Argaïese Mense

Omo-Kibish I (Omo I) uit Suid-Ethiopië (sowat 196 000 jaar gelede) en die oorblyfsels uit Jebel Irhoud in Marokko (sowat 315 000 jaar gelede) en Florisbad in Suid-Afrika (259 000 jaar gelede) is van die oudste oorblyfsels van Homo sapiens. Die term sluit gewoonlik die volgende in: Homo neanderthalensis (430 000 ± 25 jaar gelede), Denisova-hominiene, Homo rhodesiensis (300 000 - 125 000), Homo heidelbergensis (600 000 - 200 000), Homo naledi, Homo ergaster en Homo antecessor.

Daar is gewoonlik nie algehele konsensus oor die terminologie nie; variëteite van "argaïese mense" word soms ingesluit onder die binomiale naam Homo sapiens en soms onder Homo erectus.

Argaïese mense se brein was gemiddeld 1 200 tot 1 400 cm³ groot, wat oorvleuel met dié van moderne mense. Argaïese mense word van anatomies moderne mense onderskei deurdat hulle ’n dik skedel, prominente wenkbrouboë en geen prominente ken gehad het nie.

Anatomies moderne mense het sowat 300 000 jaar gelede in Afrika en 70 000 jaar gelede verskyn. Hulle het die argaïese variëteite geleidelik vervang. Niemoderne variëteite van Homo het beslis tot ná 30 000 gelede nog bestaan en dalk tot so onlangs as 12 000 jaar gelede. Watter van hulle, indien enige, onder "argaïese mense" ingesluit word, is ’n kwessie van definisie en verskil van skrywer tot skrywer. Onlangse genetiese studies het aangetoon moderne mense het "met minstens twee groepe" antieke mense gekruisteel: die Neanderdallers en Denisova-hominiene. Ander studies trek dié feit in twyfel en dui daarop die gemengde gene het ’n oorsprong in voorouers van beide groepe van 500 000 - 800 000 jaar gelede.

Nog ’n groep, die Edelhert-grotmense van China, het dalk 11 500 jaar gelede nog bestaan. Chris Stringer van die Natuurhistoriese Museum in Londen het voorgestel dié mense het ontstaan uit ’n kruising tussen die Denisova-hominiene en moderne mense. Ander wetenskaplikes is egter skepties daaroor en meen die unieke eienskappe is te verwagte binne die variasies van die moderne menslike bevolkings.

Hominini-tydlyn

Hierdie kas: sien • bespreking • wysig

-10 —

–

-9 —

–

-8 —

–

-7 —

–

-6 —

–

-5 —

–

-4 —

–

-3 —

–

-2 —

–

-1 —

–

0 —

Hominini

Nakalipithecus

Ouranopithecus

Oreopithecus

Sahelanthropus

Orrorin

Ardipithecus

Australopithecus

Homo habilis

Homo erectus

H. heidelbergensis

Homo sapiens

Neanderdallers

←

Vroeër ape

←

Gorilla-
vertakking

←

Moontlik
tweevoetig

←

Sjimpansee-
vertakking

←

Vroegste
tweevoetig

←

Klipwerktuie

←

Vertrek uit Afrika

←

Vroegste vuur

←

Vroegste
koskook

←

Vroegste klere

←

Moderne mens

P
l
e
i
s
t
o
s
e
e
n

P
l
i
o
s
e
e
n

M
i
o
s
e
e
n

H

o

m

i

n

i

d

a

e

Klikbaar

(miljoen jaar gelede)

 

Sien ook Mens en Menslike evolusie

Hominiene

 

0,2 m. j. gelede
H.sapiens

 

0,6 m. j. gelede
H.heidel-
bergensis

 

4 m. j. gelede
Australo-
pithecus

Die kategorie "argaïese mense" het geen enkele definisie waaroor almal saamstem nie. Volgens een definisie is Homo sapiens ’n enkele spesie met verskeie subspesies wat die argaïese en moderne mens insluit. Volgens dié definisie word na die moderne mens verwys as Homo sapiens sapiens en argaïese mense word "Homo sapiens" genoem. Daarvolgens is die Neanderdallers byvoorbeeld Homo sapiens neanderthalensis en is Homo heidelbergensis dus Homo sapiens heidelbergensis. Ander taksonome verkies om die argaïese en moderne mens as verskillende spesies te beskou. Hulle praat van Homo neanderthalensis en Homo heidelbergensis.

Die evolusionêre skeidingslyne tussen moderne mense en argaïese mense en tussen argaïese mense en Homo erectus is onduidelik. Die oudste bekende fossiele van anatomies moderne mense soos die Omo-oorblyfsels van 195 000 jaar gelede, Homo sapiens idaltu van 160 000 jaar gelede en die Qafzeh-oorblyfsels van 90 000 jaar gelede kan herken word as moderne mense. Hierdie vroeë moderne mense het egter sekere argaïese eienskappe gehad, soos matige, maar nie prominente, wenkbrouboë.

 

Die verskyning van argaïese mense word soms gebruik as ’n voorbeeld van "punktuasie-ewewig", waar ’n spesie in ’n relatief kort tydperk aansienlike biologiese evolusie ondergaan, en daarna vir lang tydperke min veranderings tot die volgende "punktuasie" (onderbeking of afwisseling). Die argaïese mense se brein het aansienlik vergroot, van 900 cm³ in erectus tot 1 300 cm³. Sedert die hoogtepunt in menslike breingroottes tydens die argaïese tydperk het dit begin afneem.

Die Britse antropoloog Robin Dunbar meen taal is die eerste keer deur argaïese mense gebruik. Ná sy ontleding van die verhouding tussen breingrootte en die grootte van hominiengroepe het hy tot die gevolgtrekking gekom dat argaïese mense vanweë hulle groter brein in groepe van tot 120 individue gewoon het. Hy reken dit is onmoontlik dat hominiene in sulke groot groepe kon woon sonder om taal te gebruik, want anders sou daar geen groepkohesie (saamklewing) gewees het nie en sou die groep uiteenspat. In vergelyking daarmee woon sjimpansees in kleiner groepe van tot 50 individue.

• Early and Late "Archaic" Homo Sapiens and "Anatomically Modern" Homo Sapiens
• Origins of Modern Humans: Multiregional or Out of Africa? Geargiveer 22 November 2010 op Wayback Machine
• Homo sapiens, Museum of Natural History
• Human Timeline (Interactive) – Smithsonian, National Museum of Natural History (Augustus 2016).

•   Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wiki vertaal.