Beurtkrag: Doelbewus ontwerpte elektriese kragonderbreking

Rollende stroomonderbrekings is 'n laaste uitwegmaatreël wat deur 'n elektriese nutsmaatskappy gebruik word om 'n totale onderbreking of ineenstorting van die kragstelsel te vermy.

Beurtkrag is 'n maatstaf van vraagreaksie as die vraag na elektrisiteit die kragvoorsieningsvermoë van die netwerk oorskry. Beurtkrag kan na 'n spesifieke deel van die elektrisiteitsnetwerk gelokaliseer word, of dit kan meer wydverspreid wees en 'n hele land of kontinent raak.

Beurtkrag is gewoonlik die gevolg van twee oorsake: onvoldoende opwekkingskapasiteit of onvoldoende transmissie-infrastruktuur om krag te lewer waar dit nodig is. Beurtkrag word ook gebruik as 'n reaksiestrategie om te gaan met verminderde uitset bo die reserwekapasiteit van kragstasies wat onverwags vanlyn geneem word.

Beurtkrag is 'n algemene of selfs 'n normale daaglikse gebeurtenis in baie ontwikkelende lande, waar elektrisiteitsopwekkingskapasiteit onderbefonds is of infrastruktuur swak bestuur word. In goed bestuurde onderkapasiteitstelsels word verduistering beplan en skedules word vooraf gepubliseer sodat mense om hulle kan werk. In swak bestuurde stelsels gebeur dit sonder waarskuwing, gewoonlik wanneer die transmissiefrekwensie onder die 'veilige' limiet val.

Dit het wye impak, en kan die verwagtinge van gemeenskappe beïnvloed—byvoorbeeld—in Ghana dumsor genoem, beskryf die wydverspreide verwagtinge vir onbeplande beurtkrag.

Sedert 2007 het Suid-Afrika verskeie tydperke van ineenstorting beleef wat plaaslik deur die staatsbeheerde energiemaatskappy Eskom as beurtkrag verwys word. Dit is aanvanklik veroorsaak deur die land se vraag na elektrisiteit wat die aanbod oorskry, en met verloop van tyd, later vererger deur verouderende kraginfrastruktuur, swak instandhouding en die stadige voltooiing van nuwe kragstasies. Dit is onlangs (in 2023) deur Eskom se voormalige woordvoerder, Sikhonathi Mantshantsha, onthul dat wydverspreide tenderkorrupsie en die sabotasie van kraginfrastruktuur deur werknemers een van die primêre redes vir voortgesette beurtkrag is. Die wisselvalligheid van beurtkrag het aansienlike en ernstige skade aan die Suid-Afrikaanse ekonomie aangerig en het 'n groot rol gespeel om die land se ekonomiese groei te beperk.

Ironies genoeg, motiveer hierdie wisselvalligheid sommige gebruikers om oor te skakel na hernubare kragbronne soos sonkrag, wat sy eie wisselvalligheid besit. Die son skyn mos nie snags nie en daar is ook verskille tussen somer en winter. Daar is in 2023 egter besighede wat kombinasies van sonselle met litiumioonbatterye aanbied wat hierdie wisselvalligheid gedeeltelik ondervang. Hierdie stelsels is mededingend in prys met wat Eskom lewer. Ander gebruikers skakel oor na dieselkragopwekking, maar dit is duurder en veroorsaak baie geraas.