लाइका

मॉस्कोच्या रस्त्यांवरून भटकताना, लायकाला 3 नोव्हेंबर 1957 रोजी बाह्य अवकाशात सोडण्यात आलेल्या सोव्हिएत स्पुतनिक 2 या अवकाशयानाचा प्रवासी म्हणून निवडण्यात आले.

लाइकाच्या मोहिमेच्या वेळी अंतराळ उड्डाणाचा सजीवांवर होणाऱ्या परिणामांबद्दल फारसे माहिती नव्हते आणि तोपर्यंत कक्षेत उतरण्याचे तंत्रज्ञान विकसित झाले नव्हते. त्यामुळे लायकाला कधीच जगण्याची अपेक्षा नव्हती. काही शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास होता की मानव प्रक्षेपण किंवा अंतराळ परिस्थितीमध्ये टिकून राहू शकणार नाहीत, म्हणून अभियंत्यांनी प्राण्यांच्या उड्डाणाला भविष्यातील मानव मोहिमांसाठी एक आवश्यक अग्रदूत म्हणून पाहिले. जिवंत प्रवासी कक्षेत सोडता येतो आणि सूक्ष्म-गुरुत्वाकर्षण वातावरण सहन करू शकतो हे सिद्ध करण्यासाठी हा प्रयोग करण्यात आला. यामुळे भविष्यातील मानवी अंतराळ उड्डाणाचा मार्ग मोकळा होतो आणि शास्त्रज्ञांना प्रथमच स्पेसफ्लाइटच्या वातावरणात सजीवांची प्रतिक्रिया कशी असते याची माहिती मिळते.

ओव्हरहाटिंगच्या काही तासांत लाइकाचा मृत्यू झाला, शक्यतो मध्यवर्ती R-7 सस्टेनर पेलोडपासून वेगळे करण्यात अपयशी ठरल्यामुळे. २००२ पर्यंत त्याच्या मृत्यूचे नेमके कारण आणि वेळ सार्वजनिक करण्यात आली नव्हती; त्याऐवजी, ती सहा दिवसांची असताना तिचा मृत्यू झाल्याचे मोठ्या प्रमाणावर नोंदवले गेले, जसे की सोव्हिएत सरकारने सुरुवातीला दावा केला होता, ती आधीच ऑक्सिजनच्या कमतरतेमुळे मरण पावली होती.

११ एप्रिल २००८ रोजी, रशियन अधिकाऱ्यांनी लाइकाच्या स्मारकाचे अनावरण केले. मॉस्कोमध्ये लष्करी संशोधन सुविधेजवळ तिच्या सन्मानार्थ एक लहान स्मारक उभारण्यात आले होते जिथे लैका अंतराळात जाण्यासाठी तयार होती. त्यात रॉकेटच्या वर उभा असलेला कुत्रा दाखवण्यात आला होता. ती मॉस्कोच्या स्पेस कॉन्करर्सवरील स्मारकात देखील दिसते.