जुलिया राणा

जुलिया राणाको जन्म रुद्र शमशेर जङ्गबहादुर राणाको घरमा भएको थियो र उनका हजुरबुवा प्रधानमन्त्री वीर शमशेर थिए। जुलिया उनी दशरथ चन्दसँग प्रेममा पारिकी थियिन। चन्द बैतडीको रजौटा वंशका थिए र जब उनी त्रि-चन्द्र कलेजमा अध्ययन समाप्त गरेपछि रुद्र शमशेरले उनलाई आफ्नी छोरी दिने भनेका थिए। तर बहादुर शमशेरले पनि आफ्नी छोरी दिने प्रस्ताव चन्दसँग राखेका थिए र चन्द विश्वस्त भएनन्।

वि.सं. १९९० सालमा जुद्धशमशेरले रुद्र शमशेरलाई पाल्पा पठाइएयो। रुद्र शमशेरकी भित्रिनीतिरकी छोरी भएको हुनाले उनी बुवा सँग पाल्पा गईन। रुद्रकी नातिनी मीनाक्षीदेवीले उनीहरु को प्रेमपत्र आदानप्रदान गर्थिन। चन्द र राणाको विवाहको लागि बैतडीबाट एक पण्डित र उनका नातेदारहरु त्यहाँ आइपुगे तर जूठो परेपछि विवाह गरिएको थिएन। जुलियाले पाल्पाबाट चन्दलाई उपहार नियमित पठाउने गर्थिन।

पाल्पामा २२-२३ वर्षको उमेरमा क्षयरोगका कारण जुलियाको निधन थियो। चन्द जुलियाको शोकमा १३ दिनसम्म जूठो बारेर बसेका थिए। उनकी कान्छी आमाले सोध्दा उनले "केही होइन" जवाफ दिन्थे। जुलियाको निधन भएपछि उनले जिन्दगी भरि बिहे नै गरेनन्। एकजना इतिहासकारले लेखेका छन् की "रुद्र शमशेरको परिवारमाथि गरिएको यो अन्यायका कारण नै दशरथ चन्दमा राणा शासनप्रति घृणा उत्पन्न भयो र उनी राणा शासन विरुद्ध लागे"।