Канада

Атлантика, Шимал Бузлауукъ эм Шош океанла бла джууулады, къыбылада эмда шимал-кюнбатышда АБШ бла чеклешеди, шимал-кюнчыгъышда уа — Гренландия (Дания) бла. Канаданы АБШ бла чеги — эки къралны арасында болгъан эм узун чекди.

Канада

Canada

Девиз	A Mari Usque Ad Mare» лат. «Тенгизден тенгизге дери
Гимн	O Canada!

Административ билги

Оноу формасы	Конституциоялы монархия
Къралны башчысы Генерал-губернатор Премьер-министр	Charles III Дэвид Ллойд Джонстон Стивен Харпер
Тил(лер)и	ингилиз тил, француз тил
Ара шахары	Оттава

География билги

Уллу шахар(лар)ы	Торонто, Монреаль, Ванкувер, Калгари, Оттава
Бютеу территориясы	9 984 670 км2 (дунияда 2-чи)
Сууну юсю	8,62 % %
Сагъат бёлгеси	UTC -3,5...-8

Тарих билги

Эркинлиги	1 июль 1867 (Британ Шимал Американы юсюнден Акт) 11 декабрь 1931 (Вестминстер статут 1931) 17 апрель 1982 (Бирлешген королевстводан)

Демография билги

Бютеу халкъы (2009)	34 157 950 адам (дунияда 37-чи)
Къалынлыгъы	3,42 адам/км2

Экономика билги

БИП (номинал) (2008)	$ 1 510 млрд (4-чю)
БИП (ном.) адам башына	$ 47 066
Валютасы	Канада доллар (CAD, код 124)

Башха билги

Домен(лер)и	.ca
Телефон коду	+1

тюрлендириу

Бюгюнлюкде Канада, ингилиз бла француз тилле федерал дараджада официл статусда танылгъан конституциялы монархияды, эки тилли эмда кёб культуралы къралды. Технологиясы эмда индустриясы айныгъан Канаданы экономикасы бай табийгъат ресурслада эмда сатыу-алыуда (артыкъсызда бек АБШ бла) тамалланады.

Француз тенгиз джолоучу эмда тинтиучу Жак Картье 1534 джыл ачхан Канада, Квебекде француз колонияладан башланнганды. Ингилиз колонизациядан сора юч британ колонияны (аннга дери Джангы Францияны территориясы болуб тугъан) бирлигинден Канада конфедерация къуралгъанды. Канаданы суверенитети, 1867 джылдан 1982 джылгъа дери баргъан мамыр процессни эсебиди.

2010 джылны аллында Канаданы халкъы 34 миллион адам чакълы бир барды. 2006 джыл санау, 2001 джыл бла тенглешдириуде 5,4% ёсюуню белгилегенди.

Канаданы халкъыны тёртден ючюсю чакълы бир, АБШ-ны чегинден 160 километрден узакъ кетмей джашайды.

2001 джыл санаугъа кёре канадалыланы саны tel:30 007 094">30 007 094 болгъанды. Канада статистика къуллукъну информациясына кёре 2009 джылны мартына къралны халкъы 33,5 миллион адам болгъанды, аладан 8 миллион француз тиллиле (франкофонла). Халкъны ёсюую кёбюсюне иммиграция бла байламлыды.

Канада, этника кёрюм бла бек кёб тюрлю миллетли къралды. Канадалыланы кёбюсю, артыкъсыз да бек бабалары колонизацияны заманында келгенле, кеслерин энчи канада этнос кибик кёргенликлери ючюн, эм уллу этника группа кесине «канадалыла» дейди (39,4 %). Андан сора кеслерине ингилизлиле (34,4 %), французла (25,7 %), немецле (3,6 %), итальянлыла (2,8 %), украинлиле (1,7 %), аборигенле (индейлиле бла эскимосла 1,5 %), къытайлыла (1,4 %), голландлыла (1,4 %), полякла (0,9 %), оруслула (0,1 %) дегенле барадыла.

Бусагъат заманда Канада, 10 провинция бла 3 территориядан къуралгъан федератив къралды. Кёбюсюне француз тиллиле (франкофонла да дейдиле алагъа) джашагъан провинция Квебекди, къалгъанла кёбюсюне ингилиз тилли (англофон) провинцияладыла, француз тилли Квебек бла тенглешдирилселе алагъа «ингилиз Канада» да дейдиле. Кёбюсюне ингилиз тилли тогъуз привинцияны санында болгъанлыкъгъа, джангыз Нью-Брансуик, официал халда эки тилли провинцияды. Юкон территория, официал халда эки тиллиди (ингилиз эм фрнацуз тилле), Шимал-Кюнбатыш территорияла бла Нунавутда а уа 11 официал тил танылынадыла (аланы ичинде ингилиз бла француз тилле да).

 

Бусагъатда Канада 10 провинция бла 3 территориягъа бёлюнеди. Эм джангы административ бирим Нунавутду (1999 джылда къуралгъанды).

Провинцияла (кюнбатышдан кюнчыгъышха)

•   Британ Колумбия
•   Альберта
•   Саскачеван
•   Манитоба
•   Онтарио
•   Квебек
•   Нью-Брансуик
•   Эдуард принцни айрымканы
•   Джангы Шотландия
•   Ньюфаундленд бла Лабрадор

Территорияла (кюнбатышдан кюнчыгъышха)

•   Юкон
•   Шимал-Кюнбатыш территорияла
•   Нунавут