ଗୋଲୋକ ବିହାରୀ ଧଳ: ଭାରତୀୟ ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ ଲେଖକ

ସେ ୧୯୨୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୧୫ ତାରିଖରେ, ଢେଙ୍କାନାଳର ଗଞ୍ଜେଇଡିହ ଗ୍ରାମରେ ଭୋଳେଶ୍ୱର ଧଳ ଓ ଜାହ୍ନବୀ ଦେବୀଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଭାବେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରୁ ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଥିଲା ।

ସେ ନିଜ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ଢେଙ୍କାନାଳର ବିବି ହାଇସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ଶିକ୍ଷା ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ୧୯୪୩ ମସିହାରେ ପାଟଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧିନସ୍ଥ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସଂସ୍କୃତ ଅନର୍ସରେ କୃତିତ୍ୱର ସହ ଉତ୍ତୀର୍ଣ ହେବା ସହ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ନାତକ ଭାବେ ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୪୫ ମସିହାରେ ପାଟଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧିନସ୍ଥ ପାଟଣା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସଂସ୍କୃତରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଉତ୍ତୀର୍ଣ ହେବା ପରେ ସେହିବର୍ଷ ପୁରୀ କଲେଜରେ (ସା.ଚ. ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ) ସଂସ୍କୃତ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି । ପରେ ପରେ ସମ୍ବଲପୁର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟକୁ (ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ) ବଦଳି । ସେହିଠାରୁ ସେ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଲଣ୍ଡନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଗଲେ । ସେହି ଲଣ୍ଡନରୁ ଆମେରିକା ଓ ଫ୍ରାନ୍‌ସ ଯାତ୍ରା । ଫ୍ରାନ୍‌ସରେ ଏକ ଛାତ୍ର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରି "Indian Mind through the Ages" ସଂପର୍କରେ ଭାଷଣ ଦେଇ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲେ ।

ବିଲାତର ଲଣ୍ଡନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ପାଠପଢ଼ି ଆସି ଆଧୁନିକ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନକୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇବାରେ ସେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ଓ ପଥ-ପ୍ରଦର୍ଶକ । ଭାଷାବିଜ୍ଞାନକୁ ସହଜ ଭାଷା ଓ ଭାବରେ ଲେଖି ସେ ଉଭୟ ସାଧାରଣ ପାଠକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଜଗତରେ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ । ଏଥି ସହିତ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ପ୍ରଥମ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ଧ୍ୱନିବିଜ୍ଞାନ ବହି ଲେଖିଥିଲେ । ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନସ୍ଥ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ (ଆଇ.ଏ. ଏସ୍.) ଟ୍ରେନିଂ ସ୍କୁଲରେ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାଷାଶିକ୍ଷା ଦେବାରେ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାପକ । ପଚାଶ ଦଶକରେ ଭାରତରେ ନୂଆକରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଭାଷା ସ୍କୁଲଗୁଡ଼ିକରେ ଅଧ୍ୟାପନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ଥିଲେ ସବୁଠୁ ସାନ ଓ ଏକମାତ୍ର ଓଡ଼ିଆ ।

୧୯୫୫ରୁ ୧୯୫୮ ଯାଏ ଆଗ୍ରା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର (ବର୍ତ୍ତମାନ ବି.ଆର୍. ଆମ୍ବେଦକର୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ) Agra University of Hindi Studies ( ବର୍ତ୍ତମାନର K.M. Institute of Hindi Studies and linguistics )ବିଭାଗରେ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକଭାବେ ଯୋଗଦାନ । ସେଠାରେ ସେ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନ ଅଧ୍ୟାପନା କରୁଥିଲେ । ୧୯୭୨ ମସିହାରେ ସେ ରେଭେନ୍ସା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ହୋଇଥିଲେ | ୧୯୭୪ ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ ଭାଷା ସ୍କୁଲରେ କ୍ଲାସ ନେଇସାରି ଗେଷ୍ଟ୍ ହାଉସକୁ ଚଢ଼ୁଥିବା ବେଳେ ଆକସ୍ମିକ ସଂଜ୍ଞାହୀନ ଓ ପ୍ରାୟ ୬ ଦିନ କୋମାରେ ରହି ୨୪ ତାରିଖରେ ପରଲୋକ |

ଦଶ ଖଣ୍ଡ ଭାଷାମୂଳକ ବହି ଲେଖିବା ସହିତ କରିଛନ୍ତି ବହୁ ଅନୁବାଦ । ପ୍ରେମଚନ୍ଦଙ୍କ ଗୋଦାନ ଉପନ୍ୟାସର ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ୧୯୫୮ରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ଓ ପ୍ରୌଢଶିକ୍ଷାମୂଳକ ବହି ପାଇଁ ସେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ତିନିଥର ପୁରସ୍କୃତ ।

• ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୫୮ (ଗୋଦାନ ନିମନ୍ତେ)