Kwa habari za sayari (wakati mwingine kwa kosa huitwa pia Kausi) angalia hapa Neptuni; kwa matumizi mengine ya jina Sagittarius angalia hapa Sagittarius
Mshale (pia Kausi, kwa Kilatini/Kiingereza: Sagittarius) ni jina la kundinyota kwenye zodiaki.
Nyota za Mshale huwa haziko pamoja kihalisi lakini zinaonekana tu vile kutoka duniani. Kwa uhalisi kuna umbali mkubwa kati yao, kama ziko mbali au jirani nasi. Kwa hiyo kundinyota "Mshale" linaonyesha eneo la angani jinsi tunavyoiona kutoka Duniani.
Mabaharia Waswahili wamejua nyota hizi kwa muda mrefu kwa jina la "Kausi" linalotokana na neno la Kiarabu Qaws قوس linalomaanisha "upinde". Maana hii ni karibu sawa na jina la Kilatini "Sagittarius" (mpiga upinde). Wataalamu wa kale waliona katika nyota zake picha ya mtu anayekalia juu ya farasi akishika pinde na kulenga mshale.
Jina la "Kaus" limetumiwa pia katika elimuanga ya kimagharibi kutaja nyota kadhaa zilizomo hapa kama vile Kaus Australis, Kaus Medius na Kaus Borealis.
Katika vitabu kadhaa vya shule za msingi nchini Tanzania "Kausi" imetumiwa kwa kosa kutaja sayari ya nane katika Mfumo wa Jua letu yaani Neptuni.
Katika unajimu wa kisasa jina la Kausi limeshasahauliwa na nyota hizi zinajulikana zaidi kwa “Mshale” ambayo inarejelea picha inayotumiwa kama ishara yake.
Mshale inaonekana pale angani ambako Njia Nyeupe inang'aa zaidi yaani kuelekea kitovu cha majarra yetu.
Mshale ni kati ya makundinyota yaliyojulikana tangu karne nyingi zikitumiwa hasa na mabaharia kutafuta njia baharini wakati wa usiku.
Katika eneo la Mshale wataalamu wa anga walitambua magimba ya angani kadhaa ya maana. Hizi ni pamoja na
Jina (Bayer) | Namba ya Flamsteed | Jina (UKIA) | Mwangaza unaoonekana | Umbali (miaka nuru) | Aina ya spektra |
---|---|---|---|---|---|
ε | 20 | Kaus Australis | 1,9m | 143 | B9.5 III |
σ | Nunki | 2,05m | 224 | B2.5 V | |
ζ | 38 | Ascella | 2,60m | 89 | A3 IV |
δ | 19 | Kaus Media | 2,72m | ca. 350 | K3 III |
λ | 22 | Kaus Borealis | 2,82m | 78 | K0 IV |
π | 41 | Albaldah | 2,88m | 440 | F2 II/III |
γ | 10 | Alnasl | 2,98m | 96 | K0 III |
η | 3,10m | 149 | M2 III | ||
φ | 27 | 3,17m | 231 | B8.5 III | |
τ | 40 | 3,31m | 120 | K1 / K2III | |
ξ2 | 37 | 3,52m | 372 | G8 / K0II/III | |
ο | 39 | 3,76m | 139 | K0 III | |
μ | 13 | Polis | 3,84m | 3912 | B2 III |
ρ1 | 44 | 3,92m | 122 | F0 III/IV | |
β1 | Arkab Prior | 3,96m | 378 | B9 V | |
α | Rukuba ya Rami (α Sgr) | 3,97m | 170 | B8 V | |
ι | 4,12m | 189 | K0 III | ||
β2 | Arkab Posterior | 4,27m | 139 | F2 III |
Makundinyota ya Zodiaki Majina ya kisasa yanafuatwa kwa mabano na jina la mabaharia na jina la Kilatini (la kimataifa) | ||
---|---|---|
Kaa (Saratani – Cancer ) • Kondoo (Hamali – Aries ) • Mapacha (Jauza – Gemini ) • Mashuke (Nadhifa – Virgo ) • Mbuzi (Jadi – Capricornus ) • Mizani – Libra ) • Mshale (Kausi – Sagittarius ) • Ndoo (Dalu – Aquarius ) • Nge (Akarabu – Scorpius ) • Ng'ombe (Tauri – Taurus ) • Samaki (Hutu – Pisces ) • Simba (Asadi – Leo ) |
This article uses material from the Wikipedia Kiswahili article Mshale (kundinyota), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maudhui yanapatikana kwa chini ya CC BY-SA 4.0 isipokuwa iwe imebainishwa vinginevyo. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kiswahili (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.