sonder enige skyn van wetlikheid. Volgens die wet sou ondersoeke in 10 dae of minder afgesluit word; die akte van beskuldiging sou 24 uur voor die verhoor aan die beskuldigde oorhandig word; as die doodstraf opgelê is, sou dit onmiddellik ná die uitspraak uitgevoer word. Talle dodelyste is deur verskeie politici en NKWD-hoofde opgestel van mense wat verhoor moes word.

Binne drie jaar is twee miljoen mense kragtens dié wet tereggestel of na die Goelag gestuur. Die slagoffers het ingesluit voormalige opposisieleiers binne die Kommunistiese Party, premiers, partyleiers van die Sowjet-deelrepublieke, intellektuele, offisiere, kunstenaars, regses en hul familielede, vriende en naamgenote. Ook gewone burgers wat willekeurig gekies is en etniese minderhede het slagoffers van die Groot Suiwering geword. Sommige etniese groepe is ook gedeeltelik of in hul geheel na afgeleë gebiede in Sentraal-Asië en Siberië verban en talle het op pad daarheen gesterf. Ná Stalin se dood is dié etniese minderhede toegelaat om terug te keer.

Die suiwering het ook ’n groot invloed gehad op die Rooi Leër, wat baie offisiere verloor het – onder andere drie van sy vyf maarskalke. Tussen 1937 en 1939 is sowat 35 000 offisiere ontslaan, aangehou of vermoor. In dié tyd is ook 5 van die 15 lede van die Politburo, 98 van die 139 lede van die Sentrale Komitee en 1 108 van die 1 966 afgevaardigdes van die 17de partykongres (1934) gearresteer en veroordeel.

Ná die verbrokkeling van die Sowjetunie is talle massagrafte met tereggestelde slagoffers van die Groot Suiwering ontdek. Sommige, soos dié by Koerapati naby Minsk en Bikiwnija naby Kiëf, het tot 200 000 lyke bevat.

In 2007 is een so ’n terrein, by die Boetowo-gevangenis naby Moskou, ingerig as ’n gedenkteken vir die slagoffers van Stalinisme. Van Augustus 1937 tot Oktober 1938 is meer as 20 000 mense daar geskiet en begrawe.

• Chase, William J. (2001). Enemies within the Gates?: The Comintern and the Stalinist Repression, 1934–1939. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 0-300-08242-8.
• Conquest, Robert (1973) [1968]. The Great Terror: Stalin's Purge of the Thirties (Hersien uitg.). Londen: Macmillan. ISBN 978-0-02-527560-7.
• Conquest, Robert (1987). Stalin and the Kirov Murder. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 0-19-505579-9.
• Conquest, Robert (2008) [1990]. The Great Terror: A Reassessment. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-531700-8.
• Courtois, Stéphane (1999). The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7.
• Getty, J. Arch (1985). Origins of the Great Purges: The Soviet Communist Party Reconsidered, 1933–1938. Cambridge: Cambridge University Press.
• Getty, J. Arch; Manning, Roberta T. (1993). Stalinist Terror: New Perspectives. New York: Cambridge University Press.
• Ilic, Melanie, red. (2006). Stalin's Terror Revisited. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Kuromiya, Hiroaki (2007). The Voices of the Dead: Stalin's Great Terror in the 1930s. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 0-300-12389-2.
• Rogovin, Vadim (1998). 1937: Stalin's Year of Terror. Mehring Books. ISBN 0-929087-77-1.
• Rosefielde, Steven (2009). Red Holocaust. Londen: Routledge. ISBN 0-415-77757-7.
• Thurston, Robert (1998). Life and Terror in Stalin's Russia, 1934–1941. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-07442-0.

• The Case of Bukharin Transkripsie van Nikolai Boecharin se getuienis en laaste pleidooi; uit “The Case of the Anti-Soviet Block of Rights and Trotskyites”, Red Star Press, 1973, ble. 369-439, 767-779
• Video van die Derde Moskouse Verhoor
• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Groot Suiwering.