Турок Йӹлмӹ

Туроквлӓ лошты кычылтмы йӹлмӹ, тӹнгжӹм Турциштӹ попат.

Турок йӹлмӹн диалектвлӓжӹ :

Анатоли диалектвлӓ

Турок йӹлмӹн Анатоли диалектвлӓжӹ  :

1. Ирвел Анатоли диалектвлӓ (Doğu Anadolu ağızları)

1.1.1. Агры, Малазгирт
1.1.2. Муш, Битлис
1.1.3. Ахлат, Адилджеваз, Буланык, Ван
1.1.4. Диярбакыр
1.1.5. Палу, Каракочан, Бингӧль, Карлыова, Сиирт

1.2.1. Карс (ерливлӓ)
1.2.2. Эрзурум, Ашкале, Оваджык, Нарман
1.2.3. Пасинлер, Хорасан, Хыныс, Текман, Караязы, Терджан (partim)
1.2.4. Байбурт, Испир, Эрзинджан, Чайырлы, Терджан (partim)
1.2.5. Гӱмӱшхане
1.2.6. Рефахие, Кемах
1.2.7. Карс (азербайджанвлӓ дӓ терекемевлӓ)

1.3.1. Пософ, Артвин, Шавшат, Ардануч, Юсуфели
1.3.2.1. Ардахан, Олур, Олту, Шенкая; Турок-месхетин (Грузи)
1.3.2.2. Тортум
1.3.2.3. Испир (йыдвел)

1.4.1. Кемалие, Илич, Агын
1.4.2. Тунджели, Хозат, Мазгирт, Пертек
1.4.3. Харпут
1.4.4. Элязыг, Кебан, Баскиль

2. Йыд-ирвел Анатоли диалектвлӓ (Kuzeydoğu Anadolu ağızları)

2.1.1. Вакфыкебир, Акчаабат, Тонья, Мачка, Оф, Чайкара
2.1.2. Трабзон, Йомра, Сӱрмене, Араклы, Ризе, Калкандере, Икиздере, Гӱндогду, Бӱйӱккӧй

2.2.1. Чаели, Каптанпаша
2.2.2. Чамлыхемшин, Пазар, Хемшин, Ардешен, Фындыклы

2.3.1. Архави, Хопа, Кемальпаша, Ортаджалар
2.3.2. Хопа (a little partim)
2.3.3. Борчка, Муратлы, Джамили, Мейданджык, Ортакӧй, Гӧкташ

3. Вадывел Анатоли диалектвлӓ (Batı Anadolu ağızları)

3.1.1. Афьонкарахисар, Эскишехир, Ушак, Наллыхан
3.1.2. Чанаккале, Балыкесир, Бурса, Биледжик
3.1.3. Айдын, Бурдур, Денизли, Ыспарта, Измир, Кӱтахья, Маниса, Мугла
3.1.4. Анталья

3.2. Измит, Сакарья

3.3.1. Зонгулдак, Деврек, Карадениз Эрегли
3.3.2. Бартын, Чайджума, Амасра
3.3.3. Болу, Оваджык, Эскипазар, Карабӱк, Сафранболу, Улус, Эфлани, Куруджашиле
3.3.4. Кастамону

3.4.1. Гӧйнӱк, Мудурну, Кыбрысджык, Себен
3.4.2. Кызылджахамам, Бейпазары, Чамлыдере, Гӱдӱл, Аяш
3.4.3. Чанкыры, Искилип, Каргы, Баят, Османджык, Тосья, Боябат

3.5.1. Синоп, Алачам
3.5.2. Самсун, Кавак, Чаршамба, Терме
3.5.3. Орду, Гиресун, Шалпазары

3.6.1. Ладик, Хавза, Амасья, Токат, Эрбаа, Никсар, Турхал, Решадие, Алмус
3.6.2. Зиле, Артова, Сивас, Йылдызели, Хафик, Зара, Месудие
3.6.3. Шебинкарахисар, Алуджра, Сушехри
3.6.4. Кангал, Дивриги, Гӱрӱн, Малатья, Хекимхан, Арапгир

3.7.1. Акчадаг, Даренде, Доганшехир
3.7.2. Афшин, Эльбистан, Гӧксун, Андырын, Адана, Хатай, Тарсус, Эрегли
3.7.3. Кахраманмараш, Газиантеп
3.7.4. Адыяман, Халфети, Биреджик , Килис

3.8. Анкара, Хаймана, Баля, Шерефликочхисар, Чубук, Кырыккале, Кескин, Каледжик, Кызылырмак, Чорум, Йозгат, Кыршехир, Невшехир, Нигде, Кайсери, Шаркышла, Гемерек

3.9. Конья, Мерсин

Румели диалектвлӓ

Турок йӹлмӹн Румели диалектвлӓжӹ Турцин Европышты (Фракиштӹ ) халавлӓжӹ дӓ Балканвлӓшты халавлӓ.

-lar тенгеок -ler ('-влӓ')

• a / ı / o / u → -lar (-лар) :
  • ayak – ayaklar ял – ялвлӓ
  • halk – halklar халык – халыквлӓ
  • dağ – dağlar кырык – кырыквлӓ
  • ada – adalar ошмаоты – ошмаотывлӓ
  • balık – balıklar кол – колвлӓ
  • tavşan – tavşanlar морен – моренвлӓ
  • boynuz – boynuzlar шур – шурвлӓ
  • su – sular вӹд – вӹдвлӓ
  • yumurta – yumurtalar мыны – мынывлӓ
  • kuş – kuşlar кек – кеквлӓ
• e / i / ö / ü → -ler (-лэр) :
  • göl – göller йӓр – йӓрвлӓ
  • dil – diller йӹлмӹ – йӹлмӹвлӓ
  • deniz – denizler тангыж – тангыжвлӓ

• bir – иктӹ
• iki – кокты
• üç – кымыт
• dört – нӹлӹт
• beş – вӹзӹт
• altı – кудыт
• yedi – шӹмӹт
• sekiz – кӓндӓкшӹ
• dokuz – ӹндекшӹ
• on – лу
• on bir – луатиктӹ
• on iki – луаткокты
• on üç – луаткымыт
• on dört – луатнӹлӹт
• on beş – луатвӹзӹт
• on altı – луаткудыт
• on yedi – луатшӹмӹт
• on sekiz – луаткӓндӓкшӹ
• on dokuz – луатӹндекшӹ
• yirmi – коклы
• otuz – кымлы
• kırk – нӹллӹ
• elli – вӹцлӹ
• altmış – кудлу
• yetmiş – шӹмлу
• seksen – кӓндӓкшлу
• doksan – ӹндекшлу
• yüz – шӱдӹ
• bin – тӹжем
• iki bin – кок тӹжем
• üç bin – кым тӹжем
• dört bin – нӹл тӹжем
• beş bin – вӹц тӹжем
• (bir) milyon – миллион

• birinci (1.) (ilk) – икшӹ (1-шӹ) (пӹтӓришӹ)
• ikinci (2.) – кокшы (2-шы)
• üçüncü (3.) – кымшы (3-шы)
• dördüncü (4.) – нӹлӹмшӹ (4-шӹ)
• beşinci (5.) – вӹзӹмшӹ (5-шӹ)
• altıncı (6.) – кудымшы (6-шы)
• yedinci (7.) – шӹмшӹ (7-шӹ)
• sekizinci (8.) – кӓндӓкшӹмшӹ (8-шӹ)
• dokuzuncu (9.) – ӹндекшӹмшӹ (9-шӹ)
• onuncu (10.) – лушы (10-шы)
• on birinci (11.) – луатикшӹ (11-шӹ)
• on ikinci (12.) – луаткокшы (12-шы)
• on üçüncü (13.) – луаткымшы (13-шы)
• on dördüncü (14.) – луатнӹлӹмшӹ (14-шӹ)
• on beşinci (15.) – луатвӹзӹмшӹ (15-шӹ)
• on altıncı (16.) – луаткудымшы (16-шы)
• on yedinci (17.) – луатшӹмшӹ (17-шӹ)
• on sekizinci (18.) – луаткӓндӓкшӹмшӹ (18-шӹ)
• on dokuzuncu (19.) – луатӹндекшӹмшӹ (19-шӹ)
• yirminci (20.) – коклышы (20-шы)

• http://tr.wikipedia.org/wiki/Ana_Sayfa

• Türk Dil Kurumu (Турецкое лингвистическое общество)