Польская Мова

Польская мова
język polski, polszczyzna
Файл:Polish language map.PNG, Język polski w Europie.png
Ужываецца ў	Польшчы, Беларусі, Нямеччыне, Украіне і іншых краінах
Рэгіён	палякі, кашубы, сылезцы, раён Фрыдак-Містак[d], Польшча, Жыліна і Львоўская вобласьць
Колькасьць карыстальнікаў	50 мільёнаў
Клясыфікацыя	Індаэўрапейская  Славянская   Заходнеславянскія     Польская
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў	Польшчы, Эўразьвязе
Рэгулюецца	Радай польскай мовы
Статус:	1 дзяржаўная[d]
Пісьмо	лацінскае пісьмо
Коды мовы
ISO 639-1	pl
ISO 639-2(Б)	pol
ISO 639-2(Т)	pol
ISO 639-3	pol
SIL	PO

На польскай мове гаворыць блізу 50 мільёнаў чалавек, яна зьяўляецца дзяржаўнай мовай Польшчы, а таксама прызнанай мовай нацыянальнай меншасьці ў Летуве. Носьбіты жывуць таксама ў Нямеччыне, Украіне і Беларусі.

Артаграфія

• Польскі альфабэт: a, ą, b, c, ć, d, e, ę, f, g, h, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, q, r, s, ś, t, u, v, w, x, y, z, ź, ż.

• Апрача таго, пэўныя гукі перадаюцца на пісьме дзьвюма літарамі: rz — вымаўляецца як 'ж',

ch — як 'х', dz — як 'дз', dź — як 'дзь', dż — 'дж', sz — як 'ш', cz — як 'ч'.

• Некаторыя гукі перадаюцца некалькімі сымбалямі: 'u' і 'ó', 'h' і 'ch', 'ż' і 'rz'.
• Літары v, x, q выкарыстоўваюцца пераважна ў запазычаных словах.

Фанэтыка

• Гукі ą [οη] і ę [eη] — насавыя.
• Націск у польскіх словах прыпадае на другі ад канца склад.
• Замена ўласьцівых іншым славянскім мовам мяккіх або цьвёрдых зычных t, d, r на ć, dź, rz («ж»): ciasto, dzień, rzeka.
• Чаргаваньне е перад пярэднеязычнымі цьвёрдымі зычнымі, у залежнасьці ад паходжаньня, з а ці о: wierzyć «верыць» — wiara «вера», nieść «несьці» — niosę «нясу»;
• Чаргаваньне спалучэньня -er- пасьля мяккіх перад пярэднеязычнымі цьвёрдымі зычных з -аr-: twierdzić «цьвердзіць» — twardy «цьвёрды»;
• Чаргаваньне перад канцавымі звонкімі зычнымі ó («у») з о, ą з ę: bób «боб» — bobu «бобу», błąd «памылка» — błędu «памылкі».

Літаратурная мова фарміруецца на базе вялікапольскіх, малапольскіх і мазавецкіх гаворак. Паводле пэрыядызацыі літаратурная мова падзяляецца на наступныя этапы:

• Старажытнапольская мова — да 1500 году;
• Сярэдняпольская мова — з XVI стагодзьдзя па другую палову XVIII стагодзьдзя.
• Навапольская мова — з другой паловы XVIII стагодзьдзя.

Пісьмовасьць на базе лацінскага альфабэту. Найстаражытны пісьмовы помнік — Свэнтакшыскія пропаведзі (сярэдзіна XIV стагодзьдзя).

• Музычны ўрок польскай мовы // Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё

Гэта — накід артыкула пра адну з моваў сьвету. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.