नेपाली परम्परागत नापका इकाई
बाहि्य प्रभावले ढाक्नुपुर्व नेपालमा आँफ्नै माैलिक नाप इकाइहरू प्रचलित थिए । बिदेशी प्रणाली नेपालमा घुसाइएपछि विस्तारै माैलिक मापन प्रणालि विस्थापित हुँदै गयो । यद्यपि गाउँ तिर अथवा शहरमै पनि पुरानो पुस्ताका मानिसहरूले माैलिक नाप इकाहरू जस्तैः माना,पाथी,धार्नी,बीसाैलि,बित्ता,अंगुल,गज,कोस,योजन,अंगालो,भारी अादी बोलीचालीमा प्रयोग गरेको भेटिन्छ । यि मध्येका धेरै र अरू नाप इकाइ कतिपय भित्री ग्रामीण क्षेत्रमा अाजपनि गाउँ टोल स्तरमा प्रयोग भैरहेको पाइन्छ । नेपालमा माैलिक केहि परम्परागत नापका इकाईहरु अझै पनि अवशेषको रूपमा प्रचलित छन् ।
ताैल (भार/वजन)
१ धार्नी = युरोपली नापमा २.३९ कीग्रा
बिसाैली = धार्नीको आधा
लम्बाई
दुरी मापनको प्राचीन इकाई कोस हो । १ कोस बराबर २.२५ माइल तथा ३.७ कि.मि. हुन्छ ।
- १ अंगुल = झन्डै ०.७५ इन्च
- ४ अंगुल = १ धनुर्ग्राह (३ इन्च)
- ८ अंगुल = १ धनुर्मुष्टि (६ इन्च)
- १२ अंगुल = १ वितास्ता (स्प्यान/९ इन्च)
- २ बित्ता = १८ इन्च
- ४ हात =१ दण्ड वा धनुष (६ फिट)
- २००० दण्ड = १ कोस वा गोरुत (४००० यार्ड वा २.२५ माइल)
- ४ कोस =१ योजन (९ माइल अथवा १४.४८ कि.मि)
- १ हात = १.५ फिट
क्षेत्रफल
- १ खेतमुरी = २५ रोपनी
- १ बिघा = २० कठ्ठा = १३.३१ रोपनी (६७७२.६३ बर्ग मि वा ७२९०० वर्ग फिट)
- १ कठ्ठा = २० धुर (३३८.६३ बर्ग मि. वा ३६४५ वर्ग फिट)
- १ धुर = १६.९३ बर्ग मि. वा १८२.२५ वर्ग,फिट
- १ रोपनी = १६ आना = ६४ पैसा = २५६ दाम (५०८.७२ बर्ग मि. वा ५४७६ वर्ग फिट )
- १ आना= ४ पैसा = १६ दाम (३१.८० बर्ग मि. वा ३४२.२५ वर्ग फिट)
- १ पैसा = ४ दाम (७.९५ बर्ग मि. वा ८५.५६ वर्ग फिट)
- १ दाम = १.९९ बर्ग मि. वा २१.३९ वर्ग फिट
बिघा -कट्ठा -धुर तराईतिर प्रचलित छ भने पहाड तिर रोपनी-आना प्रचलित छ ।
- १ कट्ठा =२० धुर वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१८-११-०९ मिति
- १ बिघा = २० कट्ठा
| एकाइ | प्रभाग | वर्ग मीटर | वर्ग फिट |
|---|---|---|---|
| धुर | १६.९३ वर्ग मीटर | १८२.२५ वर्ग फिट | |
| कट्ठा | २० धुर | ३३८.६२ वर्ग मीटर | ३,६४५ वर्ग फिट |
| बिघा | २० कट्ठा | ६७७२.४१ वर्ग मीटर | ७२,९०० वर्ग फिट |
- पहाडी तथा हिमाली क्षेत्र
- १ पैसा = ४ दाम
- १ आना = ४ पैसा
- १ रोपनी = १६ आना
| एकाइ | प्रभाग | वर्ग मीटर | वर्ग फिट |
|---|---|---|---|
| दाम | १.९९ वर्ग मीटर | २१.३९ वर्ग फिट | |
| पैसा | ४ दाम | ७.९५ वर्ग मीटर | ८५.५६ वर्ग फिट |
| आना | ४ पैसा | ३१.८० वर्ग मीटर | ३४२.२५ वर्ग फिट |
| रोपनी | १६ आना | ५०८.७४ वर्ग मीटर | ५४७६ वर्ग फिट |
- १ रोपनी = ७४ फिट × ७४ फिट
- १ बिघा = १३ रोपनी
- १ कट्ठा = ४४२ वर्ग यार्ड वा ३३८ वर्ग मीटर
मात्रा
यो पनि हेर्नुहोस्
सन्दर्भ
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article नेपाली परम्परागत नापका इकाई, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.