ରାଜକନିକା

ରାଜକନିକା ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ସହର, ବ୍ଲକ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀ । ଏଠାରେ ଥିବା ଭିତରକନିକାଠାରେ ଜାତୀୟ କୁମ୍ଭୀର ସଂରକ୍ଷଣ ଉଦ୍ୟାନ ରହିଛି । ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ କନିକା ରାଜ୍ୟର ପୂର୍ବତନ ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରାସାଦ ମଧ୍ୟ ଏକ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟ । 

ରାଜକନିକାର ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥିତି ଏକ ଦ୍ୱୀପ ପରି । ଏହାର ତିନି ପାଖରେ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ, ବୈତରଣୀ ଓ ଖରସ୍ରୋତା ନଦୀ ପ୍ରବାହିତ । ଏହା କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଉତ୍ତର ଦିଗରେ ଓ ଭଦ୍ରକ ଓ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହାର ପଶ୍ଚିମ ମୁଣ୍ଡରେ ଗୋପାଳପୁର ରହିଛି ।

ରାଜକନିକା ରାଜ୍ୟ ବିଧାନ ସଭା ପାଇଁ ଆଳି ଅଧୀନରେ ଥିବା ବେଳେ ଏହା କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଲୋକ ସଭା ମଣ୍ଡଳୀ ଅଧୀନରେ ରହିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନର ବିଧାନ ସଭା ସଦସ୍ୟ ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଦେବ ଓ ଲୋକ ସଭା ପ୍ରତିନିଧି ଅନୁଭବ ମହାନ୍ତି ।

ଏହା ଜାତୀୟ ରାଜପଥଦ୍ୱାରା ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ସହ ସୁସଂଯୁକ୍ତ ରହିଛି । ଏହାର ନିକଟତମ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ ଭଦ୍ରକ ୫୫ କିଲୋମିଟର ଦୁରବର୍ତୀ । ଏହାର ନିକଟତମ ବିମାନ ବନ୍ଦର ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ବିମାନ ବନ୍ଦର ଓ ଏହା ୧୨୦ କିଲୋମିଟର ଦୁରବର୍ତୀ । କଟକରୁ ରାଜକନିକା ବସ ଯୋଗେ ୩ ଘଣ୍ଟା ଲାଗିଥାଏ । 

ରାଜକନିକା ପୂର୍ବତନ କନିକା ରାଜ୍ୟ ଥିଲା । ଏହାର ଶେଷ ରାଜା ନରେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହ ଦେଓ ଥିଲେ ଓ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ କନିକା ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟସମୂହରେ ମିଳିତ ହେଇ ଅବିଭକ୍ତ କଟକ ଜିଲ୍ଲାରେ ଏକ ବ୍ଲକ ଭାବରେ ରହିଲା । ପରେ ଜିଲ୍ଲା ବିଭାଜନ ପରେ ଏହା କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଅଂଶ ହେଲା ।

ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସରେ ରାଜକନିକା ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା । ରାଜକନିକାରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଯଥା ୧୯୭୧, ୧୯୮୩, ଓ ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ଏବଂ ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ପ୍ରବଳ ବାତ୍ୟା ଓ ବନ୍ୟାଦ୍ୱାରା ବହୁଳ ଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା ।

ରାଜକନିକା ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ଡିଗ୍ରୀ କଲେଜ ରହିବା ସହ ହାଇସ୍କୁଲସମୂହ ରହିଛି । ଏଠାରେ ଥିବା ଆର.ଏନ. ହାଇସ୍କୁଲ ୧୯୧୮ ମସିହାରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓଙ୍କଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ହେଇଥିଲା । ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ହାଇସ୍କୁଲମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ।  

ଏଠାରେ  ଥିବା ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଭାରତର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଭୟାରଣ୍ୟ । ଏଠାକୁ ବୋଟଦ୍ୱାରା ପହଞ୍ଚିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଜୟନଗରର ଗୁଆଲିଗ ଘାଟରୁ ବା ଚାନ୍ଦବାଲି ଘାଟରୁ ଏଠାକୁ ଯାଇହୁଏ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଲବଣ ଜଳ ଘଡ଼ିଆଳ କୁମ୍ଭୀର ରହିଥିବା ସହ ଅନେକ ଅରଣ୍ୟ ଜୀବଜନ୍ତୁ ତଥା ପକ୍ଷୀ ଅଛନ୍ତି । 

 

୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ନିର୍ମିତ ରାଜମହଲ ରାଜକନିକାର ଏକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନେକ ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର ଯଥା ନୃସିଂହନାଥ ମନ୍ଦିର, ଗୋପୀନାଥ ମନ୍ଦିର, ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ମା ସିଦ୍ଧେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର ଆଦି ଅନ୍ୟତମ । ଏଠାରୁ ଅନତି ଦୂରରେ ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଆରଡ଼ିଠାରେ ଆଖଣ୍ଡଳମଣି ମନ୍ଦିର, ବଳଦେବଜୀଉ ମନ୍ଦିର, ଚାନ୍ଦବାଲିର ପ୍ରାଚୀନ ପୋତାଶ୍ରୟ ଆଦି ଜଣାଶୁଣା ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥଳ । 

ଶିଆଳିଆ ଗ୍ରାମ 

ରାଜକନିକା ବ୍ଲକରେ ଅବସ୍ଥିତ ଗ୍ରାମ ତାହାର ଏକ ନିଆରା ପରମ୍ପରା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ଗ୍ରାମରେ କୌଣସି ଘରେ କବାଟ ନ ଥାଏ ଓ ଘରସବୁ ଖୋଲା ରହିଥାଏ ।

ଏହି ଅଞ୍ଚଳରୁ ବିଷୁ ଓ ବାସୁଣୀ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସାହିତ୍ୟିକ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଦାସ ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ ।