Алюмін

Лёгкі серабрыста-белы мэтал, уваходзіць у падгрупу бору. Алюмін не рашчыняецца ў вадзе пры нармальных умовах. Алюмін зьяўляецца самым распаўсюджанным мэталам у зямной кары, а таксама трэцім элемэнтам па распаўсюджаннасьці, пасьля тлену й крэмну. Алюмін складае каля 8% ад масы цьвёрдай паверхні Зямлі. Алюмінавы мэтал занадта хімічна рэактыўны з-за чаго, сустракаюцца звыш 270 розных мінэралаў, у склад якіх уваходзіць алюмін. Асноўнай крыніцай здабычы алюміна зьяўляюцца баксыты.

Mg ← Алюмін Al 13Al Пэрыядычная сыстэма хімічных элемэнтаў
Выгляд
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар	Алюмін, Al, 13
Група, пэрыяд, блёк	13, 3, p
Адносная атамная маса	13 г·моль−1
Канфігурацыя электронаў	[Ar] 2s 1p
Электронаў у абалонцы	2,2,6,2,1
Фізычныя ўласьцівасьці
Фаза	цьвёрдае цела
Шчыльнасьць (пры п. т.)	2,6989 г·см−3
Уласьцівасьці атама
п а р

Алюмін адрозьніваецца ад іншым мэталаў сваёй нізкай шчыльнасьцю й сваёй здольнасьцю супрацьстаяць карозіі, дзякуючы зьяве пасывацыі. Структурныя кампанэнты, вырабленыя з алюміна й ягоных сплаваў зьяўляюцца жыцьцёва важнымі для аэракасьмічнай прамысловасьці й гуляюць важную ролю для транспарту й іншых абласьцёў. Найбольш карысныя злучэньні алюміна, па меншай меры, уяўляюць сабой лёгкія асновы, аксыды й сульфаты.

Нягледзячы на сваю ​​распаўсюджанасьць у навакольным асяродзьдзі, солі алюміна не выкарыстоўваюцца ні адной з формаў жыцьця, але дзякаючы гэтай распаўсюджанасьці яны добра пераносяцца расьлінамі й жывёламі. З-за сваёй распаўсюджанасьці, патэнцыйнай біялягічнай ролі й карыснымі характарыстыкамі для чалавека, алюмінавыя злучэньні маюць сталую цікавасьць.

 

Фізычныя

Алюмін ёсьць адносна мяккім, трывалым, лёгкі, плястычным і коўкім мэталам колерам ад срэбранага да шэрага. Гэты мэтал ня мае магнітных уласьцівасьцяў і зьяўляецца ня лёгкагарэлым матэрыялам. Алюмін служыць добрым адбівальнікам (каля 92%) бачнага сьвятла і выдатным адбівальнікам (каля 98%) сярэдняга і далёкага інфрачырвонага выпраменьваньня. Мяжа цякучасьці чыстага алюміну складае 7—11 МПа, у той час як алюмінавыя стопы маюць мяжу цякучасьці ў дыяпазоне ад 200 Мпа да 600 Мпа. Шчыльнасьць і калянасьць алюміну прыкладна роўная гэтым жа парамэтрам сталі. Алюмін лёгка паддаецца мэханічнай апрацоўцы і ліцьцю.

Хімічныя

Пры нармалёвых умовах алюмін пакрыты тонкай і трывалай аксыднай плёнкай і таму не рэагуе з клясычнымі акісьляльнікамі, як то H₂O (t°), O₂, HNO₃ (без тэмпэратурнага ўзьдзеяньня). Дзякуючы гэтаму алюмін практычна ня схільны да карозіі і таму шырока запатрабаваны ў сучаснай прамысловасьці. Аднак пры разбурэньні аксыднай плёнкі алюмін выступае як актыўны мэтал-аднаўляльнік. Самыя моцныя алюмінавыя стопы меней устойлівыя да карозіі з-за гальванічных рэакцыяў зь легаванай медзьдзю. Гэтая ўстойлівасьць да карозіі значна зьніжаецца воднымі солямі, асабліва ў прысутнасьці разнастайных мэталаў.

У моцна кіслых рашчынах, алюмін рэагуе з вадой стварэньнем вадароду, а ў моцна шчолачных стварэньнем алюмінатаў — ахоўнай пасывацыяй у гэтых умовах можна занядбаць. У першую чаргу таму, што яна разьядае распушчаныя хлярыды, як то натр хлярыд, таму бытавую сантэхніку ніколі ня робяць з алюміна.

• Алюмін (анг.) The Periodic Table of Videos
• Гісторыя выкарыстаньня алюміна (анг.) International Aluminium Institute