Cànada

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Al Cànada (Canada in itagliàṅ e in ingléś a s lèś /ˈkænədə/) 'l è na munarchìa custitusiunàla e federàla dl'America dal Nòrd fata da déś pruìnsi (Culùmbia Britànica, Albèrta, Saskatchewan, Manitòba, Untàri, Quebec, Brunswick Nóṿ, Scòsia Nóva, Ìśula dal Prìnsip Eduàrd e Teranóva e Làbrador) e tri teritòri (Yukon, Teritòri dal Nòrd-Òvest e Nunavut). 'L è 'l paéś più grand dal mónd dòp la Rùsia e 'l sò sìmbul 'l è na fója granda rósa 'd àser.

'L è famóś p'r i sò lâg, specialmènt i Lâg grand ch'i èṅ sinc (Superiōr, Michigan, Huron, Erie e Untàri). 'D Invèr'n a fà dimóndi fréd (quìndas sóta śèr rivànd anc a -40°), 'd Istâ a s pasa da i vint dal còsti a i 25/30 d'l intèran.

Al sò mòt 'l è „A mari usque ad mare“ (Da mâr a mâr) parchè 'l è bagnâ da 'l ucèan Pasìfic e da qvél Atlàntic. Al paéś, ch'al fà part dal Commonwealth, al cunfìna a sud e a òvest c'n i Stat Unî ma 'l è anc vśèṅ dimóndi a la Gruenlàndia (teritòri danéś).

Al léngui uficiàli i èṅ 'l Ingléś e 'l Francéś parchè da 'l XVII sècul al sò teritòri 'l è stâ spartî in culògni da 'l Régn Unî e da la Frància. Al Cànada 'l è pò dvintâ indipendènt in dal 1867 quànd 'l è nâ, anc s'in na manéra pîna sōl in dal 1931 quànd 'l à srâ tut i pònt c'n al Régn Unî.

Al gh'à da piò ad trénta-sinc migliòṅ 'd abitànt e al dróa 'l dòlar canadéś cuma munéda. La capitàla dal Cànada l'è la sità 'd Ottawa ch'la cònta 1.130.761 abitànt e ch'la s cata in dla pruìnsa d'l Untàri. Àtri sità impurtànti i èṅ Turònt (siē migliòṅ e mèś 'd abitànt a 'l incìrca), Montreal (quàtar migliòṅ sù e śò), Vancouver (2.116.581), Calgary (1.079.310), Edmonton (1.034.945) e Quebec City (715.515).

Culegamènt estéran

• (EN) (FR) Al Sit uficiàł dal guèran