Գլխավոր էջ

Շաբաթվա հոդված

«Շաբաթվա հոդված» նախագիծ

Մեսրոպ Մաշտոց (361 կամ 362, Հացեկաց, Տարոն, Տուրուբերան, Մեծ Հայք - փետրվարի 17, 440, Վաղարշապատ, Հայկական մարզպանություն, Սասանյան Պարսկաստան, թաղված Օշականում), հայկական գրի ստեղծող և հայ ինքնուրույն ու թարգմանական գրականության սկզբնավորող (Սահակ Ա Պարթևի հետ), հայ գրության, քրիստոնեական շրջանում հայագիր դպրոցի հիմնադիր և հայերի առաջին ուսուցիչ, լուսավորիչ, մշակութային-հասարակական գործիչ, Հայ Առաքելական Եկեղեցու վարդապետ։

Մեսրոպ Մաշտոցի պատմական առաքելությունը կարևոր դեր է խաղացել հայ ազգային ինքնության պահպանման գործում։ Համաձայն գերակշռող գիտական տեսակետների՝ վրացերեն և աղվաներեն այբուբենների ստեղծողն է։ Մաշտոցի կյանքի ու գործունեության վերաբերյալ կան վավերական աղբյուրներ, այդ թվում՝ նրա ժամանակակից և դեպքերի ականատես Կորյունի «Վարք Մաշտոցի», նաև Մովսես Խորենացու, Ղազար Փարպեցու, Մովսես Կաղանկատվացու, Կարապետ Սասնեցու ընդարձակ վկայությունները (շուրջ 30 հին և միջնադարյան աղբյուրներ)։

Մեսրոպ Մաշտոցը ազնվական Վարդանի որդին էր (ըստ Անանիա Շիրակացու՝ «ազատի տնից»)։ Հայաստանում ստացել է հունական կրթություն։ Տիրապետում էր հունարենին, պարսկերենին, ասորերենին, վրացերենին։ Սկզբնական շրջանում անցել է ծառայության հայոց Խոսրով Դ (մոտ 385-388) թագավորի արքունիքում, եղել է զինվորական, ապա՝ պալատական գրագիր։ Մոտ 395-396 թվականներին դարձել է հոգևորական, և մեկնել Վասպուրականի Գողթն գավառը, ուր տեղի իշխան Շաբիթից ստանալով գործելու ազատ հնարավորություն հիմնել է քրիստոնեական համայնքներ, եկեղեցական դասեր։ Շրջագայել է նաև Սյունիքում։ Ունեցել է աշակերտներ, որոնք հետո դարձել են նրա օգնականները լուսավորական գործունեության ասպարեզում։ Այս շրջանում մտադրվել է ստեղծել հայկական գրեր՝ Աստվածաշունչը թարգմանելու համար։ Վերադարձել է Վաղարշապատ, որտեղ կաթողիկոս Սահակ Ա Պարթևի նախաձեռնությամբ հրավիրվել է հատուկ ժողով։

Մոտ 404 թվականին Միջագետքից բերված Դանիելյան նշագրերով, կատարել է թարգմանական և ուսուցողական առաջին փորձերը։ Այդ ժամանակ ստացել է վարդապետի (ուսուցչի) աստիճան։ Վռամշապուհի և Սահակ Պարթևի հրահանգով անձամբ մեկնել է Միջագետք, հանդիպել նույն Դանիել եպիսկոպոսի հետ։ Եղել է Եդեսիայում, Ամիդում, ապա՝ Սամոսատում։ Հանդիպումներ է ունեցել տեղի բարձրաստիճան հոգևորականության հետ՝ Եդեսիայի եպիսկոպոս Բաբիլասի (Paquida, 398-408 թթ․), Ամիդի եպիսկոպոս Ակակիոսի (400-409 թթ.) հետ, այցելել է Եդեսիայի գրադարան։ Մոտ 405-406 թվականներին Եդեսիայում ավարտել է հայոց գրերի ստեղծումը։ Արևմտահայաստան կատարելիք առաջին շրջագայությունից առաջ մեկնել է Վիրք, ուր վրաց Բակուր (մոտ 416-429 թթ.) արքայի, Մովսես եպիսկոպոսի, և թարգմանիչ Ջաղայի օգնությամբ ստեղծել վրաց հին գիրը («խուցուրի»)։ Մոտ 420-422 թվականներին մեկնել է Բյուզանդիա՝ Կոստանդնուպոլիս, հանդիպել կայսր Թեոդոս II-ի և հունաց պատրիարք Ատտիկոսի հետ, որից հետո հայկական դպրոցներ է բացել Մեծ Հայքի բյուզանդահպատակ գավառներում, զուգահեռաբար պայքար մղել «բորբորիտներ» աղանդի դեմ։ Վերադարձից առաջ աղվան Բենիամինի հետ ստեղծել է աղվանից գիրը․․․ Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Ադրբեջանական զինուժի ներխուժումը Հայաստան  • Բողոքի ցույցեր Ղազախստանում (2022)

• ՀԱՊԿ-ը հունվարի 6-ից գործողություն է սկսել Ղազախստանում, կապված զանգվածային ցույցերի հետ։
• Մանկական Եվրատեսիլ 2021 երգի մրցույթում Հայաստանը ներկայացնող Մալենան իր «Քամի քամի» երգով զբաղեցրել է 1-ին հորիզոնականը։
• 2021 թվականի նոյեմբերին Հայաստանի որոշ ընդդիմադիր քաղաքական գործիչներ հայտարարել են, որ իրենց հեռախոսները վարակված են Պեգասուս լրտեսածրագրով։
• 2021 թվականի նոյեմբերի 24-ից դեկտեմբերի 16-ը Դուբայում՝ աշխարհի գործող չեմպիոն նորվեգացի Մագնուս Կառլսենի և 2020 թվակաի շախմատի հավակնորդների մրցաշարի հաղթող ռուսաստացի Յան Նեպոմնյաշչին պայքարում են աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար ։
• 2021 թվականի Բուքերյան մրցանակին է արժանացել հարավաֆրիկացի գրող Դեյմոն Գալգուտը՝ «Խոստումը» վեպի համար։
• Ֆումիո Կիսիդայի գլխավորած լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցությունը հաղթել է Ճապոնիայի խորհրդարանական ընտրություններում։
• Պարենի համաշխարհային գները հասել են վերջին տասը տարվա առավելագույն ցուցանիշին՝ նախորդ տարվա ցուցանիշը գերազանցելով ավելի քան 30%-ով։
• Շվեդական ABBA խումբը թողարկել է 40 տարվա ընթացքում առաջին ալբոմը։

Վերջերս մահացածներ՝ Մարիամ Տոնյան  • Ռուբեն Արուտչյան  • Գրիգորի Հայրապետով  • Ռազմիկ Դավոյան  • Միխայիլ Զելենսկի

Գիտե՞ք, որ․․․

• ...Հայաստանի Կարմիր գրքում գրանցված այս ծառի վրա կարելի է տեսնել ուռենիներին և բարդիներին հատուկ բոլոր ձևերի տերևները։
• ...այս դերասանը 8 անգամ ներկայացված է եղել Օսկարի, սակայն այդպես էլ չի ստացել որպես լավագույն դերասան, իսկ 2003 թվականին ստացել է պատվավոր Օսկար՝ կինոյում ունեցած ներդրման համար։
• ...ՌԴ-ի այս քաղաքի հեռավորությունը Մոսկվայից կազմում է 1000 կմ, իսկ Տոկիոյից՝ 8000 կմ։
• ...ճապոնացի այս աստղագետն իր հայտնաբերած երկու աստերոիդները անվանել է «Իմ հարևան Տոտորոն» լիամետրաժ անիմեի ռեժիսորի և գլխավոր հերոսի անուններով։
• ...ծրագրավորման այս լեզվով գրված ծրագրի կոդը կարելի է «թաքցնել» այլ ծրագրի կոդերի մեջ՝ շնորհիվ օգտագործվող երեք նշանների։
• ...այս ֆիլմն Օսկարի է արժանացել նկարահանումից քսան տարի անց՝ սահմանելով յուրատեսակ ռեկորդ։
• ...այս թերթն ավանդաբար տպագրում են շիկակարմրավուն թղթի վրա։