Anabatisma

Mihevi-tena ho nipoitra avy hatrany amin' ny Fiangonana voalohany fa tsy nikambana tamin' ny Fingonana katôlika ny Anabatista.

Ny teny hoe anabatista dia avy amin' ny teny grika hoe anabaptizein izay midika hoe "mamerina batisa" na "mamerina batemy", izany hoe mamerina manao batisa indray olona efa vita batisa avy amin' ny fiangonana hafa.

Izany no hevitry ny Fanavaozana mahery vaika, nefa hita tao amin' ny Valdeana sy ny Bôgômila sy ny Paolisiana ary koa ny fiangonan' ny Kristiana apôstôlika tao Tesalônika tamin' ny taonjato faha-16 izany. Mihevi-tena ho nipoitra avy hatrany amin' ny Fiangonana voalohany fa tsy nikambana tamin' ny Fingonana katôlika ny Anabatista.

Lasa nanana heviny ara-pôlitika ny teny hoe anabatisma anelanelan' ny tantara satria nanohitra ny fahefana ara-pôlitika sy ara-pivavahana niorina tao Renania (dia ny teôkrasian' i Mônstera) sy tao amin' ny kantôn' i Bern tamin' ny taonjato faha-16 ny Anabatista.

Ny ankabeazan' ny Anabatista anefa tsy nanaraka ireo rahalahiny nampiasa herisetra, ka ankehitriny izy ireo dia mitambatra ao amin' ny vondrom-pivavahana mandala ny tsy fampiasana herisetra, ary koa ny tsy fanoherana amin' ny anaran' ny fitiavan' Andriamanitra sy noho ny Fanjakan' Andriamanitra tsy eto amin' izao tontolo izao. I Voltaire sy i Tolstoï dia manao tsiahy matetika ny tenin' ireo Anabatista ao amin' ny boky soratany .

Maro ny fikambanana evanjelika mitonon-tena ho mpandova ny anabatisma, indrindra noho ny fitsipahany ny fanaovana batemin-jaza (frantsay: pédobaptisme).

Fiangonana na fikambanana anabatista

Ireto avy ireo Fiangonana na fikambanana anabatista ka ny betsaka aminy dia ny Menônita:

• ny Amisy (alemàna: Amische; anglisy: Amish);
• ny Hoterita (anglisy: Hutterites; alemàna: Hutterer);
• ny Mpirahalahy ao amin' i Kristy (alemàna: Brüder in Christo; anglisy: Brethren in Christ);
• ny Mpirahalahy Batista Jermanika  (anglisy: German Baptist Brethren; alemàna: Schwarzenauer Brüder);
• ny Menônita Mpandala ny Rakitry ny Ela (anglisy: Conservative Mennonites);
• ny Fikambanana Maneran-tanin' ny Menônita (anglisy: Mennonite World Conference);
• ny Mpirahalahy Menônita (anglisy: Mennonite Brethren);
• ny Vondrona Menônita Tranainy (alemàna: Altkolonier-Mennoniten; anglisy: Old Colony Mennonites);
• ny Menônitan’ ny Holafitra Tranainy (alemàna: Mennoniten alter Ordnung; anglisy: Old Order Mennonites);
• ny Menônita Rosiana (anglisy: Russian Mennonites; alemàna: Russlandmennoniten; rosiana: Меннониты в России / Mennonit'i v Rossii).

Fiangonana na fikambanana mifandray amin' ny anabatisma

• ny Svenkfeldiana (anglisy: Schwenkfelders);
• ny Fiangonana batista (anglisy: Baptists);
• ny Pietisma (anglisy: Pietism);
• ny Pietisma Mahery Vaika (anglisy: Radical Pietism);
• ny Hernhotiana (anglisy: Herrnhuters);
• ny Inspirasiônalista (anglisy: Inspirationalists);
• ny Mpangovitra na Koakera (anglisy: Quakers).

Anisan' ny fiangonana anabatista tany am-boalohany mbola misy ankehitriny ny ankamaroan' ny Amisy (Amish), ny Rahalahy Svarzenao (Schwarzenau Brethren), ny Hoterita (Hutterites) ary ny Menônita (Mennonites).

Tamin' ny taona 2018 dia nisy Anabatista vita batisa miisa 2,13 tapitrisa tany amin' ny firenena 86, fitomboana lehibe izany nanomboka tamin' ny taona 1990 izay nahitana mpikambana vita batisa niisa 860 000.

• Prôtestantisma