Malawi Tonga

Moenie verwar word met die etniese groep in Zambië en Zimbabwe wat ook die Tonga genoem word, maar 'n heeltemal ander taal in die Batoetaalfamilie praat nie.

’n Groep wat ook die Tonga genoem word, word in Zambië, Zimbabwe en in ’n mindere mate Mosambiek aangetref, maar hulle praat 'n heeltemal ander taal in die Bantoetaalfamilie.

Volgens oorlewering kom die Malawiese Tonga uit die noorde, miskien van Maravi-volke of die Tumbuka. Tot met die koms van die Ngoni in 1855 was hulle ’n matrilineêre stam sonder ’n sentrale regering.

Nadat die Ngoni hulle verslaan het, het ouer lede van die stam agtergebly terwyl jonger lede in die Ngoni-leërs opgeneem is. In 1876 het die Tonga teen die Ngoni in opstand gekom en die daaropvolgende stryd verloor. Oorlewendes het in dorpies aan die Malawimeer bly woon. In 1993 was daar sowat ’n kwartmiljoen Tongas.

Die Tongas was hoofsaaklik ’n vissersvolk met kassawe as stapelvoedsel. Danksy opvoeding deur sendelinge kon hulle in koloniale tye hoër lone verdien deur geskoolde en halfgeskoolde arbeid te verrig.

Die lede van die Tonga-stam het lobola in die vorm van geld betaal. Wanneer ’n vrou of kind siek geword het, kon nog geld van die man se familie geëis word. Mans mag nie van hul vrou geskei het sonder ’n openbare verhoor nie, maar sy en haar familie kon hom sonder enige formaliteit verwerp – tensy hy uit ’n ryk of magtige familie gekom het.

Sowat 170 000 Malawiërs praat Chitonga. Die Tonga wat in Zambië gepraat word, is ook ’n Bantoetaal, maar behoort tot ’n ander groep.

•   Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wiki