Аршэнік: хімічны элемэнт з атамным нумарам 33
Аршэ́нік, аршэ́ньнік, таксама мыш’я́к (па-лацінску: Arsenicum — мужчынскі) As — хімічны элемэнт 15 (VA) групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 33.
Простае рэчыва ўяўляе сабою крохкі паўмэтал сталёвага колеру зь зеленаватым адценьнем (у шэрай алятропнай мадыфікацыі). Можа праяўляць як мэталічныя, так і немэталічныя ўласьцівасьці. Аршэнік мае электраадмоўнасьць блізкую да 2. Атрыманы ў 1250 годзе альхімікам Альбэртам Вялікім шляхам награваньня мыла з трысульфідам аршэніка.
| ||||||
| Выгляд | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Агульная інфармацыя | ||||||
| Назва, сымбаль, атамны нумар | Аршэнік, As, 33 | |||||
| Катэгорыя элемэнту | Паўмэталы | |||||
| Група, пэрыяд, блёк | 15, 4, p | |||||
| Адносная атамная маса | 74,92 г·моль−1 | |||||
| Канфігурацыя электронаў | [Ar] 4s2 4p3 | |||||
| Электронаў у абалонцы | 2 8 18 5 | |||||
| Фізычныя ўласьцівасьці | ||||||
| Фаза | Цьвёрдае цела | |||||
| Шчыльнасьць (пры п. т.) | 5,73 г·см−3 | |||||
| Тэмпэратура плаўленьня | 1081 K, 808 °C, 1486 °F | |||||
| Тэмпэратура кіпеньня | 876 K, 603 °C, 1117 °F | |||||
| Удзельная цеплыня плаўленьня | 24,44 кДж·моль−1 | |||||
| Удзельная цеплыня выпарваньня | 34,76 кДж·моль−1 | |||||
| Структура крышталічнай краты | rhombohedral | |||||
| Цеплаправоднасьць | (300 K) 50,2 Вт·м−1·K−1 | |||||
| Каэф. цеплавога расшырэньня | 4,7 мкм/(м·K) | |||||
| Мінэральная цьвёрдасьць Моаса | 3,5 | |||||
| Цьвёрдасьць Брынэля | 1440 МПа | |||||
| Уласьцівасьці атама | ||||||
| Атамны радыюс | 133 пм | |||||
| Кавалентны радыюс | 120 пм | |||||
| Іншыя характарыстыкі | ||||||
| Нумар CAS | 7740-38-2 | |||||
Для прамысловага атрыманьня аршэніку вельмі важныя полімэталічныя руды. Аршэнік у асноўным выдзяляецца як пабочны прадукт пры перапрацоўцы некаторых серных руд. Сустракаецца разам з золатам, срэбрам, медзьдзю, кобальтам і іншымі мэталамі.
Аршэнік — сьмяротная атрута. Выкарыстоўваецца ў вытворчасьці куль для гладкаствольнай зброі, у якасьці пакрыцьця для люстэрак, у складзе шкла, у лазэрах, сьвятлодыёдах і паўправадніках.
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
- Periodic Table of Elements — As(недаступная спасылка) — EnvironmentalChemistry.com (анг.)
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Аршэнік, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.