Ճանճասպան կարմիր (լատին․՝ Amanita muscaria), Amanitaceae ընտանիքին պատկանող սունկ, որը գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Ճանճասպան կարմիր | |
Ճանճասպան կարմիր | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Սնկեր (Fungi) |
Ենթատիպ | Agaricomycotina |
Դաս | Ագարիկոմիցետներ (Agaricomycetes) |
Ենթադաս | Agaricomycetidae |
Կարգ | Agaricales |
Ընտանիք | Ճանճասպանայիններ (Amanitaceae) |
Ցեղ | Ճանճասպան (Amanita) |
Տեսակ | Ճանճասպան կարմիր (A. muscaria) |
Միջազգային անվանում | |
Amanita muscaria |
Թունավոր սունկ է, որի 5-25 սմ տրամագծով գլխարկը տարբերվում է վառ գունավորմամբ՝ նարնջակարմրից մինչև մուգ կարմիր, հաստ մսալի է, սկզբում՝ կիսագնդաձև, հետագայում՝ տափակ, փռված, հարթ եզրերով, ընդհանուր ծածկոցի մնացորդներով։ Հաճելի հոտով և քաղցր համով պտղամիսը սպիտակ է։ Խիտ, լայն, սպիտակ թիթեղներն ազատ են, չորանալուց հետո՝ դեղնավուն։ Սպիտակավուն կամ դեղնավուն օղակով ոտիկը 7-20 x 1-3,5 սմ է, սպիտակ կամ սպիտակավուն, կենտրոնական։ Հիմքի մոտ պալարաձև ուռուցիկ է, սպիտակավուն պարկաձև պատյանի (վոլվա) մնացորդներով։ Սպորափոշին սպիտակ է։ Անգույն, լայն օվալաձև սպորները 9-12 x 6-8 մկմ են և հարթ։
Ընդհանուր արեալն ընդգրկում է Ամերիկան, Եվրոպան, Աֆրիկան, Ավստրալիան, Հարավային Կովկասը (Ադրբեջան, Վրաստան, Հայաստան)։ Լայն տարածում ունի աշխարհի մի շարք երկրներում, սակայն Հայաստանում հանդիպում է հազվադեպ, եզակի առանձնյակներով։ Հայաստանում հայտնաբերված է Իջևանի ֆլորիստիկական շրջանում՝ Դիլիջան քաղաք, Պարզ լճի շրջակայք, Ապարանի ֆլորիստիկական շրջանում՝ Ծաղկաձոր, Հանքավան, Լոռու ֆլորիստիկական շրջանում։
Հանդիպում է միջին լեռնային գոտում` 1500-1700 մ բարձրության վրա, կեչուտներում կամ խառը անտառներում, օգոստոս-հոկտեմբեր ամիսներին։ Միկոռիզա գոյացնող սունկ է՝ համակեցության մեջ է մտնում հիմնականում կեչու և սոճու հետ։ Օգտագործվում է բժշկության մեջ։
Խոցելի տեսակ է։ Հայաստանում պահպանվում է «Դիլիջան» ազգային պարկի համապատասխան էկոհամակարգերի կազմում։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճանճասպան կարմիր» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճանճասպան կարմիր» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ճանճասպան կարմիր, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.