Нептуний
Нептуний (лат.
Neptunіum; Np) — актиноидтар тобына жататын жасанды жолмен алынған радиоактивті химиялық элемент. Атомдық нептуний 93, атомдық массасы 237,0482. Нептун ғаламшарының құрметіне аталған. Оны 1940 ж. американдық ғалымдар Э.М. Макмиллан (1907 – 1991) және Ф.Х. Эйблсон ашқан.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| күміс металл  | |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі | Нептуний, 93 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок | ІІІ, 7, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация | [Rn] 5f46d17s2 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 22, 9, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы | 155 пм | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| Ковалентті радиус | 190±1 пм | ||||||||||||||
| Ион радиусы | (+4e) 95 (+3e) 110 пм | ||||||||||||||
| Электртерістілігі | 1,36 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
| Электродты потенциал | Np←Np4+ −1,30 В | ||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері | +2, +3, +4, +5, +6, +7 | ||||||||||||||
| Иондалу энергиясы (бірінші электрон) | |||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық (қ.ж.) | 20,25 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы | 913 K | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы | 4175 K | ||||||||||||||
| Балқу жылуы | (9,6) кДж/моль | ||||||||||||||
| Булану жылуы | 336 кДж/моль | ||||||||||||||
| Молярлық жылусыйымдылық | 29,62 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Тор құрылымы | Орторомбалық | ||||||||||||||
| Тор параметрлері | a=6,663 b=4,723 c=4,887 Å | ||||||||||||||
| c/a қатынас | - | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| Жылуөткізгіштік | (300 K) (6,3) Вт/(м·К) | ||||||||||||||
| CAS нөмірі | 7439-99-8 | ||||||||||||||
Нептунийдің 15 изотопы белгілі; 237Np және 239Np изотоптары уран қазбаларында өте аз мөлшерде кездеседі. Нептуний морт, аздап күміс жылтыры бар металл, тығыздығы 20,45 г/см3, балқу t 637ӘC, қайнау t 4100ӘC. Тотығу дәрежелері +3-тен +7-ге, сулы ерітінділерде тұрақтысы +5-ке дейін өзгереді. Суықта біртіндеп тотығады, қыздырған кезде сұйытылған HCl-дың Na2SіF6 қоспасында ериді. H2, N2, C, Sі, P, т.б. элементтермен әрекеттеседі. Нептуний негізінен ғылыми-зерттеу жұмыстары мақсатында қолданылады.
Қасиеті
Нептуний изотоптарының радиоавктивті қасиеттері :
| Массалық сан | Жартылай Шашылу Периоді | Шашылу типі |
|---|---|---|
| 231 | 50 мин | α |
| 232 | 13 мин | электрлі ұстау |
| 233 | 35 мин | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
| 234 | 4,4 күн | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
| 235 | 410 күн | β+ (1 %),электрлі ұстау (99 %) |
| 236 | 5000 жыл | α |
| 237 | 2,20×106 жыл | α |
| 238 | 2,1 күн | β− |
| 239 | 2,33 күн | β− |
| 240 | 7,3 мин | β− |
| 241 | 16 мин | β− |
Сілтемелер
Дереккөздер
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Нептуний, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.