Omgewingskwessies In Bhoetan

Daaronder tel die tradisionele bymekaarmaak van vuurhout, beskerming van vee en gewasse en afvalverwydering, asook moderne kwessies soos nywerheidsbesoedeling, die beskerming van die natuurlewe en klimaatsveranderings, wat Bhoetan se bevolking en biodiversiteit bedreig. Grond- en waterverbruik het ook kommerwekkend geword in beide landelike en stedelike gebiede. Lug- en geraasbesoedeling is ook ’n probleem in stedelike en nywerheidsgebiede. In baie gevalle trek die mense wat finansieel en polities die slegste daaraan toe is, aan die kortste end van omgewingskwessies.

In die loop van 2011 het Bhoetan se vinnig toenemende ekonomiese bedrywighede druk geplaas op natuurlike hulpbronne soos grond, lug en water. Ontwikkelingsbedrywighede het verstedeliking, industrialisering, landbou, mynbou en steengroefuitgrawings vinnig laat toeneem. Die agteruitgang van grond en verlies aan biodiversiteit en habitat, ’n hoë brandstof-hout-verbruik en konflikte tussen die mens en die natuur is nog van die uitdagings in Bhoetan wat die omgewing betref. Ondanks dié probleme bly die land oor die algemeen koolstofneutraal en taamlik vry van kweekhuisgasse.

Die onafhanklike Nasionale Omgewingskommissie (NOK) en Bhoetan-trustfonds, asook die departemente van gesondheid (vir chemiese en radioaktiewe afval), ekonomiese sake en landbou en bosbou pak omgewingskwessies. Die verwydering van afval val meestal onder plaaslike regerings, Bhoetan se dzongkhags en thromdes. Nieregeringsagentskappe wat hulle beywer vir die vermindering van omgewingskwessies is die plaaslike Vereniging vir die Beskerming van die Natuur (RSPN) en die internasionale Wêreldnatuurlewefonds (WNF).

 

Om omgewingskwessies te help oplos het die regering van Bhoetan sekere praktyke met ’n wisselende mate van sukses verbied. In tsheri-landbou, wat veral onder die Sharchop- en die Lhotshampa-volk gewild is, word grond ontbos en die grond vir landbou gebruik totdat dit onvrugbaar is. Dit is sedert 1969 verbode, maar dit word steeds toegepas. In die middel 1980's het dit 32 persent van die grondgebruik vir landboudoeleindes uitgemaak en sowat 3 persent van die algehele grondgebruik.

In die vroeë 1990's het Bhoetan ’n verbod op houtuitvoer geplaas en die plaaslike houtkapbedryf word streng gereguleer. In April 1999 is plastieksakke ook landwyd verbied. Daar is agter nie ’n werkbare alternatief nie en dit bly problematies.

Die land was deur sy geskiedenis afhanklik van vuurmaakhout as ’n bron van brandstof. Voor die koms van hidroëlektriese krag en ander moderne energiebronne is vuurmaakhout gebruik vir verhitting, kookdoeleindes en beligting. In die 1980's is elektrisiteitstoevoer verhoog, die versameling van vuurmaakhout gereguleer en projekte aangepak om nuwe bome aan te plant. Elektrisiteit is egter nie oral geredelik beskikbaar nie en ondanks die aanplant van plantasies naby dorpies bly ’n oormatige versameling van vuurmaakhout ’n probleem en maak dit steeds 80 persent van die land se energieverbruik uit.

Tradisionele boere het te doen met konflikte tussen die mens en die natuur, soos die vertrapping van gewasse en doodmaak van vee. Dit word vererger deur oorbeweiding en natuurlewebeskerming. Beskermde spesies kom na landbougebiede, trap gewasse dood en val vee aan. Die regering het ’n versekeringskema ingestel, begin om sonaangedrewe alarmheinings, wagtorings en soekligte op te stel en voergebiede met soutlekke buite menslike nedersettings aan te lê om diere uit die nedersettings weg te hou. Bhoetan het ook hulp gevra by die Verenigde Nasies se Ontwikkelingsprogram in die bekamping van gewasse- en veeverliese.

Industrialisasie word veral beskou as ’n omgewingsprobleem vir die "bruto nasionale geluk", ’n riglyn van die regering en die grondwet. Namate nywerheidsbedrywighede toeneem, het die gewone burgers al hoe meer te doen met mededinging om noodsaaklike natuurlike hulpbronne en geriewe – van water tot paaie. Terwyl burgers gefrustreer word deur die afname in gesondheid en die lewenstandaard, lê die nywerheid klem daarop dat gesondheidsgeriewe deur die regering verskaf word, en dié word bevoordeel deur die industrialisasie. Pasakha, in Phuentsholing, is ’n groot nywerheidsentrum en sedert die 1960's die fokus van baie nywerheidsverwante kwessies.

Sedert 2006 kom groot lugbesoedeling in Bhoetan voor, wat vererger word deur eksterne bronne in Indië. Dit veroorsaak ’n bruin rook in die lug bo Bhoetan wat lei tot die verswakking van die gehalte van gewasse en toenemende kommer oor openbare gesondheid. Bhoetan se vier sementfabrieke dra ook tot die besoedeling by, met drie van die vier aanlegte wat nie voldoende uitlaatbeheer toepas nie. Volgens die media is die afdwing van maatreëls swak en niks word gedoen aan klagtes deur sommige inwoners om die Pasakha-nywerheidsentrum nie.

Baie thromdes en klein dorpies het gate waarin afval verbrand word weens ’n gebrek aan afvalhope. Dit vererger besoedeling en die giftigheid van die grond. In 2011 het die Nasionale Omgewingskommissie stasies begin oprig om die luggehalte in Thimphu, Kanglung, Pasakha en Rinchending te monitor.

 

Biodiversiteit, ’n belangrike saak in Bhoetan, word bedreig deur menslike bedrywighede en klimaatsveranderings. Om die probleme op te los wys die regering sedert die 1960's beskermde gebiede aan. Dit word deur die Bhoetan-trustfonds beheer. In 1993 het die fonds sy uitgebreide parkstelsel hersien en verklein om dit beter te kan bestuur. In 2008 is die beskermde gebiede weer aansienlik uitgebrei vanweë die stigting van die Wangchuck Centennial-park van 4 914 km² in Noord-Bhoetan.

Die fonds behartig nou ’n beskermde gebied van altesaam 16 396,43 km² -- byna die grootte van eSwatini en meer as 42 persent van Bhoetan se oppervlakte van 38 394 km². Met die uitsondering van die reservate Phibsoo en Torsa kom dié beskermde gebiede binne bewoonde gebiede voor. Menslike ontwikkeling en diefstal bedreig sommige beskermde spesies, insluitende die witpensreier, een van die land se skaarsste voëls.

Baie diere word vir hul beweerde medisinale waarde gesteel. Van die diereprodukte wat in Bhoetan beskerm word, is renosterhorings, tierbene, muskus en ’n plaaslike fungus, wat alles buite die land hoë pryse haal.

Sedert die laat 20ste eeu staar volgehoue klimaatsverandering Bhoetan in die gesig. Dit het gelei tot die verhitting en smelting van baie gletsers, wat weer ’n toename in die voorkoms en graad van gletsermeeroorstromings tot gevolg het. Daar is ook ’n verandering in landboupatrone, wat kommer laat ontstaan het oor die stabiliteit van Bhoetan se landbou.

Gletsersmelting en oorstromings

As bewegende gletsers riviere tydelik blokkeer en mere vorm, is gebiede aan die rivier kwesbaar vir oorstromings wanneer die gletsers smelt. Hoewel sulke oorstromings nie nuut is nie, het dit die laaste drie dekades toegeneem. Vernietigende oorstromings het in 1957, 1960, 1968 en 1994 voorgekom wat menselewens geëis en groot skade aangerig het.

 

Volgens ’n verslag van die Verenigde Nasies van 2008 krimp gletsers in Bhoetan met 30 tot 40 meter per jaar, wat die gevaar van talle oorstromimgs inhou. Hierdie en ander klimaatskwessies het gelei tot die stigting van die Suidoos-Asiatiese Streeksgesondheidsnoodfonds in September 2007 in Thimphu deur ministers van dié streek. Ook die lidlande van die Suid-Asiatiese Vereniging vir Streeksamewerking het op sy beraad in April 2010 maatreëls oor klimaatsverandering en gletsers aanvaar.

Die VN-verslag van 2008 het beweer die Himalaja-gletsers sal binne 25 jaar smelt. Bhoetan se destydse premier, Jigme Thinley, het egter sy kommer in Maart 2010 oor die plaaslike situasie uitgespreek en gesê: "Ons gletsers krimp baie vinnig en ons het rede tot kommer dat hulle nie in 2035 nie, maar selfs vroeër sal verdwyn." Studies in 2009 het aangedui die wegkrimping van Bhoetan se gletsers geskied teen ’n tempo van drie keer die wêreldgemiddelde, en dat die land se temperatuur oor die vorige drie dekades met 2,7 °C gestyg het.

Landbou

In die vroeë 21ste eeu het Bhoetanese boere wisselings in landboutoestande begin ervaar weens klimaatsverandering, insluitende hoër temperature, langer seisoene en toenemende erosie weens krimpende gletsers. Dubbele oeste in die laat herfs verhoed die produksie van ’n enkele ryp opbrengs en vergroot die moontlikheid van ’n kleiner oes die volgende somer. Soortgelyke patrone in naburige Indiese streke het gelei tot voorspellings dat oeste tussen 10 en 40 persent sal afneem. Sommige boere in Bhoetan het van gewasse verander as gevolg van dié veranderings.

• "Energy, Environment & Disaster Management – UNDP Bhutan". VN-ontwikkelingsprogram. Besoek op 27 November 2011.
• "Ministry of Agriculture and Forestry". Regering van Bhoetan. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Desember 2011. Besoek op 27 November 2011.
• "National Environment Commission". Regering van Bhoetan. Besoek op 27 November 2011.
•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki