Jerusalem (hebräisch: ירושלים/ Jeruschalajim, arabisch القدس al-Quds (asch-Scharif), „de Heilige“, oidgriachisch Ἱεροσόλυμα, lateinisch: Hierosolyma) is mit 933,113 Eihwohna (2012) de Haptstod vom Stoot Israel.
Jerusalem liegt in de Judäischen Berg zwischn am Middlmeea und am Doaden Meer. In da Stod is da Sitz vom Presidentn und aa vo da Knesset wia a am oberstn Gricht und da Exekutive.
Jerusalem | |||
| |||
Basisdatn | |||
---|---|---|---|
hebräisch: | ירושלים | ||
Stoot: | Israel | ||
Beziak: | Jerusalem | ||
Koordinaten: | , 35° 13′ O31.78333333333335.21666666666731° 47′ 0″ N, 35° 13′ 0″ O | ||
Flächn: | 126 km² | ||
Einwohna: | 933.200 (2012) | ||
Bevökarungsdichtn: | 7.406 Einwohna je km² | ||
-Metropoiregion: | 1.700.000 (2012) | ||
Zeitzone: | UTC+2 | ||
Telefonvoawoi: | (+972) 02 | ||
Gemeindeoat: | Großstod | ||
Buagamasta: | Nir Parkat | ||
Netzseitn: | |||
Jerusalem is oane vo de oidesten Städt vo da Welt: easchte Erwähnungen gehn auf des 19. Joahundat v. Kr. zruck. De Bibel sogt, dass da Kini David Jerusalem um des Joa 997 v. Kr. erobert hot und zum politischn und religiösn Mittelpunkt vom Kenigreich Israel gmacht hot. Unta remischa Herrschaft is der vo Herodes ausgstattete zwoate Tempe im Joa 70 n. Kr. am End vom Jüdischn Kriag durch an Titus zeaschtört worn. 638 ham de Araber im Zug vo da islamischen Expansion de Stod erobert. Nach der christlichn Eroberung vo Jerusalem ham Kreizritter des Kinireich Jerusalem errichtet. 1187 hats da Saladin (arabisch Salah ad-Din Yusuf ibn Ayub) zruck erobert. 1516 is Jerusalem zum Vawoitungssitz vo am osmanischn Sandschak (Regierungsbeziak) worn. Am 9. Dezemba 1917 is de Stod von britische Truppn bsetzt worn. Bei da Grindung vo Israel 1948 is de Stod hart umkämpft gwen und war dann bis 1967 teilt.
Des Spannungsverhältnis zwischn da Antike und da Moderne is in dera Stod mit ihra multikulturelln und multiethnischn Bevökarung bsunders sichtbar. De Altstod is vo a Mauer umgem und hot vier Teile: des jüdische, christliche, armenische und muslimische Viertel. Da politische Status vo da Stod is bis heit international umstrittn. Des betrifft bsunders des 1967 vo de Israelis eroberte Ost-Jerusalem, des wichtige Heiligtüma vo de drei groußn, monotheistischn Weltreligiona beherbergt.
De Oidstod vo Jerusalem is 1981 zum UNESCO-Wödeabe da Menschheit erklärt worn. Wichtige christliche Stättn san de auf de Grundmauern vo a Basilika aus'm 4. Joahundert erbaute Grabeskira und de Via Dolorosa. De circa 400 Meta lange, vo de Judn „Westliche Mauer“ ghoaßne Klagemaua is a Teil vo da Stützmaua vo dem Plateau, auf dem da grouße Tempe vom Herodes dem Groußn gstandn is. Wichtige muslimische Bauwerk auf dem Tempeberg san da Felsndom und de al-Aqsa-Moschee.
De wichtigstn Museen in Jerusalem san des Israel Museum mit am „Schrein vom Buach“, des Rockefeller Museum fia Archäologie, de Holocaustgedenkstättn Jad waSchem, as Naturhistorische Museum und as Bazabel-Museum fia Volkskunst und Folklore.
Zu de bekanntern Buidungseirichtunga in da Stod ghern de 1918 eröffnete Hebräische Universität vo Jerusalem, de 1959 gründte Israelische Akademie, des Planetarium, as Zionistische Zentralarchiv, de Gulbenkian-Bibliothek und de Jüdische National- und Universitätsbibliothek.
This article uses material from the Wikipedia Boarisch article Jerusalem, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Der Inhalt ist verfügbar unter CC BY-SA 4.0, sofern nicht anders angegeben. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Boarisch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.