Тбилиси: главен град на Грузија

Тифлис) — главен град на Грузија. Се простира реката Кура и има околу 1.118.035 жители (2014).

Tбилиси თბილისი
Знаме Амблем
Местоположба на Тбилиси во Грузија
Координати: 41°43′0″N 44°47′0″E / 41.71667° СГШ; 44.78333° ИГД / 41.71667; 44.78333
Република	Грузија
Основан	околу 450
Управа
• Градоначалник	Кахабер Калаѕе
Површина
• Вкупна	726 км2 (280 ми2)
Надм. вис.	&01010101010101010101010101013189999999380−770 м
Население (2014)
• Вкупно	1,118,035
Часовен појас	грузиско време (UTC+4)
Мреж. место	tbilisi.gov.ge

Тбилиси е основан во 458 г. од царот Вахтанг I Горгасали на местото на малечко селце, основано во IV век. После окупацијата од страна на Персија, арапите и селџуците, во 1122 градот е ослободен од персиска контрола, а во 1801 е освоен од Русија. Во време на владеењето на независна Грузија помеѓу 1918 и 1921 Тбилиси повторно е негов главен град. Во 1921 Грузија повторно е окупирана од Советска Русија и Тбилиси станува центар на Затавкаската СФСР, а подоцна на Грузиската ССР. Од 9 април 1991 Тбилиси повторно е главен град на независна Грузија.

Местоположба

 

Тбилиси е сместен јужен Кавказ на 41° 43' сев ш и 44° 47' ист д. Градот е сместен во источна Грузија на двете страни од реката Кура. Се простира на надморска висина од 380 до 770 метри и е опколен од три страни со планини.

Северно од градот има голем резервоар (попознат какоTбилишко езеро) кој е полн со канали за наводнување.

Клима

Климата во Тбилиси се менува од суптропска до релативно блага континентална. Се одликува со врнежливи зими и топли лета.

Демографија

 

Тбилиси е мултикултерен град. Во него живеат повеќе од 100 различни етнички групи. Околу 80% се етнички Грузијци, а другите поголеми се Руси, Ерменци, и Азери. А од помалите најзастапени се: Осети, Апхазијци, Украинци, Грци, Евреи, Естонци, Германци, Курди, Асиријанци, и други. Во последните години Турците и Кинезите се населуваат во градот и имаат еден од најголемите порасти во наталитетот.

 

Религија

Повеќе од 85% од жителите на Тбилиси се христијани (најдоминантни се припадниците на Грузиската Православна црква]). Руската православна црква и Ерменската Апостолска Црква се исто така застапени. Католиците, Лутераните, Баптистите, и други христијани го сочинуваат малцинството. А исто така голем број (околу 8%) го практикуваат исламот (најмногу се Сунити). Јудаизмот е исто така присутен,но само мал дел (околуt 2%) го практикуваат. Тбилиси е исто така познат како град на верска толеранција, во кој има и Цркви,џамии и синагоги.

Спорт

 

Тбилиси има голема спортска историја Како и секоја земја која е блиску до арапскиот свет има големо влијание на боречките спортови. Во 1978, градот имаше околу 250 големи и мали спортски обележја, вклучувајќи 4 затворени и 6 отворени олимписки базени, 185 игралишта и сали за кошарка, 192 терени за одбојка, 82 ракометарски арени, 19 тениски игралишта, 31 фудбалски игралишта, и 5 стадиони. А додека сега најголем стадион е стадионот „Борис Паичаѕе“ со 55.000 седишта, адодека втор е стадионот Михели Месхи со 24.680 седишта. Додека спортската палата во Тбилиси собира околу 11.000 гледачи.

 

Најпопуларни спортови денес во Тбилиси се фудбал, рагби, кошарка, и борење.

Лого	Клуб	Спорт	Стадион
	ФК Динамо Тбилиси	Фудбал	Борис Паичаѕе
	ФК Локомотив Тбилиси	Фудбал	Михели Месхи
	ФК Амери Тбилиси	Фудбал	Амери
	ФК ВИТ Георгиа	Фудбал	БИТ Грузија
	КК Динамо Тбилиси	Кошарка	кошаркарска сала „Вере“
	КК ТСУ	Кошарка	кошаркарска сала „Вере“

Mедиуми

Поголрмиот дел ма медиумските компании во Гризија (вклучувајќиги и телевизиите, весниците и радијата)се сместени во Тбилиси. Градот е дом и на најпозната телевизија Рустави 2 која цекосно ја поддржуваше револуцијата на розата.Овој канал и каналот Мзе Тв се во сопственост на познатиот медиумски магнат Руперт Мурдох и неговата компанија.

Тбилиси има и голем броја на издавачки куќи.Некои од најпознатите весници и списанија се: 24 Saati (24 часа), Rezonansi (Резонанс, звучност), Alia, дневниот весник на англиски The Messenger, неделникот FINANCIAL, Georgia Today, и на англиски неделникот The Georgian Times.

Надвор од градот се најпознатите и највлијателните радиостаници во Тбилиси како: Imedi Radio (105.9FM), Fortuna, и Radio 105, кои имаат и национални концесии.

 

Архитектура

Архитектурата во градо е мешавина од локална (Грузиска), со силни влијанија од винатискиот, еврипскиот и рускиот неокласицизам, и блискоисточни архитектонски влијанија. Стариот дел на градот, вклучувајќи го и Абанот-Убани, јасно дава на знаење дека тука преовладува азиската архитектура. Областите о Тбилиси кои се изградени во XIX век (Руставели Авенијата, Дистриктот Вера, итн.) имаат европски и руски неокласичен изглед.

Во XX век се гледа нови градби од стилот арт-ново. А додека во доцниот XX век градбите се со советски примеси и типични комунистички градби.

 

Тоа вклучува големи градби, крупни блокови и поголеми пространства. По распадот на СССР и здобивањето на неѕависност почнува Тбилиси да се гради со современи зданија. Во иднина Тбилиси ќе има два облакодерни комплекси.Едниот е кулата Аксис и новата Аџарија Хотел/Бизнис Комплекс (во изградба) кои ќе бидат највисоките згради на Кавказот.

Културни објекти

Тбилиси има голем број на згради од особен култиролошки интерес. Зградите на Парламентод и владата како и врховниот суд, се сместени во Тбилиси. Од големо значење на градот се и зградите на државната конзерваторија, државната опера (Paliashvili Opera House), Академскиот театар Марјанишвили, катедралата Самеба, Воронстов палатата (позната и какодетска куќа), многу државни музеи, националната библиотека, националната банка и многу други.Во советско време Тбилиси го заземаше 4 место во СССР по бројот на музеи.

Надвор од градот најпозната е тврдината Нарикала (IV-XVII век), црквата Арчисхати (VI век), катедралата Сиони (VIII век), и др.

 

• Родени во Тбилиси
  • Борис Акунин (р. 1956), писател
  • Шота Арвелаѕе (р. 1973), фудбалер
  • Каха Бендукиѕе (р. 1956), политичар
  • Тигран Петросјан (1929-1984), ерменски шахист
  • Михаил Саакашвили (р. 1967), политичар
  • Арам Хачатурјан (1903-1978), ерменски композитор
• Починале во Тбилиси
  • Важа-Пшавела (1861-1915), поет
  • Сулхан Цинцаѕе (1925-1991), композитор
• Други личности, повтзани со Тбилиси
  • Фјодор Шаљапин (1873-1938), руски пејач, учел и работел во градот во почетокот на 1890-те

Збратимени градови на Тбилиси се:

 

•   Саарбрукен, Германија (1975)
•   Нант, Франција (1979)
•   Инсбрук, Австрија (1982)
•   Ереван, Ерменија
•   Атланта, САД (1987)
•   Палермо, Италија (1987)
•   Билбао, Шпанија (1989)
•   Анкара, Турција
•   Киев, Украина (1999)
•   Нур-Султан, Казахстан (2005)