ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ

ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਨਾਰੀ ਦਿਹਾੜਾ
ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਨਾਰੀ ਦਿਹਾੜਾ, 8 ਮਾਰਚ 1914 ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਇੱਕ ਜਰਮਨ ਪੋਸਟਰ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ: “ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਾ ਹੱਕ ਦਿਓ। ਇਸਤਰੀ ਦਿਹਾੜਾ, 8 ਮਾਰਚ 1914। ਹੁਣ ਤੱਕ, ਭੇਦਭਾਵ ਅਤੇ ਪਿਛਾਖੜੀ ਨਜਰੀਏ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੰਚਿਤ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਮਾਤਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਨਿਸ਼ਠਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ ਦਾ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਜ ਨੂੰ ਵੀ ਟੈਕਸ ਅਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਮਾਨਵ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਹਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਇਰਾਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਢਿੱਲ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਭ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਆਉਣ, ਐਤਵਾਰ, 8 ਮਾਰਚ 1914 ਨੂੰ, ਸ਼ਾਮ 3 ਵਜੇ, 9ਵੇਂ ਇਸਤਰੀ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ।”
ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ	ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ
ਕਿਸਮ	ਕੌਮਾਂਤਰੀ
ਮਹੱਤਵ	ਨਾਗਰਿਕ ਚੇਤਨਾ ਦਿਹਾੜਾ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਦਿਹਾੜਾ ਲਿੰਗਵਾਦ-ਵਿਰੋਧ ਦਿਹਾੜਾ
ਮਿਤੀ	8 ਮਾਰਚ
ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ	ਸਾਲਾਨਾ
ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ	ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਬਾਲ ਦਿਹਾੜਾ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੁਰਸ਼ ਦਿਹਾੜਾ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿਹਾੜਾ

ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ 28 ਫਰਵਰੀ, 1909 ਨੂੰ ਨਿਉਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਰਮਨ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਕਲੇਰਾ ਜ਼ੇਟਕਿਨ, ਕੌਟ ਡੰਕਰ, ਪੌਲਾ ਥੀਡੀ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ 1910 ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਵੂਮੈਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਕਿ “ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਔਰਤ ਦਿਵਸ” ਸਾਲਾਨਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। 1917 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਰੂਸ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ  ਵੋਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 8 ਮਾਰਚ ਉਥੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਛੁੱਟੀ ਬਣ ਗਈ। ਇਹ ਦਿਨ ਉਦੋਂ ਤਕ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਕਮਿਉਨਿਸਟ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤਕ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ 1967 ਵਿਚ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਇਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 1977 ਵਿਚ ਇਹ ਦਿਨ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ, ਇਹ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ; ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਨਾਰੀਤਵ ਦੇ ਉਤਸਵ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

 

 

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੜਾ ਔਰਤ ਦਿਵਸ 28 ਫਰਵਰੀ, 1909 ਨੂੰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕਾਰਕੁਨ ਥੈਰੇਸਾ ਮਲਕੀਏਲ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸ ਨੂੰ "ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ" ਕਿਹਾ ਗਿਆ।

ਇਸ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ 8 ਮਾਰਚ 1857 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੁਣਕਰ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਤਥਾਕਥਿਤ “ਖਾਲੀ ਪਤੀਲਾ ਜਲੂਸ” ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੱਪੜਾ ਮਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਪਰ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਕੰਡੇਲ ਅਤੇ ਪਿਕ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿੱਖ ਦੇਣ ਲਈ ਅਤੇ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੋਵੀਅਤ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਜੇ ਗਏ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।

1910 ਵਿੱਚ ਕੋਪਨਹੈਗਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਦੂਜੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੀ ਅੱਠਵੀਂ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਿਆਂ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਡੇਲੀਗੇਟ ਕਲਾਰਾ ਜੋਟਕਿਨ, ਕੇਟ ਡੰਕਰ, ਪਾਉਲਾ ਥੀਡ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਲਾਨਾ 'ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ' ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤਾਰੀਖ ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਥੀ ਗਈ। ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ 17 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਤੇ ਉਪਰੋਕਤ ਸੁਝਾਅ ਨੂੰ ਕਬੂਲਦਿਆਂ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵੋਟ ਦੇ ਹੱਕ ਸਮੇਤ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਕਾਰਜਨੀਤੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਚਿਆਉਣ,ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਅਗਲੇ ਸਾਲ 19 ਮਾਰਚ 1911 ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੀਆ, ਡੈਨਮਾਰਕ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਦਸ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਈਡਬਲਯੂਡੀ (ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਦਿਨ) ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ।ਇਕੱਲੇ ਆਸਟ੍ਰੋ-ਹੰਗਰੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ 300 ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ।ਵਿਯੇਨਾ ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਕਮਿਊਨ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬੈਨਰ ਚੁੱਕੇ ਅਤੇ ਰਿੰਗਸਟਰੇਸ 'ਤੇ ਪਰੇਡ ਕੀਤੀ।ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਲਿੰਗ ਵਿਤਕਰੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਜਤਾਇਆ।

ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਰਹੇ।

1913 ਵਿਚ ਰੂਸੀ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ।1914 ਵਿਚ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ 8 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ 8 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ 1914 ਦਾ ਦਿਵਸ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵੋਟ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਰਮਨ ਔਰਤਾਂ 1918 ਤਕ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀਆਂ ਸਨ।ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ, 8 ਮਾਰਚ, 1914 ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟ ਦੇਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਬੋ ਤੋਂ ਟ੍ਰੈਫਲਗਰ ਸਕੁਆਇਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਮਾਰਚ ਹੋਇਆ।

8 ਮਾਰਚ, 1917 ਨੂੰ ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪੈਟਰੋਗ੍ਰਾਡ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਟੈਕਸਟਾਈਲ( ਬੁਣਾਈ) ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਲਪੇਟੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਫਰਵਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ ਇਨਕਲਾਬ ਨੂੰ ਰੂਸੀ ਇਨਕਲਾਬ ਬਣਾਇਆ।ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦਿਨ “ਬ੍ਰੈੱਡ ਐਂਡ ਪੀਸ”( ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਅਮਨ) ਲਈ ਹੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ, ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਜ਼ਾਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਅੰਤ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਇਨਕਲਾਬੀ ਆਗੂ ਲਿਓਨ ਟ੍ਰੋਟਸਕੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, “23 ਫਰਵਰੀ (8 ਮਾਰਚ) ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਰਤ ਦਿਵਸ ਸੀ ਅਤੇ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਔਰਤ ਦਿਵਸ ’ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਮਹੂਰਤ ਕਰੇਗਾ। ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ ਪਰ ਬਿਨਾਂ ਤਾਰੀਖ ਦੇ। ਪਰ ਸਵੇਰੇ ਉਲਟ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਕਾਮੇ ਕਈ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਛੱਡ ਗਏ ਅਤੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੜਤਾਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮੰਗਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ... ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਮ ਹੜਤਾਲ ਹੋਈ ... ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਏ।"ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ਾਰ ਨਿਕੋਲਸ II ਰਾਜ-ਪਾਟ ਤੋਂ ਅਲਹਿਦਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਦੀ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।

 

ਹੁਣ 8 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਇਹ ਦਿਹਾੜਾ ਵਿਸ਼ਵ-ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

•  
  ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਵੂਮੈਨ ਅਫੇਅਰਜ਼ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿਖੇ 2002 ਦੀ ਰਸਮ
•  
  ਬੋਗੋਤਾ, ਕੋਲੰਬੀਆ, 2009.
•  
  ਵਾਰਸਾ, ਪੋਲੈਂਡ, 2010.
•  
  ਸਿਡਨੀ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ, 2011.
•  
  ਮਾਲਦੀਵਜ, 2012.
•  
  ਆਰੂਸ਼ਾ, ਤਨਜਾਨੀਆ, 2012.
•  
  ਬਰਾਜ਼ੀਲ, 2013.