क्याल्सियम
क्याल्शियम (मराठी: कॅल्शियम) एउटा भौतिक तत्त्व हो। यो जीवित प्राणीहरूका लागि अत्यावश्यक हुन्छ। भोजनमा यसको समुचित मात्र हुनुपर्छ। खाने योग्य कॅल्शियम दूध सहित धेरै मल्य पदार्थोमा मिल्दछ। खान-पानका साथ-साथ क्याल्शियमका धेरै औद्योगिक प्रयोग पनि छन् जहां यसको शुद्ध रूप र यसका धेरै यौगिकहरूको प्रयोग गरिन्छ। पेरियोडिक टेबलमा कॅल्शियमको अणु क्रमांक २० छ र यसलाई अङ्ग्रेजी शब्दहरू ‘सीए’देखि इंगित गरिएको हो। १८०८मा सर हम्फ्री डैवीले यसलाई खोजा थियो। उनले यसलाई कॅल्शियम क्लोराइडदेखि अलग गरेको थियो। कॅल्शियमको नाम लॅटिन भाषाका शब्द ‘कॅल्क्स’मा रखिएको छ जसको मतलब छ चूना पत्थर जसमा ठूलो मात्रमा कॅल्शियम पाइन्छ। बोटहरूमा पनि कॅल्शियम पाइन्छ।
आफ्नो शुद्ध रूपमा कॅल्शियम चमकिला रंगको हुन्छ। यो आफ्नो अन्य साथी तत्वहरूका बजाय कम क्रियाशील हुन्छ। जलानमा यसबाट पहेंलो र रातो धुआं उठ्दछ। यसलाई आज पनि कॅल्शियम क्लोराइडदेखि त्यसै प्रक्रियादेखि अलग गरिन्छ जो सर हम्फ्री डैवीले १८०८मा प्रयोगको थियो। कॅल्शियमदेखि जोडिएका नैं एउटा अन्य यौगिक , कॅल्शियम कार्बोनेटलाई काँक्रीट, सिमेण्ट, चूना इत्यादि बनाउनको लागि प्रयोग गरिन्छ। अन्य कॅल्शियम कम्पाउण्ड अयस्कहरू, कीटनाशक, डियोड्रहरूट, मल, कपडा उत्पादन, कॉस्मेटिक्स, लाईटिंग इत्यादिमा प्रयोग गरिन्छ। जीवित प्राणीहरूमा कॅल्शियम हड्डीहरू, दातहरू र शरीरका अन्य भागहरूमा पाइन्छ। यो रक्तमा पनि हुन्छ र शरीरको भित्री देखभालमा यसको विशेष भूमिका हुन्छ।
| हाइड्रोजन • हेलियम • लिथियम • बेरिलियम • बोरोन • कार्बन • नाइट्रोजन • अक्सिजन • फ्लोरिन • नियोन • सोडियम • म्याग्नेसियम • एल्युमिनियम • सिलिकन • फोस्फरस • सल्फर • क्लोरिन • आर्गन • पोटासियम • क्याल्सियम • स्क्यान्डियम • टाइटानियम • भेनेडियम • क्रोमियम • म्याङ्गनिज • फलाम • कोबल्ट • निकेल • तामा • जस्ता • ग्यालियम • जर्मेनियम • आर्सेनिक • सेलेनियम • ब्रोमिन • क्रिप्टन • रुबिडियम • स्ट्रन्सियम • इट्रियम • जर्कोनियम • नियोबियम • मलिब्डेनम • टेक्निसियम • रुथेनियम • रोडियम • प्यालेडियम • चाँदी • क्याड्मियम • इन्डियम • राङ • एन्टिमोनी • टेलुरियम • आयोडिन • जेनन • सिजियम • बेरियम • ल्यान्थनम • सिरियम • प्रेजियोडिमियम • नियोडिमियम • प्रोमिथियम • समेरियम • युरोपियम • ग्याडोलिनियम • टर्बियम • डिस्प्रोजियम • होल्मियम • अर्बियम • थुलियम • इटर्बियम • लुटिशियम • ह्याफ्नियम • ट्यान्टलम • टङ्स्टेन • रिनियम • अज्मियम • इरिडियम • प्लेटिनम • सुन • पारो • थ्यालियम • सिसा • बिस्मथ • पलोनियम • एस्टटिन • रेडन • फ्रान्सियम • रेडियम • एक्टिनियम • थोरियम • प्रोट्याक्टिनियम • युरेनियम • नेप्ट्युनियम • प्लुटोनियम • एमरिशियम • क्युरियम • बर्क्लियम • क्यालिफोर्नियम • आइन्स्टाइनियम • फर्मियम • मेन्देलिभियम • नोबेलियम • लरेन्सियम • रदर्फोर्डियम • दुब्नियम • सिबोर्गियम • बोरियम • ह्यासियम • माइट्नेरियम • डार्मश्टाटियम • रेन्टगेनियम • उनुन्बियम • उनुन्ट्रियम • उनुन्क्वाडियम • उनुन्पेन्टियम • उनुन्हेक्सियम • उनुन्सेप्टियम • उनुनक्टियम |
-
Flame test -
-
-
Vápenec - CaCO3
सन्दर्भ
बाह्य सूत्र
रसायनिक गुणहरू
भौतिक गुणहरू
यो पनि हेर्नुहोस्
- रसायन शास्त्र
- भौतिक शास्त्र
- जीव शास्त्र
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article क्याल्सियम, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.