Jean-Joseph Rabearivelo: Tahiana

Efa taona maro taty aoriana no nanova anarana hoe Jean-Joseph Rabearivelo i Joseph-Casimir.

Nanomboka tamin'ny taona 1908 dia ny anadahin-dreniny no niantoka sy nitaiza an-dRabearivelo. Nianatra tao amin'ny Frères des Écoles Chrétiennes Andohalo izy, avy eo tao amin'ny sekoly Masin-dahy Misely ao Amparibe, ary rehefa voaroaka tao dia nifindra tao amin'ny sekoly Falcourt Faravohitra. Teo amin'ny faha-13 taonany izy nandao ny fianarana saingy nanohy namaky boky ary nampiana-tena niteny Frantsay sy Espaniola. Tamin'ny 1916 izy no nanomboka niasa, mpandika teny, mpitan-tsoratra tao amin'ny lehiben'ny kantao (canton) tao Ambatolampy, mpanao sary (dentelles) tao amin'ny goverinora tao Antananarivo. Nampianatra teny Frantsay koa izy. Tamin'ny taona 1924 i Rabearivelo no nanomboka niasa tao amin'ny Imprimerie de l'Imerina, ary nijanona niasa tao hatramin'ny nahafatesany na dia tsy nandray karama aza izy tamin'ny roa taona voalohany. Mpanao fanitsiana no asany tamin'izany. Nanambady an'i Mary Razafitrimo tamin'ny taona Jolay 1926. Nanan-janaka dimy izy ireo dia i Solofo, Sahondra, Voahangy, Noro ary Velomboahangy. Maty tamin'ny taona 1933 i Voahangy zanany, ary izay no nahatonga ny anaran'ny zanany faravavy hoe Velomboahangy. Tamin'ny 22 Jiona 1937 no maty, namono tena, i Rabearivelo.

Tamin'ny 1915 i Rabearivelo no nanomboka nampiseho ny asa-sorany tamin'ny Malagasy tao amin'ny gazety boky Vakio Ity, ary ny solonanarana K. Verbal no nentiny tamin'izany.

Tamin'ny 24 Mey 1921 kosa no nitranga voalohany tao amin'ny gazety La Tribune de Madagascar ny asa-sorany amin'ny teny Frantsay izay mitondra ny lohanteny hoe Le Couchant.

Tamin'ny 1924 no namoaka ny andian-tononkalo amin'ny teny Frantsay La Coupe de Cendres. Nanomboka teo dia hita tamin'ny gazety maro tao an-toerana sy tany ivelany toy ny Tsarahafatra, Mpanolotsaina, Capricorne, La Revue de Madagascar, Le Journal des Poetes, Zodiaque sns, i Rabearivelo ary isan'ny solonanarana nentiny tamin'izany i Amance Valmond. Nitana an-tsoratra ny fiainany (journal intime) koa i Rabearivelo, ary na efa norovitiny aza ny pejy nirakitra ny voalohandohan'ny fiainany dia mbola mahery ny 1800 pejy no voatahiry, mitantara ny fiainany nanomboka tamin'ny 1933 hatramin'ny nahafatesany.

Amboaran-tononkalo

• La Coupe des Cendres (1924)
• Sylves (1927)
• Volumes (1928)
• Presque-Songes (1934)
• Traduit de la Nuit (1935)
• Vientos de la Mañana (1935)
• Chants pour Abéones (1936)
• Le Vin Lourd (1936)
• Stances Oubliées (1936)
• Trèfles de Toujours et de Jamais (1936)

Tantara

• Le Prince s'amuse (1921)
• Le Bijou Rose et Noir (1921)
• Adèle et Arthur (1923)
• Interférences (1923)
• L'Aube Rouge (1923)
• Contes de la Nuit (1923)

Tantara tsangana

• Enfants d'Orphée (1931)
• Ephémérides (1934)
• Aux portes de la Ville (1935)
• Imaitsoanala (1936)

Boky hafa

• Tananarive, ses rues et ses quartiers (1936)
• Snoboland (1936)

• Pôetawebs, ahitana tantaram-piainana Pôeta malagasy maro ka anisany ny an-dRabearivelo
• Tononkalo ao amin'ny serasera.org
• Takelaka ho an'i Rabearivelo Archived Jolay 26, 2008 at the Wayback Machine
• Momba an-dRabearivelo, lahatsoratra amin'ny teny Frantsay
• Momba an-dRabearivelo Archived Jiona 13, 2008 at the Wayback Machine, lahatsoratra amin'ny teny Malagasy