I-eur (uphawu: €, ISO 4217 ikhowudi: EUR; AFI : ; isininzi esingaguqukiyo okanye, ngaphantsi kwesiqhelo, euri ) yimali esemthethweni yamazwe e- eurozone kunye nenye ngoku eyamkelwe ngama-20 kwaMazwe angamaLungu angama-27 eManyano abambelela kuManyano lwezoQoqosho nezeMali lweManyano yaseYurophu (EMU).
Le ngqekembe yahlulwe yaziisenti ezili-100.
Igama i- euro lakhethwa ekupheleni kweBhunga laseYurophu eMadrid ngoDisemba 1995, kwaye emva koko laziswa ukuba lithathe indawo ye- ECU ( iYunithi yeMali yaseYurophu) ngomhla woku-1 kuJanuwari 1999 ngexabiso le-1: 1. Ujikelezo lwemali ngokwenene lwaqala nge-1 kaJanuwari 2002 kumazwe alishumi elinesibini lokuqala ukuwamkela.
Isizwe sokugqibela ukwamkela imali kwaba Croatia 1 January 2023, ngaphambili kwakukho Latvia kunye Lithuania, 1 January 2014 kunye 1 January 2015 ngokulandelanayo.
Indawo entsonkothileyo yala mazwe, ebizwa ngokungacwangciswanga ngokuba yieurozone (okanye ikwayieurozone okanye ieuroland), inabemi abangaphezu kwezigidi ezingama-346; kwakhona kuthathelwa ingqalelo loo mazwe esithathu asebenzisa imali edityaniswe neyuro, imali enye ichaphazela ngokuthe ngqo abantu abangaphezu kwezigidi ezingama-480 ehlabathini lonke. Ukongeza kumalungu e-eurozone, imali enye yaseYurophu ikwasetyenziswa kwamanye amazwe amathandathu aseYurophu: i -microstates ezine ( Andorra, Vatican City, Monaco kunye neSan Marino ) baye bamkela i-euro nge ukulunga kweemeko ezazikho ngaphambili zomanyano lwemali kunye namazwe angamalungu e-EU, ngelixa ukwamkelwa yiMontenegro neKosovo yayilicala elinye.
I-euro ilawulwa yi- European Central Bank (ECB), ikomkhulu eFrankfurt am Main, kunye neNkqubo yaseYurophu yeeBhanki eziPhambili ; iqumrhu lokuqala lilodwa lijongene nemigaqo -nkqubo yezemali eqhelekileyo, ngelixa lisebenzisana nowesibini ngokumalunga nokumbiwa kunye nokuhanjiswa kweemali zemali kumazwe angamalungu.
I-euro ikwayimali esemthethweni kuwo onke amasebe aseFransi aphesheya kunye nemibutho yaphesheya : iMayotte ( iAfrika ), iRéunion (iAfrika), iGuadeloupe (kuMntla Melika), iMartinique (kuMntla Melika), iSaint-Pierre kunye neMiquelon (kuMntla Melika), iSaint Barthélemy (kuMntla Merika), iSaint-Martin (kuMntla Merika), iFrench Guiana (kuMzantsi Merika), kunye naMazwe aseFransi akumaZantsi neAntarctic. I-euro nayo yimali yangoku eCeuta naseMelilla, izixeko zaseSpain ezizimeleyo eNyakatho Afrika, kwiiCanary Islands, uluntu oluzimeleyo lwaseSpain, kwiindawo zaseSpain zaseNyakatho Afrika (Plazas de soberanía) nakwiindawo ezizimeleyo zasePortugal, iAzores neMadeira.
This article uses material from the Wikipedia isiXhosa article I-eur, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki isiXhosa (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.