इंडियन प्रिमिअर लीग (आय.पी.एल) ही भारतातील ट्वेंटी-ट्वेंटी क्रिकेट विजेतेपदासाठीची साखळी स्पर्धा आहे.
भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाने (बीसीसीआय) तिचा प्रारंभ केला. तिचे मुख्यालय मुंबईत आहे. बीसीसीआयचे उपाध्यक्ष राजीव शुक्ला हे या साखळी स्पर्धेचे चेरमन आणि कमिशनर या नात्याने स्पर्धेचे पर्यवेक्षण करतात सन २००८ मध्ये पहिल्यांदा ही स्पर्धा घेण्यात आली. राजस्थान रॉयल्स या संघाने आय.पी.एल.चे पहिले विजेतेपद पटकावले. २०१२ मध्ये खेळवल्या गेलेल्या या स्पर्धेत नऊ संघांनी सहभाग घेतला. या संघांमध्ये जगभरातील खेळाडू सहभागी झाले.
भारतीय प्रीमियर लीग | |
---|---|
भारतीय प्रीमियर लीगचा लोगो | |
देश | भारत |
आयोजक | बीसीसीआय |
प्रकार | २०-२० सामने |
प्रथम | २००८ |
शेवटची | २०२१ |
स्पर्धा प्रकार | दुहेरी साखळी सामने आणि बाद फेरी |
संघ | १० |
सद्य विजेता | चेन्नई सुपर किंग्ज (४ वेळा) |
यशस्वी संघ | मुंबई इंडियन्स (५ वेळा) |
पात्रता | २०-२० चॅंपियन्स लीग |
सर्वाधिक धावा | विराट कोहली (5८७८) रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर |
सर्वाधिक बळी | लसिथ मलिंगा (१७०) मुंबई |
संकेतस्थळ | www.iplt20.com |
२०२२ इंडियन प्रीमियर लीग | |
सत्र | अंतिम सामना | अंतिम सामन्याचे स्थळ | संघांची संख्या | सत्रातील सर्वोत्तम खेळाडू | ||
---|---|---|---|---|---|---|
विजेता | विजयातील फरक | उपविजेता | ||||
२००८ माहिती | राजस्थान रॉयल्स १६४/७ (२० षटके) | ३ गडी राखून विजयी (धावफलक ) | चेन्नई सुपर किंग्ज १६३/५ (२० षटके) | डी.वाय. पाटील स्टेडियम, नवी मुंबई | ८ | शेन वॉटसन (राजस्थान रॉयल्स) |
२००९ माहिती | डेक्कन चार्जर्स १४३/६ (२० षटके) | ६ धावांनी विजयी (धावफलक) | रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर १३७/९ (२० षटके) | वॉन्डरर्स स्टेडियम, जोहान्सबर्ग (South Africa) | ८ | ॲडम गिलख्रिस्ट (डेक्कन चार्जर्स) |
२०१० माहिती | चेन्नई सुपर किंग्स १६८/५ (२० षटके) | २२ धावांनी विजयी ([१]) | मुंबई इंडियन्स १४६/९ (२० षटके) | डी.वाय. पाटील स्टेडियम, नवी मुंबई | ८ | Sachin Tendulkar (मुंबई इंडियन्स) |
२०११ माहिती | चेन्नई सुपर किंग्स २०५/५ (२० षटके) | ५८ धावांनी विजयी ([२]) | रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर १४७/८(२० षटके) | एम.ए. चिदंबरम स्टेडियम, चेन्नई | १० | ख्रिस गेल (रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर) |
२०१२ माहिती | कोलकाता नाईट रायडर्स १९२/५ (१९.४ षटके) | ५ गाडी राखून विजयी ([३]) | चेन्नई सुपर किंग्स १९०/३ (२० षटके) | एम.ए. चिदंबरम स्टेडियम, चेन्नई | ९ | Sunil Narine (कोलकाता नाईट रायडर्स) |
२०१३ माहिती | मुंबई इंडियन्स १४८/९ (२० षटके) | Won by 23 runs ([४]) | चेन्नई सुपर किंग्स १२५/९ (२० षटके) | इडन गार्डन्स, कोलकाता | ९ | Shane Watson (Rajasthan Royals) |
२०१४ माहिती | कोलकाता नाईट रायडर्स २००/७ (१९.३ षटके) | Won by 3 wickets ([५]) | Kings XI Punjab १९९/४ (२० षटके) | एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगलोर | ८ | ग्लेन मॅक्सवेल (Kings XI Punjab) |
२०१५ माहिती | मुंबई इंडियन्स 202/5 (२० षटके) | Won by 41 runs ([६]) | चेन्नई सुपर किंग्स 161/8 (२० षटके) | इडन गार्डन्स, कोलकाता | ८ | Andre Russell (कोलकाता नाईट रायडर्स) |
२०१६ माहिती | Sunrisers Hyderabad 208/7 (२० षटके) | Won by 8 runs ([७]) | रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर 200/7 (२० षटके) | एम. चिन्नास्वामी स्टेडियम, बंगलोर | ८ | Virat Kohli (रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर) |
२०१७ माहिती | मुंबई इंडियन्स 129/8 (२० षटके) | Won by 1 run ([८]) | Rising Pune Supergiant 128/6 (२० षटके) | Rajiv Gandhi International Cricket Stadium, Hyderabad | ८ | Ben Stokes (Rising Pune Supergiant) |
२०१८ माहिती | चेन्नई सुपर किंग्स 181/2 (18.3 overs) | Won by 8 wickets ([९]) | Sunrisers Hyderabad 178/6 (२० षटके) | Wankhede Stadium, Mumbai | ८ | Sunil Narine (कोलकाता नाईट रायडर्स) |
२०१९ माहिती | मुंबई इंडियन्स 149/8 (२० षटके) | Won by 1 run ([१०]) | चेन्नई सुपर किंग्स 148/7 (२० षटके) | Rajiv Gandhi International Cricket Stadium, Hyderabad | ८ | Andre Russell (कोलकाता नाईट रायडर्स) |
२०२० माहिती | मुंबई इंडियन्स 157/5 (18.4 overs) | Won by 5 wickets ([११]) | Delhi Capitals 156/7 (२० षटके) | Dubai International Cricket Stadium, Dubai | ८ | Jofra Archer (Rajasthan Royals) |
सत्र (संघांची संख्या)(S | २००८ (8) | २००९ (8) | २०१० (8) | 2011 (10) | 2012 (9) | 2013 (9) | 2014 (8) | 2015 (8) | 2016 (8) | 2017 (8) | 2018 (8) | 2019 (8) | 2020 (8) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
यजमान देश | | ||||||||||||
राजस्थान रॉयल्स | 1st | 6th | 7th | 6th | 7th | 3rd | 5th | 4th | Suspended | 4th | 7th | 8th | |
चेन्नई सुपर किंग्स | 2nd | SF | 1st | 1st | 2nd | 2nd | 3rd | 2nd | Suspended | 1st | 2nd | 7th | |
कोलकाता नाइट रायडर्स | 6th | 8th | 6th | 4th | 1st | 7th | 1st | 5th | 4th | 3rd | 3rd | 5th | 5th |
मुंबई इंडियन्स | 5th | 7th | 2nd | 3rd | 4th | 1st | 4th | 1st | 5th | 1st | 5th | 1st | 1st |
दिल्ली कॅपिटल्स | SF | SF | 5th | 10th | 3rd | 9th | 8th | 7th | 6th | 6th | 8th | 3rd | 2nd |
किंग्स XI पंजाब | SF | 5th | 8th | 5th | 6th | 6th | 2nd | 8th | 8th | 5th | 7th | 6th | 6th |
रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर | 7th | 2nd | 3rd | 2nd | 5th | 5th | 7th | 3rd | 2nd | 8th | 6th | 8th | 4th |
सनरायझर्स हैदराबाद | संघ अस्तित्वात नव्हता | 4th | 6th | 6th | 1st | 4th | 2nd | 4th | 3rd | ||||
डेक्कन चार्जर्स† | 8th | 1st | 4th | 7th | 8th | Team defunct | |||||||
पुणे वॉरियर्स इंडिया† | संघ अस्तित्वात नव्हता | 9th | 9th | 8th | Team defunct | ||||||||
कोची टस्कर्स केरळ† | संघ अस्तित्वात नव्हता | 8th | Team defunct | ||||||||||
रायझिंग पुणे सुपरजायंट† | संघ अस्तित्वात नव्हता | 7th | 2nd | Team defunct | |||||||||
गुजरात लायन्स† | संघ अस्तित्वात नव्हता | 3rd | 7th | Team defunct |
† No longer exists.
दूरचित्रवाहिनी | प्रादेशिक विभाग | माहिती |
---|---|---|
सोनी वाहिनी/वर्ल्ड स्पोर्ट्स ग्रुप | विश्व हक्क, भारत | १० वर्ष, USD 1.026 Billion |
नेटवर्क टेन | ऑस्ट्रेलिया | ५ वर्ष, १०-१५ दशलक्ष ऑस्ट्रेलियन डॉलर . |
सेटंटा स्पोर्ट्स | इंग्लंड आणि आयर्लंड | ५ वर्ष |
अरब डिजिटल डिस्ट्रीब्युशन | मध्य-पूर्वेतील देशांमध्ये प्रसारणाचे हक्क अरब डिजिटल डिस्ट्रीब्युशनच्या एआरटी प्राइम स्पोर्ट वाहिनी कडे आहेत. ही वाहिनी पुढील देशांमध्ये प्रसारण करेल: संयुक्त अरब अमिराती, बहारीन, इराण, इराक, जॉर्डन, कुवेत, लेबेनॉन, ओमान, कतार, पॅलेस्टाइन, सौदी अरेबिया, सीरिया, तुर्कस्तान, अल्जीरिया, मोरोक्को, ट्यूनिशिया, इजिप्त, सुदान आणि लीबिया. | १० वर्ष. |
विलो टीवी | उत्तर अमेरिकेत दूरदर्शन, रेडियो, ब्रॉड-बॅन्ड तसेच इंटरनेट प्रसारणाचे हक्क. | ५ वर्ष |
सुपरस्पोर्ट्स | दक्षिण आफ्रिका | |
जीइओ सुपर | पाकिस्तान | |
एटीएन/सीबीएन | कॅनडा |
after that 2018-2019 star sport network deal of brodcast india and globaly to Rs. 6138.1 crore.
फ्रॅंचाईजी | मालक | किंमत (USD) |
---|---|---|
मुंबई इंडियंन्स | मुकेश अंबानी and रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड | $111.9 million |
बंगलोर रॉयल चॅलेंजर्स | डॉ. विजय मल्ल्या and यू.बी. समूह | $111.6 million |
डेक्कन चार्जर्स | डेक्कन क्रॉनिकल | $107 million |
चेन्नई सुपर किंग्ज | इंडिया सिमेंट आणि एन. श्रीनिवासन | $91 million |
दिल्ली डेअरडेव्हिल्स | जी.एम.आर. होल्डिंग्स | $84 million |
किंग्स XI पंजाब | प्रीती झिंटा, नेस वाडिया, करन पॉल (अपीजे सुरेंद्र समूह) आणि मोहित बर्मन (डाबर) | $76 million |
कोलकाता नाईट रायडर्स | शाहरुख खान, जुही चावला आणि जय मेहता | $75.09 million |
राजस्थान रॉयल्स | इमर्जिंग मीडिया: (मनोज बडाळे, लाचलन म्युड्रॉक आणि सुरेश चेलाराम) | $67 million |
फेब्रुवारी २० २००८ रोजी खेळाडूंचा लिलाव करण्यात आला. राहुल द्रविड, सचिन तेंडुलकर, सौरभ गांगुली, युवराजसिंग आणि वीरेंद्र सेहवाग यांना आयकॉन खेळाडूचे पद देण्यात आले.
एखादा संघाला खेळाडू समाविष्ट करण्यासाठी पाच मार्ग आहेत.
१. वार्षिक खेळाडू लिलावातून
२. इतर संघातील भारतीय खेळाडूंना 'विकत' घेऊन.
३. कोणत्याही संघात नसलेल्या खेळाडूंना कंत्राट देऊन.
४. इतर संघांशी खेळाडूंची अदलाबदल करून.
५. असलेल्या एखाद्या खेळाडूच्या बदली इतर खेळाडू घेऊन.
प्रत्येक खेळाडूचा व्यवहार त्याच्या संमतीने हा ठरवलेल्या व्यापारी चौकटीत केला जाऊ शकतो. संघमालकला जुन्या व नवीन करारातील फरक द्यावा लागेल. जर नवीन करार हा पूर्वीच्या करारापेक्षा कमी किमतीचा असेल तर पूर्वीच्या संघमालक व खेळाडू हे फरक सोसतात.
२००९ पासून परदेशी खेळाडूंची संख्यामर्यादा १० करण्यात आली आहे.
राहुल द्रविड, सचिन तेंडुलकर, सौरव गांगुली, युवराजसिंग आणि वीरेंद्र सेहवाग यांना आयकॉन खेळाडूचे पद देण्यात आले. खेळाडूंच्या लिलावाकरिता संघाला५ दशलक्ष डॉलरचे बंधन घालण्यात आले. २२ वर्षाखालील किमान वार्षिक मानधन $२०००० निश्चित करण्यात आले, तर बाकीच्यांना $५०००० निश्चित करण्यात आले. आयकॉन खेळाडूंना त्या-त्या संघात सर्वांत महाग बोली लागलेल्या खेळाडूंपेक्षा १५% अधिक रक्कम द्यावी लागेल.
स्पर्धेचे नियम असे आहेत. here Archived 2009-04-15 at the Wayback Machine..
इंडियन प्रीमियर लीगचे पहिले पर्व १ जून २००८ला संपले, पहिल्या पर्वात भरमसाठ भांडवली गुंतवणूक असल्याने, संघ फायद्यात असतील असे कोणालाही वाटले नव्हते. खालील सारणीत दाखवल्याप्रमाणे फायदा-तोटा आहे.
संघ | मिळकत | खर्च | नफा/तोटा (Rs. करोड) |
---|---|---|---|
मुंबई इंडियन्स |
|
| तोटा - 16(To be profitable in season 2) |
[[]] |
|
| तोटा - 43 |
डेक्कन चार्जर्स |
|
| तोटा - 18 |
चेन्नई सुपर किंग्स |
|
| तोटा - 0.2(To be profitable in season 2) |
दिल्ली डेरडेव्हिल्स |
|
| तोटा - 6.6(To be profitable in season 2) |
किंग्स XI पंजाब |
|
| तोटा - 2.4(To be profitable in season 2) |
कोलकाता नाईट रायडर्स |
|
| नफा - 13 |
राजस्थान रॉयल्स |
|
| नफा - 6 |
Source: Refer 16 in reference section
==हेसुद्धा पहा== in 2019 delhi teams name changed as delhi capitals. Delhi and chennai qualify in ipl 2019 season.
This article uses material from the Wikipedia मराठी article इंडियन प्रीमियर लीग, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). इतर काही नोंद केली नसल्यास,येथील मजकूर CC BY-SA 4.0च्या अंतर्गत उपलब्ध आहे. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki मराठी (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.