Ευρώ: νόμισμα των χωρών της Ευρωζώνης

Η ομάδα των χωρών της ΕΕ που έχουν υιοθετήσει το ευρώ ως νόμισμα τους είναι γνωστή ως Ευρωζώνη και περιλαμβάνει 343 εκατομμύρια πολίτες (έως το 2019). Το ευρώ, το οποίο διαιρείται σε 100 σεντ, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο και το δεύτερο πιο ανταλλάξιμο νόμισμα στην αγορά συναλλάγματος μετά το δολάριο των ΗΠΑ.

Ευρώ
Eвро (Bulgarian) Ευρώ (Ελληνική) Euró (Hungarian) Eiro (λεττονική) Euras (Lithuanian) Ewro (Maltese) Evro (Σλοβενική)
Τραπεζογραμμάτια Κέρμα 1€
ISO 4217
Κωδικός	EUR
Αριθμός	978
Εκθέτης	2
Ονομασίες
Υπομονάδα
1/100	σεντ Η πραγματική χρήση ποικίλλει ανάλογα με τη γλώσσα
Πληθυντικός	Δείτε Γλώσσες και ευρώ
σεντ	Δείτε λήμμα
Σύμβολο νομίσματος	€
σεντ	c
Ψευδώνυμο	Το ενιαίο νόμισμα, Fiber και άλλοι τοπικά ονόματα Евро (Βουλγαρικά) Ευρώ (Ελληνικά) Euró (Ούγγρικα) Eiro (Λετονικά) Euras (Λιθουανικά) Ewro (Μαλτέζικα) Evro (Σλοβενικά)
Τραπεζογραμμάτια
Συχνή χρήση	€5, €10, €20, €50, €100
Σπάνια χρήση	€200, €500
Κέρματα
Συχνή χρήση	1c, 2c, 5c, 10c, 20c, 50c, €1, €2
Σπάνια χρήση	1c, 2c (Βέλγιο, Φινλανδία, Ιταλία, Ιρλανδία και Ολλανδία)
Δημογραφικά
Επίσημοι Χρήστες	Ευρωπαϊκή Ένωση (20) Ευρωζώνη Αυστρία ! Αυστρία Βέλγιο ! Βέλγιο Κροατία ! Κροατία Κύπρος ! Κύπρος Εσθονία ! Εσθονία Φινλανδία ! Φινλανδία Γαλλία ! Γαλλία Γερμανία ! Γερμανία Ελλάδα ! Ελλάδα Δημοκρατία της Ιρλανδίας ! Δημοκρατία της Ιρλανδίας Ιταλία ! Ιταλία Λετονία ! Λετονία Λιθουανία ! Λιθουανία Λουξεμβούργο ! Λουξεμβούργο Μάλτα ! Μάλτα Ολλανδία ! Ολλανδία Πορτογαλία ! Πορτογαλία Σλοβακία ! Σλοβακία Σλοβενία ! Σλοβενία Ισπανία ! Ισπανία Νομισματική συμφωνία (10) Ανδόρρα ! Ανδόρρα Μονακό ! Μονακό Άγιος Μαρίνος ! Άγιος Μαρίνος Βατικανό ! Βατικανό Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας (Ηνωμένο Βασίλειο) Νήσος Κλίπερτον (Γαλλία) Άγιος Βαρθολομαίος (Γαλλία) Άγιος Μαρτίνος (Γαλλία) Γαλλικά Νότια και Ανταρκτικά Εδάφη (Γαλλία) Σαιν-Πιερ και Μικελόν (Γαλλία)
Ανεπίσημοι Χρήστες	Μονομερείς υιοθεσίες (2) Κοσσυφοπέδιο ! Κοσσυφοπέδιο Μαυροβούνιο ! Μαυροβούνιο Άλλοι μερικοί χρήστες (2) Ζιμπάμπουε ! Ζιμπάμπουε Βόρεια Κορέα ! Βόρεια Κορέα Ενιαίος χώρος πληρωμών σε ευρώ (13 από 35) Βουλγαρία ! Βουλγαρία Τσεχία ! Τσεχία Δανία ! Δανία Ουγγαρία ! Ουγγαρία Ισλανδία ! Ισλανδία Λίχτενσταϊν ! Λίχτενσταϊν Νορβηγία ! Νορβηγία Πολωνία ! Πολωνία Ρουμανία ! Ρουμανία Σουηδία ! Σουηδία Ελβετία ! Ελβετία
Έκδοση
Κεντρική Τράπεζα	Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Ιστοσελίδα	www.ecb.europa.eu
Εκτυπωτής	Διάφορες Κρατικό Νομισματοκοπείο και Πολυγραφικό Ινστιτούτο Τράπεζα της Πορτογαλίας Τράπεζα της Ελλάδος Τράπεζα της Γαλλίας Bundesdruckerei Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας Ντε λα Ρου Βασιλικό Νομισματοκοπείο François-Charles Oberthur Giesecke & Devrient Royal Joh. Enschedé Εθνική Τράπεζα του Βελγίου Österreichische Banknoten- und Sicherheitsdruck GmbH Setec Oy
Ιστοσελίδα	Διάφορες' Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato Banco de Portugal – Imprensa Nacional / Casa da Moeda Τράπεζα της Ελλάδας Τράπεζα της Γαλλίας Bundesdruckerei Κεντρική Τράπεζα και Αρχή Οικονομικών Υπηρεσιών της Ιρλανδίας De La Rue Fábrica Nacional de Moneda y Timbre François-Charles Oberthur Giesecke & Devrient Royal Joh. Enschedé National Bank of Belgium Oesterreichische Banknoten- und Sicherheitsdruck GmbH Setec Oy
Νομισματοκοπείο	Αρκετά Bayerisches Hauptmünzamt, Μόναχο (Διακριτικό νομισματοκοπείου: D) Currency Centre Fábrica Nacional de Moneda y Timbre Hamburgische Münze (J) Imprensa Nacional Casa da Moeda SA Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato Koninklijke Nederlandse Munt Koninklijke Munt van België/Monnaie Royale de Belgique Mincovňa Kremnica Monnaie de Paris Münze Österreich Rahapaja Oy/Myntverket i Finland Ab Staatliche Münze Berlin (A) Staatliche Münze Karlsruhe (G) Staatliche Münze Stuttgart (F) Λιθουανικό Νομισματοκοπείο
Ιστοσελίδα	Διάφορα Munich mint Currency Centre Fábrica Nacional de Moneda y Timbre Hamburg mint Imprensa Nacional – Casa da Moeda SA Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato Koninklijke Nederlandse Munt[νεκρός σύνδεσμος] Koninklijke Munt van België/Monnaie Royale de Belgique Mincovňa Kremnica Monnaie de Paris Münze Österreich Rahapaja Oy/Myntverket i Finland Ab Berlin mint Karlsruhe-Stuttgart mints Lithuanian mint
Αποτίμηση
Νομισματικός πληθωρισμός	1.6% (μισό 2019)
Πηγή	ecb.europa.eu
Μέθοδος	HICP
Συνδεδεμένο με	12 νομίσματα Λευκορωσικό ρούβλι Μετατρέψιμο μάρκο Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Λεβ Εσκούδο του Πράσινου Ακρωτηρίου Φράγκο CFA Κεντρικής Αφρικής Φράγκο CFP Φράγκο Κομορών Κορόνα Δανίας Δηνάριο Βόρειας Μακεδονίας Ντιρχάμ Μαρόκου Ντόμπρα Φράγκο CFA Δυτικής Αφρικής

Το ευρώ χρησιμοποιείται επίσημα από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τέσσερα ευρωπαϊκά κρατίδια που δεν είναι μέλη της ΕΕ, καθώς και μονομερώς από το Μαυροβούνιο και το Κοσσυφοπέδιο. Εκτός Ευρώπης, χρησιμοποιείται από ειδικά εδάφη των κρατών μελών της ΕΕ. Επιπλέον, περισσότεροι από 200 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν νομίσματα συνδεδεμένα με το ευρώ.

Το ευρώ είναι το δεύτερο μεγαλύτερο αποθεματικό νόμισμα και το δεύτερο πιο διαπραγματεύσιμο νόμισμα στον κόσμο μετά το δολάριο των ΗΠΑ, με περισσότερα από €1.3 τρισεκατομμύρια σε κυκλοφορία, το ευρώ έχει μία από τις υψηλότερες συνδυασμένες αξίες τραπεζογραμματίων και κερμάτων σε κυκλοφορία στον κόσμο.

Η ονομασία ευρώ υιοθετήθηκε επίσημα στις 16 Δεκεμβρίου 1995 στη Μαδρίτη. Το ευρώ εισήχθη στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές ως ένα λογιστικό νόμισμα την 1η Ιανουαρίου 1999, αντικαθιστώντας την πρώην Ευρωπαϊκή λογιστική μονάδα (ECU) σε αναλογία 1:1 (US$1.1743). Τα φυσικά κέρματα και τραπεζογραμμάτια ευρώ τέθηκαν σε κυκλοφορία την 1η Ιανουαρίου 2002, καθιστώντας το ως το καθημερινό νόμισμα λειτουργίας των αρχικών μελών της Ευρωζώνης και μέχρι τον Μάρτιο του 2002 είχε αντικαταστήσει εντελώς τα προηγούμενα νομίσματα. Ενώ το ευρώ υποχώρησε στη συνέχεια σε 0,83 δολάρια ΗΠΑ εντός δύο ετών (26 Οκτωβρίου 2000), διαπραγματεύθηκε πάνω από το δολάριο ΗΠΑ από τα τέλη του 2002, φθάνοντας στα 1,60 δολάρια ΗΠΑ στις 18 Ιουλίου 2008. Στα τέλη του 2009, το ευρώ κλονίστηκε από την Κρίση της Ευρωζώνης, που οδήγησε στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και σε άλλες μεταρρυθμίσεις με στόχο τη σταθεροποίηση και την ενίσχυση του νομίσματος.

 

Το ευρώ διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία έχει τη βάση της στη Φραγκφούρτη, και το Ευρωσύστημα (αποτελείται από τις Κεντρικές Τράπεζες των κρατών μελών της Ευρωζώνης). Σαν μία ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα, η ΕΚΤ έχει την αποκλειστική εξουσία να θέτει τη Νομισματική πολιτική. Το Ευρωσύστημα συμμετέχει στην εκτύπωση, την κοπή και τη διανομή των τραπεζογραμματίων ευρώ και των κερμάτων ευρώ σε όλα τα κράτη-μέλη, και στη λειτουργία των συστημάτων πληρωμών της Ευρωζώνης.

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) υποχρεώνει τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ να υιοθετήσουν το ευρώ όταν θα πληρούν ορισμένα νομισματικά και δημοσιονομικά κριτήρια, αν και δεν είναι όλα τα κράτη υποχρεωμένα να το υιοθετήσουν. Η Δανία διαπραγματεύτηκε εξαίρεση. Εξαίρεση είχε διαπραγματευθεί και το Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο το 2020 αποχώρησε από την ΕΕ). Η Σουηδία (η οποία εντάχθηκε στην ΕΕ το 1995, μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ) απέρριψε την υιοθέτηση του Ευρώ σε ένα δημοψήφισμα το 2003, και έχει καταστρατηγήσει την υποχρέωση υιοθέτησης του ευρώ επειδή δεν πληροί τις νομισματικές και δημοσιονομικές απαιτήσεις. Όλα τα κράτη που προσχώρησαν στην ΕΕ από το 1993 και μετέπειτα δεσμεύτηκαν να υιοθετήσουν το ευρώ εν ευθέτω χρόνω.

Από την 1η Ιανουαρίου 2002, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχουν εκδώσει τραπεζογραμμάτια ευρώ σε κοινή βάση. Οι εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος υποχρεούνται να δέχονται τραπεζογραμμάτια ευρώ που τίθενται σε κυκλοφορία από άλλα μέλη του Ευρωσυστήματος και τα τραπεζογραμμάτια αυτά δεν επαναπατρίζονται. Η ΕΚΤ εκδίδει το 8% της συνολικής αξίας των τραπεζογραμματίων που εκδίδει το Ευρωσύστημα. Στην πράξη, τα τραπεζογραμμάτια της ΕΚΤ τίθεται σε κυκλοφορία από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, δημιουργώντας έτσι αντιστοίχως υποχρεώσεις έναντι της ΕΚΤ. Αυτές οι υποχρεώσεις φέρουν τόκο στο βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ. Το υπόλοιπο 92% των τραπεζογραμματίων ευρώ εκδίδονται από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες κατ 'αναλογία των αντίστοιχων μεριδίων τους στην κλείδα κατανομής κεφαλαίου της ΕΚΤ, υπολογιζόμενη με βάση το εθνικό μερίδιο του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του εθνικού μεριδίου στο ΑΕΠ της ΕΕ, εξίσου σταθμισμένο.

Κέρματα και χαρτονομίσματα

 

Το ευρώ διαιρείται σε 100 σεντ (τα οποία αποκαλούνται και ως ευρωσέντ, ιδιαίτερα όταν τα διακρίνουν από άλλα νομίσματα, και αναφέρεται ως τέτοια στην κοινή όψη όλων των κερμάτων). Η ονομασία του ευρώ και των ευρωσέντ διαφέρει από χώρα σε χώρα.

Όλα τα κυκλοφορούντα κέρματα έχουν μια κοινή όψη που δείχνει την ονομαστική αξία του, και ένα χάρτη στο φόντο. Λόγω της γλωσσικής πολυφωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χρησιμοποιείται η εκδοχή της λέξης ευρώ στο λατινικό αλφάβητο (σε αντίθεση με τα λιγότερο συνηθισμένο ελληνικό ή κυριλλικό) και οι Αραβικοί αριθμοί (διαφορετικό κείμενο στις εθνικές γλώσσες χρησιμοποιείται στις εθνικές όψεις, αλλά αυτό αποφεύγεται στην κοινή όψη). Για τις ονομαστικές αξίες εκτός των 1, 2 και 5 ευρωσέντ, ο χάρτης παρουσίαζε μόνο τα 15 κράτη μέλη που ήταν κράτη μέλη κατά την εισαγωγή του ευρώ. Από το 2007 ή το 2008 (αναλόγως με τη χώρα), ο παλιός χάρτης αντικαταστάθηκε με ένα χάρτη της Ευρώπης που παρουσιάζει και χώρες εκτός ΕΕ όπως η Νορβηγία, η Ουκρανία, η Λευκορωσία, η Ρωσία και η Τουρκία. Ωστόσο, στα κέρματα των 1, 2 και 5 ευρωσέντ διατηρήθηκε ο παλιός σχεδιασμός, παρουσιάζοντας ένα γεωγραφικό χάρτης της Ευρώπης με τα 15 κράτη μέλη του 2002 που τέθηκαν κάπως πάνω από τον υπόλοιπο χάρτη. Όλες οι κοινές πλευρές έχουν σχεδιαστεί από τον Λουκ Λουίνξ. Τα κέρματα έχουν επίσης μία εθνική όψη που παρουσιάζει μια εικόνα που επιλέγεται από τη χώρα που έκδωσε το νόμισμα. Τα κέρματα ευρώ από οποιοδήποτε κράτος μέλος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα σε οποιοδήποτε κράτος που έχει υιοθετήσει το ευρώ.

Τα κέρματα εκδίδονται σε ονομαστικέ αξίες των €2, €1, 50σ, 20σ, 10σ, 5σ, 2σ και 1σ. Για να αποφευχθεί η χρήση των δύο μικρότερων κερμάτων, ορισμένες συναλλαγές σε μετρητά στρογγυλοποιούνται στα πλησιέστερα πέντε ευρωσέντ στην Ολλανδία και στην Ιρλανδία. (με εθελοντική συμφωνία) και στη Φινλανδία (με νόμο). Η ρωπαϊκή Επιτροπή, όπως και η πρακτική ορισμένων καταστημάτων που αρνούνται να δεχθούν χαρτονομίσματα ευρώ υψηλής αξίας.

Επιπρόσθετα, έχουν κυκλοφορήσει Αναμνηστικά κέρματα των 2 ευρώ με αλλαγές στο σχεδιασμό της εθνικής όψης του νομίσματος. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα κοινά αναμνηστικά κέρματα των 2 ευρώ, όπως το αναμνηστικό κέρμα για την πεντηκοστή επέτειο της Συνθήκης της Ρώμης, και τα εθνικά αναμνηστικά κέρματα των 2 ευρώ, όπως το αναμνηστικό κέρμα που κυκλοφόρησε για τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 από την Ελλάδα. Τα κέρματα αυτά αποτελούν νόμιμο χρήμα σε ολόκληρη την ευρωζώνη. Έχουν επίσης εκδοθεί κέρματα συλλογής με διάφορες άλλες ονομασίες, αλλά αυτά δεν προορίζονται για γενική κυκλοφορία και είναι νόμιμα χρήματα μόνο στο κράτος μέλος που τα έκδωσε.

Τα Τραπεζογραμμάτια ευρώ έχουν κοινά σχέδια και στις δύο όψεις. Τα σχέδια δημιουργήθηκαν από τον Αυστριακό σχεδιαστή Ρόμπερτ Καλίνα. Τα χαρτονομίσματα εκδίδονται σε ονομαστικές αξίες των €500, €200, €100, €50, €20, €10 και €5. Κάθε τραπεζογραμμάτιο έχει το δικό του χρώμα και είναι αφιερωμένο σε μια καλλιτεχνική περίοδο της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής. Η μπροστινή όψη των χαρτονομισμάτων παρουσιάζει παράθυρα ή πύλες, ενώ η πίσω όψη έχει γέφυρες, συμβολίζοντας τους δεσμούς μεταξύ των χωρών και το μέλλον. Ενώ τα σχέδια υποτίθεται ότι στερούνται οποιωνδήποτε αναγνωρίσιμων χαρακτηριστικών. Ωστόσο, επειδή τα αρχικά σχέδια του Ρόμπερτ Καλίνα ήταν συγκεκριμένες γέφυρες, όπως η γέφυρα του Ριάλτο και η Γέφυρα του Νεϊγί, και στη συνέχεια έγιναν γενικότερες, τα τελικά σχέδια εξακολουθούν να παρουσιάζουν πολύ στενή ομοιότητα με τα συγκεκριμένα πρωτότυπα τους και έτσι δεν είναι πραγματικά γενικά σχέδια. Τα μνημεία φαίνονταν αρκετά παρόμοια με διαφορετικά εθνικά μνημεία για να είναι όλοι ικανοποιημένοι.

Πληρωμές εκκαθάρισης, ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων

Τα κεφάλαια εντός της ΕΕ μπορούν να μεταφέρονται σε οποιοδήποτε ποσό από τη μία χώρα στην άλλη. Όλες οι μεταφορές σε ευρώ εντός της ΕΕ αντιμετωπίζονται ως εγχώριες συναλλαγές και φέρουν το αντίστοιχο κόστος εγχώριας μεταφοράς. Αυτό περιλαμβάνει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, ακόμη και εκείνα εκτός της Ευρωζώνης που παρέχουν τις συναλλαγές σε ευρώ. Οι πιστωτικές/χρεωστικές κάρτες και οι αναλήψεις από ATM εντός Ευρωζώνης αντιμετωπίζονται επίσης ως εγχώριες συναλλαγές. Ωστόσο, οι έντυπες εντολές συναλλαγής, όπως οι επιταγές, δεν έχουν τυποποιηθεί, επομένως εξακολουθούν να είναι εγχώριες.

Σύμβολο νομίσματος

 

Ένα ειδικό σύμβολο ευρώ (€) σχεδιάστηκε μετά από μια δημοσκόπηση που είχε περιορίσει τις αρχικές δέκα προτάσεις σε δύο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε το σχέδιο που δημιούργησε ο Βέλγος Αλέν Μπιλιέτ. Για το σύμβολο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε:

Η έμπνευση για το σύμβολο € προήλθε από το ελληνικό έψιλον (ε) – μια αναφορά στο λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού – και στο πρώτο γράμμα της λέξης Ευρώπη, που τέμνεται από 2 παράλληλες ευθείες για να 'πιστοποιεί' τη σταθερότητα του ευρώ.

— Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επίσης καθόρισε ένα λογότυπο του ευρώ με ακριβείς αναλογίες και τόνους χρώματος φόντου προσκηνίου και φόντου. Η τοποθέτηση του συμβόλου του νομίσματος σε σχέση με το αριθμητικό ποσό ποικίλλει από κράτος σε κράτος.

Εισαγωγή

Το ευρώ θεσπίστηκε με τις διατάξεις της Συνθήκης του Μάαστριχτ το 1992. Για να συμμετάσχουν στο νόμισμα, τα κράτη μέλη πρέπει να πληρούν τα αυστηρά κριτήρια, όπως έλλειμμα λιγότερο του 3% του ΑΕΠ, χρέος κάτω του 60% του ΑΕΠ (αμφότερα τα οποία τελικά διαψεύστηκαν μετά την εισαγωγή τους), χαμηλό πληθωρισμός και ποσοστά τόκου κοντά στον μέσο της ΕΕ. Στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία πήραν εξαίρεση, κατόπιν αιτήματος τους, από τη μετάβαση στο στάδιο της νομισματικής ένωσης που οδήγησε στην εισαγωγή του ευρώ. (Για τη θεωρία της μακροοικονομίας, δείτε παρακάτω.)

Η ονομασία euro υιοθετήθηκε επίσημα στη Μαδρίτη στις 16 Δεκεμβρίου 1995. Ένας Βέλγος που μιλούσε Εσπεράντο, ο Ζερμαίν Πιρλό, πρώην δάσκαλος Γαλλικός και ιστορίας πιστώνεται με την ονομασία του νέου νομίσματος στέλνοντας ένα γράμμα στον τότε Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Σαντέρ, εισηγούμενος την ονομασία ευρώ στις 4 Αυγούστου 1995.

Λόγω των διαφορών στις εθνικές συμβάσεις για στρογγυλοποίηση και των σημαντικών ψηφίων, όλες οι μετατροπές μεταξύ των εθνικών νομισμάτων έπρεπε να πραγματοποιηθούν μέσω της διαδικασίας τριγωνισμού μέσω του ευρώ. Οι οριστικές τιμές ενός ευρώ σε σχέση με την ισοτιμία στην οποία το νόμισμα εισήλθε στο ευρώ εμφανίζονται στα δεξιά.

Τα ποσοστά καθορίστηκαν από τον κανονισμό του Συμβουλίου, βάσει σύστασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με βάση τα επιτόκια της αγοράς στις 31 Δεκεμβρίου 1998. Ορίστηκαν έτσι ώστε η Ευρωπαϊκή λογιστική μονάδα (ECU) να ισούται με ένα ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα ήταν μια λογιστική μονάδα που χρησιμοποιείτο από την ΕΕ, με βάση τα νομίσματα των κρατών μελών, δεν ήταν νόμισμα από μόνο της. Δεν μπορούσαν να καθοριστούν νωρίτερα, επειδή η Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα βασιζόταν στη συναλλαγματική ισοτιμία κλεισίματος των νομισμάτων που δεν ανήκαν στην ευρωζώνη (κατά κύριο λόγο η Στερλίνα) εκείνη την ημέρα.

Η διαδικασία που χρησιμοποιήθηκε για τον καθορισμό της τιμής μετατροπής μεταξύ δραχμής και του ευρώ ήταν διαφορετική επειδή τότε το ευρώ ήταν ήδη δύο ετών. Ενώ οι συντελεστές μετατροπής για τα αρχικά έντεκα νομίσματα καθορίστηκαν μόνο λίγες ώρες πριν από την εισαγωγή του ευρώ, ο συντελεστής μετατροπής της ελληνικής δραχμής καθορίστηκε αρκετούς μήνες νωρίτερα.

Το νόμισμα εισήχθη σε μη φυσική μορφή (ηλεκτρονικά εμβάσματα, ταξιδιωτικές επιταγές) τα μεσάνυχτα της 1ης Ιανουαρίου 1999, όταν τα εθνικά νομίσματα των συμμετεχουσών χωρών (η ευρωζώνη) έπαψαν να υπάρχουν ανεξάρτητα. Οι συναλλαγματικές τους ισοτιμίες ήταν κλειδωμένες με σταθερά επιτόκια μεταξύ τους. Έτσι, το ευρώ έγινε διάδοχος της Ευρωπαϊκής Λογιστικής Μονάδας (ECU). Ωστόσο, τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα για τα παλαιά νομίσματα συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ως νόμιμο χρήμα μέχρι να εισαχθούν νέα χαρτονομίσματα και κέρματα ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2002.

Η μεταβατική περίοδος κατά την οποία τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα των προηγούμενων νομισμάτων ανταλλάχθηκαν με εκείνα του ευρώ διήρκεσε περίπου δύο μήνες έως τις 28 Φεβρουαρίου 2002. Η επίσημη ημερομηνία κατά την οποία τα εθνικά νομίσματα έπαψαν να είναι νόμιμα χρήματα διαφέρει σε κάθε κράτος μέλος. Η πιο κοντινή ημερομηνία ήταν στη Γερμανία, όπου το Γερμανικό μάρκο έπαψε επίσημα να είναι νόμιμο χρήμα στις 31 Δεκεμβρίου 2001, αν και η περίοδος ανταλλαγής διήρκεσε περισσότερο από δύο μήνες. Ακόμη και όταν τα παλαιά νομίσματα έπαυσαν να αποτελούν νόμιμο χρήμα, εξακολουθούσαν να γίνονται δεκτά από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες για χρονικά διαστήματα που κυμαίνονται από αρκετά χρόνια έως απεριόριστα (π.χ. στην Αυστρία, στη Γερμανία, στην Ιρλανδία, στην Εσθονία και στη Λετονία για τραπεζογραμμάτια και κέρματα, στο Λουξεμβούργο, στη Σλοβενία ​​και στη Σλοβακία μόνο για τραπεζογραμμάτια). Τα πρώτα νομίσματα που έγιναν μη μετατρέψιμα ήταν τα πορτογαλικά εσκούδο, τα οποία έπαψαν να έχουν νομισματική αξία μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2002, αν και τα τραπεζογραμμάτια παραμένουν ανταλλάξιμα μέχρι το 2022.

Κρίση της Ευρωζώνης

 

Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση των ΗΠΑ το 2008, οι φόβοι για μια κρίση χρεογράφων του δημόσιου χρέους αναπτύχθηκαν το 2009 μεταξύ των επενδυτών σχετικά με ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη, με την κατάσταση να γίνεται ιδιαίτερα έντονη κατά το χρονοδιάγραμμα της κρίσης του χρέους των ευρωπαϊκών χωρών στις αρχές του 2010. Η Οικονομία της Ελλάδας επηρεάστηκε πιο έντονα, αλλά και οι οικονομίες της Κύπρου, Ιρλανδίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας επηρεάστηκαν επίσης σημαντικά. Όλες αυτές οι χώρες χρησιμοποίησαν κοινοτικούς πόρους εκτός από την Ιταλία, η οποία είναι σημαντικός χορηγός για το EFSF. Για να συμπεριληφθούν στην ευρωζώνη, οι χώρες έπρεπε να πληρούν ορισμένα κριτήρια σύγκλισης του ευρώ, αλλά η σημασία αυτών των κριτηρίων μειώθηκε από το γεγονός ότι δεν επιβλήθηκε με το ίδιο επίπεδο αυστηρότητας μεταξύ των χωρών.

Σύμφωνα με τη Οικονομική Μονάδα Πληροφοριών το 2011, «η ζώνη του ευρώ αντιμετωπίζεται ως μια ενιαία οντότητα, η οικονομική και δημοσιονομικής της θέση δεν φαίνεται χειρότερη και από ορισμένες απόψεις, μάλλον καλύτερη από αυτή των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου «και το έλλειμμα του προϋπολογισμού για τη ζώνη του ευρώ στο σύνολό του είναι πολύ χαμηλότερο και ο δείκτης δημόσιου χρέους/ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ 86% το 2010 ήταν περίπου το ίδιο με αυτό των ΗΠΑ.» Επιπλέον, γράφουν ότι «το χρέος του ιδιωτικού τομέα σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ είναι σημαντικά χαμηλότερο από ότι στις οικονομίες με υψηλή μόχλευση αγγλοσαξονικά». Οι συντάκτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η κρίση είναι «τόσο πολιτική όσο και οικονομική» και ότι το γεγονός ότι η ευρωζώνη στερείται της υποστήριξης των «θεσμικών συνέργων» (και των αμοιβαίων δεσμών αλληλεγγύης) ενός κράτους».

Η κρίση συνεχίστηκε με την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας εννέα χωρών της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, και της υποβάθμισης του συνόλου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).

Ένα ιστορικό παράλληλο -το 1931, όταν η Γερμανία επιβαρυνόταν με χρέος, ανεργία και λιτότητα, ενώ η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σχετικά ισχυροί πιστωτές - συγκέντρωσαν προσοχή το καλοκαίρι του 2012, ακόμη και όταν η Γερμανία έλαβε δική της προειδοποίηση αξιολόγησης χρεών. Στη διατήρηση αυτού του σεναρίου το ευρώ χρησιμεύει ως μέσο ποσοτικής πρωταρχικής συσσώρευσης.

Περαιτέρω πληροφορίες: Ευρωζώνη, Διεθνής κατάσταση και χρήση του ευρώ και Διεύρυνση της ευρωζώνης

 

Αυστρία

Βέλγιο

Κύπρος

Φινλανδία

Εσθονία

Γαλλία

Ελλάδα

Γερμανία

Ιρλανδία

Ιταλία

Λετονία

Λιθουανία

Λουξ.

Μάλτα

Ολλανδία

Πορτογαλία

Σλοβακία

Σλοβενία

Ισπανία

Ανδόρρα

Μονακό

Σαν Μαρίνο

Βατικανό

Κόσοβο

Μαυρ.

  Μέλη Ευρωζώνης

  Νομισματική συμφωνία

  Μονομερείς υιοθεσίες

 

Άμεση χρήση

Το ευρώ είναι το μοναδικό νόμισμα 20 μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Φινλανδία.

Οι χώρες αυτές αποτελούν την Ευρωζώνη, με συνολικό πληθυσμό περίπου 343 εκατομμύρια ανθρώπους (έως το 2018).

Τα υπόλοιπα 7 μέλη της ΕΕ (εξαιρείται η Δανία), καθώς και τα μελλοντικά μέλη της ΕΕ, αναμένεται να ενταχθούν στην ευρωζώνη στο μέλλον. Εκτός ΕΕ, το ευρώ είναι το μοναδικό νόμισμα στο Μαυροβούνιο και στο Κόσοβο και σε τέσσερα Ευρωπαϊκά κρατίδια (Ανδόρα, Μονακό, Σαν Μαρίνο και Βατικανό) καθώς και σε πέντε Ειδικά εδάφη των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν είναι τα ίδια μέλη της ΕΕ (Άγιος Βαρθολομαίος, Άγιος Μαρτίνος, Σαιν-Πιερ και Μικελόν, Γαλλικά Νότια και Ανταρκτικά Εδάφη και Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας). Συνολικά η χρήση του ευρώ εκτός ΕΕ επηρεάζει 3 εκατομμύρια ανθρώπους.

Το ευρώ χρησιμοποιείται ως συναλλαγματικό νόμισμα στην Κούβα από το 1998, στη Συρία από το 2006, και στη Βενεζουέλα από το 2018. Υπάρχουν επίσης διάφορα νομίσματα συνδεδεμένα με το ευρώ (δείτε παρακάτω). Το 2009, η Ζιμπάμπουε εγκατέλειψε το τοπικό νόμισμα και από τότε χρησιμοποιεί βασικά νομίσματα, συμπεριλαμβανομένων του ευρώ και του δολαρίου των ΗΠΑ.

Χρήση ως αποθεματικό νόμισμα

Από την εισαγωγή του, το ευρώ είναι το δεύτερο διεθνώς πιο ευρέως διαδεδομένο αποθεματικό νόμισμα μετά το δολάριο ΗΠΑ. Το μερίδιο του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος αυξήθηκε από 18% το 1999 σε 27% το 2008. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το μερίδιο που διατηρήθηκε σε δολάρια ΗΠΑ μειώθηκε από 71% σε 64% και το ποσοστό που κρατήθηκε σε γουάν μειώθηκε από 6,4% σε 3,3%. Το ευρώ κληρονόμησε και βασίστηκε στην κατάσταση του γερμανικού μάρκου ως το δεύτερο πιο σημαντικό αποθεματικό νόμισμα. Το ευρώ παραμένει σε χαμηλά επίπεδα ως αποθεματικό νόμισμα στις προηγμένες οικονομίες, ενώ υπερέχει στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το συνολικό ποσό σε ευρώ που κρατήθηκε σαν αποθεματικό παγκοσμίως στα τέλη του 2008 ήταν ίσο με $1.1 τρισεκατομμύρια ή €850 δισεκατομμύρια, με μερίδιο 22% του συνόλου των συναλλαγματικών αποθεμάτων σε προηγμένες οικονομίες, αλλά συνολικά 31% του συνόλου των συναλλαγματικών αποθεμάτων στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Η δυνατότητα του ευρώ να γίνει το πρώτο διεθνές αποθεματικό νόμισμα συζητήθηκε μεταξύ των οικονομολόγων. Ο πρώην επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ,Άλαν Γκρίνσπαν, υποστήριξε τον Σεπτέμβριο του 2007 ότι «είναι απολύτως πιθανό το ευρώ να αντικαταστήσει το δολάριο ΗΠΑ ως αποθεματικό νόμισμα ή θα διαπραγματεύεται ως εξίσου σημαντικό αποθεματικό νόμισμα». Σε αντίθεση με την εκτίμηση του Γκρίνσπαν για το 2007, η αύξηση του μεριδίου του ευρώ στο διεθνές καλάθι συναλλαγματικών αποθεμάτων επιβραδύνθηκε σημαντικά από το 2007 και από την αρχή της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης που σχετίζεται με την ύφεση και την Ευρωπαϊκή κρίση κρατικού χρέους.

Νομίσματα συνδεδεμένα με το ευρώ

 

Εκτός της Ευρωζώνης, συνολικά 22 χώρες και εδάφη που δεν ανήκουν στην ΕΕ έχουν νομίσματα τα οποία είναι άμεσα συνδεδεμένα με το ευρώ συμπεριλαμβανομένων 14 χωρών στην ηπειρωτική Αφρική (Φράγκο CFA), δύο αφρικανικές νησιώτικες χώρες (Φράγκο Κομορών και Εσκούδο του Πράσινου Ακρωτηρίου), τρία γαλλικά εδάφη του Ειρηνικού (Φράγκο CFP) και τριών βαλκανικών χωρών, Βοσνία και Ερζεγοβίνη (μάρκο), Βουλγαρία (Λεβ) και Βόρειας Μακεδονίας (Δηνάριο). Στις 28 Ιουλίου 2009, το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε υπέγραψε μια συμφωνία με την Πορτογαλία η οποία θα συνδέσει τελικά το νόμισμά της με το ευρώ. Επιπρόσθετα, το Ντιρχάμ Μαρόκου συνδέεται με ένα καλάθι νομισμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ευρώ και του δολαρίου ΗΠΑ, με το ευρώ να δίνει την υψηλότερη στάθμιση.

Με εξαίρεση τη Βοσνία, τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία (οι οποίες είχαν συνδέσει τα νομίσματά τους με το γερμανικό μάρκο) και το Πράσινο Ακρωτήριο (πρώην συνδεδεμένο με το πορτογαλικό Εσκούδο), όλες αυτές οι χώρες εκτός ΕΕ είχαν μια ισοτιμία νομίσματος με το γαλλικό φράγκο πριν να συνδέσουν τα νομίσματά τους με το ευρώ. Η αντιστοίχιση του νομίσματος μιας χώρας με ένα σημαντικό νόμισμα θεωρείται ως μέτρο ασφάλειας, ειδικά για τα νομίσματα των περιοχών με αδύναμες οικονομίες, καθώς το ευρώ θεωρείται σταθερό νόμισμα, αποτρέπει τον πληθωρισμό και ενθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις λόγω της σταθερότητάς του.

Εντός της ΕΕ πολλά νομίσματα συνδέονται με το ευρώ, κυρίως ως προϋπόθεση για την ένταξή τους στην ευρωζώνη. Το Λεβ ήταν προηγουμένως συνδεδεμένο με το γερμανικό μάρκο. Ένα άλλο νόμισμα της ΕΕ το οποίο είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών είναι η Κορόνα Δανίας.

Συνολικά, έως το 2013, 182 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αφρική χρησιμοποιούν ένα νόμισμα συνδεδεμένο με το ευρώ, 27 εκατομμύρια άνθρωποι εκτός της Ευρωζώνης στην Ευρώπη και ακόμα 545000 άνθρωποι στα νησιά του Ειρηνικού.

Από το 2005, οι σφραγίδες που εκδίδονται από το Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας έχουν εκφρασθεί σε ευρώ, παρόλο που το επίσημο νόμισμα του τάγματος παραμένει το Μαλτέζικο σκούντο. Το ίδιο το Μαλτέζικο σκούντο είναι συνδεδεμένο με το ευρώ και αναγνωρίζεται ως νόμιμο χρήμα μόνο στο πλαίσιο του Τάγματος.

Βέλτιστη νομισματική περιοχή

Στα οικονομικά, μια βέλτιστη νομισματική περιοχή είναι μια γεωγραφική περιοχή στην οποία θα μεγιστοποιούσε την οικονομική αποτελεσματικότητα ώστε να έχει ολόκληρη η περιοχή ένα κοινό νόμισμα. Υπάρχουν δύο μοντέλα, τα οποία έχουν προταθεί από τον Ρόμπερτ Μαντέλ: βέλτιστη νομισματική περιοχή με στάσιμες προσδοκίες και βέλτιστη νομισματική περιοχή με διεθνή κατανομή κινδύνου.

Ο ίδιος ο Mundell υποστηρίζει το μοντέλο με διεθνή κατανομή κινδύνου και, συνεπώς, καταλήγει υπέρ του ευρώ. Ωστόσο, ακόμη και πριν από τη δημιουργία του ενιαίου νομίσματος, υπήρχαν ανησυχίες σχετικά με τις αποκλίνουσες οικονομίες. Πριν την Παγκόσμια οικονομική ύφεση 2008 θεωρήθηκε απίθανο ότι ένα κράτος θα εγκατέλειπε το ευρώ ή ότι ολόκληρη η ευρωζώνη θα κατέρρεε. Ωστόσο, η Ελληνική οικονομική κρίση (2009-2018) οδήγησε τον πρώην Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών Τζακ Στροκ να ισχυριστεί ότι η ευρωζώνη δεν θα μπορούσε να αντέξει στην τρέχουσα μορφή της. Μέρος του προβλήματος φαίνεται να είναι οι κανόνες που δημιουργήθηκαν κατά τη σύσταση του ευρώ. Ο Τζον Λανκάστερ, γράφοντας για την εφημερίδα The New Yorker, εξήγησε ότι:

Η κατευθυντήρια αρχή του νομίσματος, το οποίο άνοιξε για επιχειρηματικούς σκοπούς το 1999, υποτίθεται ότι είναι ένα σύνολο κανόνων για τον περιορισμό του ετήσιου ελλείμματος μιας χώρας στο 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και το συνολικό συσσωρευμένο χρέος σε εξήντα τοις εκατό του ΑΕΠ. Ήταν μια ωραία ιδέα, αλλά μέχρι το 2004 οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες στη ζώνη του ευρώ, η Γερμανία και η Γαλλία, είχαν παραβιάσει τους κανόνες για τρία χρόνια στη σειρά.

Κόστος συναλλαγών και κίνδυνοι

Τα πιο διαπραγματεύσιμα νομίσματα ανά αξία
Διανομή νομισμάτων του συνολικού κύκλου εργασιών στην αγορά συναλλάγματος

Κατάταξη	Νόμισμα	κωδικός ISO 4217 (σύμβολο)	% των καθημερινών συναλλαγών (αγοράζονται ή πωλούνται) (Απρίλιος 2019)
1	Δολάριο ΗΠΑ	USD (US$)	88.3%
2	Ευρώ	EUR (€)	32.3%
3	Γιεν	JPY (¥)	16.8%
4	Στερλίνα	GBP (£)	12.8%
5	Δολάριο Αυστραλίας	AUD (A$)	6.8%
6	Δολάριο Καναδά	CAD (C$)	5.0%
7	Ελβετικό φράγκο	CHF (CHF)	5.0%
8	Κινεζικό γουάν	CNY (元)	4.3%
9	Δολάριο Χονγκ Κονγκ	HKD (HK$)	3.5%
10	Δολάριο Νέας Ζηλανδίας	NZD (NZ$)	2.1%
11	Κορόνα Σουηδίας	SEK (kr)	2.0%
12	Γουόν Νότιας Κορέας	KRW (₩)	2.0%
13	Δολάριο Σιγκαπούρης	SGD (S$)	1.8%
14	Κορόνα Νορβηγίας	NOK (kr)	1.8%
15	Μεξικάνικο πέσο	MXN ($)	1.7%
16	Ρουπία Ινδίας	INR (₹)	1.7%
17	Ρούβλι Ρωσίας	RUB (₽)	1.1%
18	Ραντ	ZAR (R)	1.1%
19	Τουρκική λίρα	TRY (₺)	1.1%
20	Ρεάλ Βραζιλίας	BRL (R$)	1.1%
21	Δολάριο Ταϊβάν	TWD (NT$)	0.9%
22	Κορόνα Δανίας	DKK (kr)	0.6%
23	Ζλότι	PLN (zł)	0.6%
24	Μπατ	THB (฿)	0.5%
25	Ρουπία Ινδονησίας	IDR (Rp)	0.4%
26	Φιορίνι Ουγγαρίας	HUF (Ft)	0.4%
27	Κορόνα Τσεχίας	CZK (Kč)	0.4%
28	Νέο ισραηλινό σεκέλ	ILS (₪)	0.3%
29	Πέσο Χιλής	CLP (CLP$)	0.3%
30	Πέσο Φιλιππίνων	PHP (₱)	0.3%
31	Ντιρχάμ ΗΑΕ	AED (د.إ)	0.2%
32	Πέσο Κολομβίας	COP (COL$)	0.2%
33	Ριάλ Σαουδικής Αραβίας	SAR (﷼)	0.2%
34	Ρινγκίτ	MYR (RM)	0.1%
35	Λέου Ρουμανίας	RON (L)	0.1%
Άλλα			2.2%
Σύνολο			200.0%

Το πιο προφανές όφελος από την υιοθέτηση ενός ενιαίου νομίσματος είναι η εξάλειψη του κόστους ανταλλαγής νομισμάτων, επιτρέποντας θεωρητικά στις επιχειρήσεις και τα άτομα να ολοκληρώσουν τις μη κερδοφόρες εμπορικές συναλλαγές. Για τους καταναλωτές, οι τράπεζες της ευρωζώνης πρέπει να χρεώνουν το ίδιο για διασυνοριακές συναλλαγές εντός των κρατών μελών με τις καθαρά εγχώριες συναλλαγές για ηλεκτρονικές πληρωμές (π.χ. πιστωτικές κάρτες, χρεωστικές κάρτες και αποσύρσεις από Μηχάνημα αυτόματης ανάληψης).

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές στην ήπειρο αναμένεται να είναι πολύ πιο ευμετάβλητες από ότι στο παρελθόν. Η μείωση του κόστους των διασυνοριακών συναλλαγών θα επιτρέψει στις μεγαλύτερες τραπεζικές επιχειρήσεις να παρέχουν μια ευρύτερη σειρά τραπεζικών υπηρεσιών που θα μπορούν να ανταγωνιστούν εντός και εκτός ευρωζώνης. Ωστόσο, αν και το κόστος συναλλαγών μειώθηκε, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η αποφυγή κινδύνου έχει αυξηθεί τα τελευταία 40 χρόνια στην Ευρωζώνη.

Ισοτιμία τιμών

Μια άλλη επίδραση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος είναι ότι οι διαφορές στις τιμές -ιδίως στα επίπεδα τιμών- θα πρέπει να μειωθούν λόγω του νόμου της μίας τιμής. Οι διαφορές στις τιμές μπορούν να προκαλέσουν Αρμπιτράζ, δηλαδή, κερδοσκοπικό εμπόριο σε ένα εμπόρευμα πέρα από τα σύνορα για να εκμεταλλευτεί μόνο τη διαφορά τιμών. Ως εκ τούτου, οι τιμές των εμπορευμάτων που αποτελούν αντικείμενο εμπορίου είναι πιθανό να συγκλίνουν, προκαλώντας πληθωρισμό σε ορισμένες περιοχές και αποπληθωρισμό σε άλλες κατά τη διάρκεια της μετάβασης. Κάποια στοιχεία για αυτό έχουν παρατηρηθεί σε συγκεκριμένες αγορές της ευρωζώνης.

Μακροοικονομική σταθερότητα

Πριν από την εισαγωγή του ευρώ, ορισμένες χώρες είχαν επιτυχώς περιλάβει τον πληθωρισμό, ο οποίος θεωρήθηκε τότε ως ένα σημαντικό οικονομικό πρόβλημα, δημιουργώντας σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες. Τέτοια τράπεζα ήταν η Bundesbank στη Γερμανία. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαμορφώθηκε με βάση τη Bundesbank.

Το ευρώ έχει επικριθεί λόγω της ιμπεριαλιστικής ρύθμισής του, της έλλειψης ευελιξίας και της ακαμψίας όσον αφορά την κατανομή των κρατών μελών σε θέματα όπως τα ονομαστικά επιτόκια. Πολλά εθνικά και εταιρικά ομόλογα σε ευρώ είναι σημαντικά πιο ρευστά και έχουν χαμηλότερα επιτόκια από ότι συμβαίνει ιστορικά όταν εκφράζονται σε εθνικά νομίσματα. Ενώ η αυξημένη ρευστότητα μπορεί να μειώσει το ονομαστικό επιτόκιο του ομολόγου, ο ορισμός του ομολόγου σε νόμισμα με χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού διαδραματίζει αναμφίβολα πολύ μεγαλύτερο ρόλο. Δυστυχώς, υπάρχει επίσης ένα κόστος στη διατήρηση του πληθωρισμού χαμηλότερα από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα. Το αποτέλεσμα είναι ότι από τις χώρες αυτές, το ευρώ έχει γίνει ακριβό, καθιστώντας τα ευρωπαϊκά προϊόντα όλο και πιο ακριβά για τους μεγαλύτερους εισαγωγείς. Ως εκ τούτου, η εξαγωγή από την ευρωζώνη γίνεται πιο δύσκολη.

Γενικά, εκείνοι στην Ευρώπη που κατέχουν μεγάλες ποσότητες ευρώ εξυπηρετούνται από υψηλή σταθερότητα και χαμηλό πληθωρισμό.

Μία νομισματική ένωση σημαίνει ότι οι χώρες χάνουν τον κύριο μηχανισμό ανάκαμψης της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς τους υποτιμώντας το νόμισμα τους (υποτίμηση). Όταν οι μισθοί είναι πολύ υψηλοί σε σύγκριση με την παραγωγικότητα στον τομέα των εξαγωγών, τότε αυτές οι εξαγωγές καθίστανται ακριβότερες και είναι γεμάτες από την αγορά σε μια χώρα και στο εξωτερικό. Αυτό οδηγεί σε πτώση της απασχόλησης και της παραγωγής στον τομέα των εξαγωγών και στη μείωση του εμπορικού ισοζυγίου και των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών. Η πτώση της παραγωγής και της απασχόλησης στον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών μπορεί να αντισταθμιστεί από την αύξηση των τομέων των μη εξαγωγών, ιδίως στις κατασκευές και στις υπηρεσίες. Οι αυξημένες αγορές στο εξωτερικό και το αρνητικό υπόλοιπο του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μπορούν να χρηματοδοτηθούν χωρίς πρόβλημα, εφόσον η πίστωση είναι φθηνή. Η ανάγκη χρηματοδότησης του εμπορικού ελλείμματος υποτιμάει το νόμισμα καθιστώντας αυτόματα τις εξαγωγές πιο ελκυστικές σε μια χώρα και στο εξωτερικό. Μια χώρα σε μια νομισματική ένωση δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την υποτίμηση του νομίσματος για να ανακτήσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητά της. Για να επιτευχθεί αυτό, μια χώρα πρέπει να μειώσει τις τιμές, συμπεριλαμβανομένων των μισθών (αποπληθωρισμός). Αυτό σημαίνει χρόνια υψηλής ανεργίας και χαμηλότερα εισοδήματα όπως ήταν κατά τη διάρκεια της κρίσης της Ευρωζώνης.

Εμπορικές συναλλαγές

Μια έρευνα του 2009 από τις μελέτες για την εισαγωγή του ευρώ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έχει αυξήσει το εμπόριο εντός της ευρωζώνης κατά 5% έως 10%, αν και μία μελέτη έδειξε αύξηση μόνο κατά 3% ενώ άλλη εκτιμάει την αύξηση από 9 έως 14%. Ωστόσο, μια μετά-ανάλυση όλων των διαθέσιμων ερευνών εισηγείται ότι η επικράτηση των θετικών εκτιμήσεων προκαλείται από μεροληπτική δημοσίευση και ότι το υποκείμενο αποτέλεσμα μπορεί να είναι αμελητέο. Αν και μια πιο πρόσφατη ανάλυση δείχνει ότι η μεροληψία της δημοσίευσης μειώνεται με την πάροδο του χρόνου και ότι υπάρχουν θετικά εμπορικά αποτελέσματα από την εισαγωγή του ευρώ, εφόσον ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα πριν από το 2010. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη συμπερίληψη της Διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση 2007-2008 και τη συνεχιζόμενη ολοκλήρωση εντός της ΕΕ. Επιπλέον, παλαιότερες μελέτες για την χρονική τάση που αντικατοπτρίζει τις γενικές πολιτικές συνοχής στην Ευρώπη που άρχισαν πριν και συνεχίζουν μετά την εφαρμογή του κοινού νομίσματος, δεν βρήκε να επηρεάζεται το εμπόριο. Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι άλλες πολιτικές που αποσκοπούν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μπορεί να είναι η πηγή της παρατηρούμενης αύξησης του εμπορίου.

Επένδυση

Οι φυσικές επενδύσεις φαίνεται να έχουν αυξηθεί κατά 5% στην ευρωζώνη λόγω της εισαγωγής του ευρώ. Όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις, μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα αποθέματα άμεσων ξένων επενδύσεων στην ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά περίπου 20% κατά τα πρώτα τέσσερα έτη της ευρωζώνης. Όσον αφορά τις επιπτώσεις στις εταιρικές επενδύσεις, υπάρχουν ενδείξεις ότι η εισαγωγή του ευρώ έχει οδηγήσει σε αύξηση των ποσοστών των επενδύσεων και ότι έχει διευκολύνει τις επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση στην Ευρώπη. Το ευρώ τόνωσε ιδιαίτερα τις επενδύσεις σε εταιρείες που προέρχονται από χώρες που είχαν προηγουμένως αδύναμα νομίσματα. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η εισαγωγή του ευρώ αντιπροσωπεύει το 22% του ποσοστού των επενδύσεων μετά το 1998 σε χώρες που είχαν προηγουμένως ασθενές νόμισμα.

Πληθωρισμός

Η εισαγωγή του ευρώ οδήγησε σε εκτεταμένες συζητήσεις σχετικά με την πιθανή επίδρασή του στον πληθωρισμό. Βραχυπρόθεσμα, υπήρξε ευρύτατη εντύπωση στον πληθυσμό της ευρωζώνης ότι η εισαγωγή του ευρώ είχε οδηγήσει σε αύξηση των τιμών, αλλά αυτή η εντύπωση δεν επιβεβαιώθηκε από τους γενικούς δείκτες πληθωρισμού και άλλων μελετών. Μια μελέτη για το παράδοξο αυτό διαπίστωσε ότι αυτό οφειλόταν σε μια ασύμμετρη επίδραση της εισαγωγής του ευρώ στις τιμές: ενώ δεν είχε καμία επίδραση στα περισσότερα αγαθά, επηρέασε τα φτηνά αγαθά τα οποία είδαν την τιμή τους να στρογγυλεύεται μετά την εισαγωγή το ευρώ. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι καταναλωτές βασίζουν τις πεποιθήσεις τους στον πληθωρισμό αυτών των φτηνών αγαθών που αγοράζονται συχνά. Έχει επίσης υποδειχθεί ότι το άλμα στις μικρές τιμές μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι πριν από την εισαγωγή, οι έμποροι λιανικής πώλησης πραγματοποίησαν λιγότερες προσαρμογές προς τα πάνω και περίμεναν την εισαγωγή του ευρώ για να το πράξουν.

Κίνδυνος συναλλάγματος

Ένα από τα πλεονεκτήματα της υιοθέτησης ενός κοινού νομίσματος είναι η μείωση του κινδύνου που συνδέεται με τις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Διαπιστώθηκε ότι η εισαγωγή του ευρώ δημιούργησε «σημαντικές μειώσεις των κινδύνων αγοράς για μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης». Αυτές οι μειώσεις του κινδύνου αγοράς «συγκεντρώνονταν σε επιχειρήσεις που έδρευαν στην ευρωζώνη και σε επιχειρήσεις που δεν ανήκαν σε ευρώ με υψηλό μερίδιο των πωλήσεων ή περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη».

Χρηματοοικονομική ολοκλήρωση

Η εισαγωγή του ευρώ φαίνεται ότι είχε ισχυρό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση. Σύμφωνα με μια μελέτη σχετικά με αυτό το θέμα, έχει «αναμορφώσει σημαντικά το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα, ιδίως όσον αφορά τις αγορές κινητών αξιών. Ωστόσο, οι πραγματικοί και πολιτικοί φραγμοί στην ενσωμάτωση στους κλάδους της λιανικής τραπεζικής και της εταιρικής τραπεζικής παραμένουν σημαντικοί, ακόμη και αν το χονδρικό τέλος των τραπεζών έχει ενσωματωθεί σε μεγάλο βαθμό.» Συγκεκριμένα, το ευρώ έχει μειώσει σημαντικά το κόστος συναλλαγών σε ομόλογα, μετοχές και τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία εντός της ευρωζώνης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η εισαγωγή του ευρώ οδήγησε σε ολοκλήρωση όσον αφορά τις επενδύσεις σε χαρτοφυλάκια ομολόγων, ενώ οι χώρες της ευρωζώνης δανείζουν και δανείζονται περισσότερο μεταξύ τους από ότι με άλλες χώρες.

Επίδραση στα επιτόκια

 

Από τον Ιανουάριο του 2014 και μετά την εισαγωγή του ευρώ, τα επιτόκια των περισσότερων χωρών μελών (ιδίως εκείνων με ασθενές νόμισμα) μειώθηκαν. Ορισμένες από αυτές τις χώρες είχαν τα σοβαρότερα προβλήματα χρηματοδότησης από την κυβέρνηση. Οι συνέπειες της μείωσης των επιτοκίων, σε συνδυασμό με την υπερβολική ρευστότητα που παρέχεται συνεχώς από την ΕΚΤ, διευκόλυναν τις τράπεζες στις χώρες στις οποίες τα επιτόκια μειώθηκαν περισσότερο και οι συνδεδεμένες κυριαρχίες τους να δανειστούν σημαντικά ποσά (άνω του 3% έλλειμμα που επιβλήθηκε αρχικά στην ευρωζώνη) και να αυξήσει σημαντικά το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος τους. Λόγω της Διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση 2007-2008, οι κυβερνήσεις στις χώρες αυτές θεώρησαν αναγκαία τη διάσωση ή την εθνικοποίηση των ιδιωτικών τραπεζών τους για την αποτροπή της συστημικής αποτυχίας του τραπεζικού συστήματος όταν οι υποκείμενες σκληρές ή χρηματοοικονομικές περιουσιακές αξίες βρέθηκαν να είναι υπερβολικά διογκωμένες και μερικές φορές τόσο πλησιέστερες, που δεν υπήρχε για αυτούς η αγορά. Αυτό αύξησε περαιτέρω τα ήδη υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους σε ένα επίπεδο που οι αγορές άρχισαν να θεωρούν μη βιώσιμες, αυξάνοντας τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων, δημιουργώντας την τρέχουσα κρίση των ευρωπαϊκών κρατικών χρεών.

Συγκέντρωση τιμών

Τα στοιχεία για τη σύγκλιση των τιμών στην ευρωζώνη με την εισαγωγή του ευρώ είναι μικτά. Πολλές μελέτες δεν κατάφεραν να βρουν στοιχεία σύγκλισης μετά την εισαγωγή του ευρώ μετά από μια φάση σύγκλισης στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Άλλες μελέτες έχουν βρει στοιχεία σύγκλισης των τιμών, ιδίως για τα αυτοκίνητα. Ένας πιθανός λόγος για την απόκλιση μεταξύ των διαφόρων μελετών είναι ότι οι διαδικασίες σύγκλισης μπορεί να μην ήταν γραμμικές, σημειώνοντας σημαντική επιβράδυνση μεταξύ του 2000 και του 2003 και επανεμφάνιση μετά το 2003, όπως υποδηλώνει πρόσφατη μελέτη (2009).

Τουρισμός

Μια μελέτη δείχνει ότι η εισαγωγή του ευρώ είχε θετική επίδραση στο ποσό των τουριστικών ταξιδιών στην Ευρωζώνη, με αύξηση κατά 6,5%.

Ευέλικτες συναλλαγματικές ισοτιμίες

Η ΕΚΤ στοχεύει τα επιτόκια παρά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και γενικά δεν παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος. Αυτό οφείλεται στις συνέπειες του μοντέλου Mundell-Fleming, το οποίο υποδηλώνει ότι μια κεντρική τράπεζα δεν μπορεί (χωρίς ελέγχους κεφαλαίου) να διατηρήσει στόχους επιτοκίων και συναλλαγματικών ισοτιμιών ταυτόχρονα, επειδή η αύξηση της προσφοράς χρήματος συνεπάγεται υποτίμηση του νομίσματος. Στα χρόνια που ακολούθησαν την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, η ΕΕ απελευθέρωσε τις κεφαλαιαγορές της και, καθώς η ΕΚΤ έχει ως στόχο τη διόρθωση του πληθωρισμού ως τη νομισματική της πολιτική, το καθεστώς συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρώ κυμαίνεται.

Ενάντια σε άλλα σημαντικά νομίσματα

Το ευρώ είναι το δεύτερο πιο ευρέως διαδεδομένο αποθεματικό νόμισμα μετά το δολάριο ΗΠΑ. Μετά την εισαγωγή του στις 4 Ιανουαρίου 1999, η συναλλαγματική του ισοτιμία έναντι των άλλων κυριότερων νομισμάτων έπεσε στις χαμηλότερες συναλλαγματικές της ισοτιμίες το 2000 (3 Μαΐου έναντι Στερλίνας, 25 Οκτωβρίου έναντι Δολάριο ΗΠΑ, 26 Οκτωβρίου έναντι Γιεν). Στη συνέχεια ανακτήθηκε και η συναλλαγματική ισοτιμία έφτασε στο ιστορικό υψηλότερο σημείο της το 2008 (15 Ιουλίου έναντι δολαρίου ΗΠΑ, 23 Ιουλίου έναντι γιεν Ιαπωνίας, 29 Δεκεμβρίου έναντι λίρας στερλίνας). Με την έλευση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το ευρώ υποχώρησε αρχικά, για να ξανακερδίσει αργότερα. Παρά την πίεση που προκάλεσε η κρίση της Ευρωζώνης, το ευρώ παρέμεινε σταθερό. Τον Νοέμβριο του 2011, ο δείκτης συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ -που μετρήθηκε έναντι των νομισμάτων των κυριοτέρων εμπορικών εταίρων του Συγκροτήματος- διαπραγματεύθηκε σχεδόν κατά δύο τοις εκατό υψηλότερα κατά το έτος, περίπου στο ίδιο επίπεδο με εκείνο που είχε πριν ξεκινήσει η κρίση το 2007.

 

 

 

Συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ έναντι δολαρίου ΗΠΑ (USD), λίρας στερλίνας (GBP) και γιεν Ιαπωνίας (JPY), αρχής γενομένης από το 1999.

• Τρέχουσες και ιστορικές συναλλαγματικές ισοτιμίες έναντι 32 άλλων νομισμάτων (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα): link

Εκτός από τα οικονομικά κίνητρα για την εισαγωγή του ευρώ, η δημιουργία του δικαιολογείται επίσης εν μέρει ως ένας τρόπος για να ενισχυθεί το αίσθημα της κοινής ταυτότητας μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών. Δηλώσεις σχετικά με αυτόν τον στόχο, για παράδειγμα, έγιναν από τον Βιμ Ντούιζενμπεργκ, Διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το 1998, Λωράν Φαμπιούς, Γάλλος Υπουργός Οικονομικών, το 2000, Ρομάνο Πρόντι, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2002. Εντούτοις, 15 χρόνια μετά την εισαγωγή του ευρώ, μια μελέτη δεν βρήκε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι έχει επηρεάσει θετικά την κοινή αίσθηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας (και καμία ένδειξη ότι είχε αρνητικό αποτέλεσμα).

Η επίσημη ονομασία του νομίσματος είναι euro για τη μεγάλη μονάδα και cent για τη μικρή (ένα εκατοστό) μονάδα και για επίσημη χρήση στις περισσότερες γλώσσες της ευρωζώνης. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, όλες οι γλώσσες θα πρέπει να χρησιμοποιούν την ίδια ορθογραφία για την ονομαστική πτώση ενικού. Αυτό μπορεί να αντικρούσει τους συνήθεις κανόνες για τη διαμόρφωση λέξεων σε ορισμένες γλώσσες, π.χ. αυτές που δεν έχουν τον δίφθογγο ευ. Η Βουλγαρία έχει διαπραγματευθεί εξαίρεση. Στο Βουλγαρικό Κυριλλικό αλφάβητο το ευρώ προφέρεται σαν eвро (έβρο) και όχι σαν eуро (έουρο) σε όλα τα επίσημα έγγραφα. Στην ελληνική γραφή χρησιμοποιείται ο όρος ευρώ. Στα ελληνικά αντί του όρου σεντ χρησιμοποιείται ο όρος λεπτό/ά. Η επίσημη πρακτική για την κοινοτική νομοθεσία της αγγλικής γλώσσας είναι να χρησιμοποιούνται οι λέξεις ευρώ και σεντ τόσο στον ενικό όσο και στον πληθυντικό, αν και η Γενική Διεύθυνση Μεταφράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνει ότι οι πληθυντικοί αριθμοί euros και cents πρέπει να χρησιμοποιούνται στα αγγλικά.

• Νομισματική Ένωση
• Κατάλογος νομισμάτων στην Ευρώπη
• Κατάλογος νομισμάτων που αντικαταστάθηκαν από το ευρώ