C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn
Al tèimp 'l è la dimensiòun in dû a s pèinsa e a s e-m'śùra al scòrer di avenimèint: acsè a s pōl sernîr quèl ch'l è al pasê da 'l preśàint e dal futûr. C'l'idéa chè dal tèimp l'è acsè cumplichèda che i filòśuf e i sieinsiê i gh'àn sèimper pinsê e studiê in sìma fin dai tèimp piò antìg.
L'unité de m'śùra standard dal Sistéma Internasiunèl (SI) l'è al secònd. Pròpia tulènd al secònd, a s definìs al m'śùri piò gròsi c'ma 'l minût, l'ōra, al dè, la smàna, al méś, l' ân, al lùster, al sécol e al milèni.
Al tèimp al pōl èser am'śurê, pròpia c'ma cagli ètri dimensiòun edla fìśica. I strumèint per am'śurèr al tèimp egl'ìn i arlòi. Chi arlòi tròp precìś i s ciàmen crunòmeter. Quī pò' vramèint tròp precìs, a stèr al cgnusèinsi dal 2012, egl'ìn quī atòmic.
A s' dróva diferàint e-schèli temporèli cuntìnui a s'gònda di càmp: al tèimp universêl, al tèimp atòmic universêl, al tèimp atòmic internasiunêl (TAI), ch'l è al punt ed partèinsa dagli ètri schèli, al tèimp coordinê universêl (UTC), ch'l è al stàndard per l'uràri sivîl, al Tèimp Terèster (TT), ecc.
L'umanitê la gh'à sèimper avû da pinsèr a la quistiòun di spàsi temporêl in dû andèr a mèter in na manéra urdnèda i avenimèint: el primi distinsiòun dal tèimp ch'al scòr i tgnìv'n adrē ai fenòmen sìclic astronòmic, c'm' al dè ch'al pàsa in dla nôt, i cambiamèint edla luna, el diferèinti stagiòun, ch'i àn permìs ed capìr méj el scansiòun temporêl e strulghèr i calendàri, ch'i còunten al pasèr di dè, del smàni, di méś e di ân.
This article uses material from the Wikipedia Emiliàn e rumagnòl article Tèimp, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Il contenuto è disponibile in base alla licenza CC BY-SA 4.0, se non diversamente specificato. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Emiliàn e rumagnòl (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.