Тығыздық

Зат массасының осы зат көлеміне қатынасымен өлшене отырып, сол затты сипаттайтын өте маңызды физикалық қасиеттердің бірі.

Заттың тығыздығын анықтау үшін міндетті түрде көлемдері 1 м³ немесе 1 см³ болатын денелерді жасаудың қажеттігі жоқ. Ол үшін алдымен тығыздығы анықталатын дененің массасы мен көлемін өлшеп алып, сонан соң массаны көлемге бөлсек болғаны. Сонда біз көлем бірлігіне сәйкес келетін массаны, яғни тығыздықты табамыз. Сонымен заттың тығыздығын табу үшін дененің массасын оның келеміне бөлу керек. Заттың тығыздығын - р, дененің массасын - m, оның көлемін - V әріптерімен белгіеді.

Зат тығыздығының бірлігі үшін бірліктердің Халықаралық жүйесінде (SI) килограмның метр кубқа қатынасы (кг/м³) алынған. Бұл - көлемі 1 м³ болатын, массасы 1 килограмға тең біртекті заттың тығыздығы. Есептеулер жүргізу кезінде тығыздықтың г/см³, т/м³сияқты басқа да бірліктері қолданылады.
Бұл, әсіресе, пішіні күрделі болып келетін денелердің көлемін есептеуге өте қолайлы.
Көп жағдайда бір дене тегі әртүрлі заттардан жасалады. Бұндай жағдайда р=m/V формуласы бойынша есептеулер жүргізе отырып, денені құрайтын материалдың орташа тығыздығы (р_отр) табылады. Мысалы, кеменін негізгі бөлігі болаттан жасалғанымен, оның әртүрлі заттардан жасалған (ағаш, шыны, пластмасса, түсті металл, т. б.) бөліктері де бар.
Әсіресе, кеменің көп аумағын ауа толтырып тұрады. Міне, сондықтан кеменің орташа тығыздығы (р = 500 кг/м^3) судың тығыздығынан аз болады да, кеме суға батпайды . Ал бұл кеменің суда жүзуін қамтамасыз етеді.