Ալեքսանդրինա Գրադարան

Ալեքսանդրիայի հնագույն գրադարանի տեղում նոր գրադարան կառուցելու գաղափարը ծագել էր 1970-ական թվականներին Ալեքսանդրիայի համալսարանի մի խումբ պրոֆեսորների կողմից։ 1980-ական թվականների կեսերին նրանց հաջողվում է Եգիպտոսի նախագահ Հոսնի Մուբարաքին ու ՅՈւՆԵՍԿՕ-ին համոզել գրադարանի կառուցման անհրաժեշտության մասին։

Գրադարանի համար գնվում է հողատարածք, իսկ 1988 թվականին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի` այն ժամանակվա նախագահը ներկա է եղել նոր գրադարանի հիմնարկեքին` դնելով անկյունաքարը։ Գրադարանի կառուցման ճարտարապետական մրցույթում հաղթող է ճանաչվել նորվեգական Snøhetta ճարտարապետական ընկերությունը և ավստրիացի ճարտարապետ Քրիստոֆ Կապելեն։ Շենքի կառուցման համար ստեղծվել է կոնսորցիում Snøhetta-ի գլխավորությամբ, անգլիական և իտալական շինարարական ընկերություններով։

Գրադարանի ֆինանսավորման հարցը լուծվել է Ասուանում կայացած համաժողովի ընթացքում. Իրաքի, Սաուդյան Արաբիայի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների կառավարությունները տրամադրել են 65 միլիոն դոլար, 27 միլիոն դոլար նվիրաբերել են ևս 26 երկրներ, Եգիպտոսի կառավարությունը տրամադրել է 120 միլիոն դոլար, ֆինանսավորմանը մասնակցել է նաև ՅՈւՆԵՍԿՕ-ն։

1992 թվականին սկսվել են գրադարանի շինարարության նախնական աշխատանքները, իսկ 1995 թվականին՝ բուն աշխատանքը, որն ավարտին է հասցվել 2001 թվականին։ 2002 թվականի հոկտեմբերի 16-ին օտարերկրյա բազմաթիվ պետությունների ղեկավարների մասնակցությամբ կայացել է գրադարանի հանդիսավոր բացումը։

Գրադարանում պահպանվում են անգլերեն, արաբերեն, ֆրանսերեն գրքեր։ 2010 թվականին գրադարանին 500.000 գիրք է նվիրաբերել Ֆրանսիայի ազգային գրադարանը, ինչից հետո Ալեքսանդրինա գրադարանը ֆրանկոֆոն գրադարանների շարքում դարձել է 6-րդը, ամենախոշորը արաբական աշխարհում և Աֆրիկայում ֆրանսերեն գրքերի քանակությամբ։

 

Գրադարանը նախատեսված է ութ միլիոն գրքի պահպանման համար։ Գլխավոր ընթերցասրահն ունի 70.000 մ² մակերես կասկադային 11 մակարդակներով։ Համալիրը նաև ներառում է համաժողովների կենտրոն, մասնագիտացված գրադարաններ կույրերի, դեռահասների ու երեխաների համար, երեք թանգարան (Հնությունների, Ձեռագրերի ու Սադատա թանգարաններ), արվեստի չորս պատկերասրահ, ձեռագրերի վերականգնման լաբորատորիա։

Համալիրն աչքի է ընկնում ինքնատիպ ճարտարապետությամբ. նրա հիմքում ընկած է հարավի խորհրդանիշի գաղափարը։ Այն նման է արևի սկավառակին, որը հարավային կողմում մի փոքր բարձրացած է և թեքված հյուսիս։ Դեպի հյուսիս թեքված տանիքի ապակյա մակերևույթի միջոցով գրադարան է թափանցում հյուսիսային լույսը։

Գլխավոր ընթերցասրահը գտնվում է 32 մետրանոց ապակյա տանիքի տակ, որն ուղղված է ծովին արևային ժամացույցի պես և ունի մոտ 160 մ տրամագիծ։ Պատերը պատված են Ասուանի գրանիտով, որի վրա փորագրված են մարդկության 120 տարբեր գրային համակարգեր։

Գրապահոցը գետնի տակ է։ Այնտեղ նախատեսված են միջոցներ օդում առկա ծովային աղի` գրքերի համար կործանարար հետևանքների դեմ։ Ծովից փչող քամուց պաշտպանվելու նպատակով կառուցված է օժանդակ պատ։

Ալեքսանդրինա գրադարանում պահվող աշխատությունների ժողովածուները նվիրաբերվել են աշխարհի տարբեր կողմերից։ Գրադարանին փոխանցված իսպանական փաստաթղթերը վերաբերում են մավրերի տիրապետության շրջանին, Սուեզի ջրանցքի կառուցմանը։ Գրադարանում տեղադրված է Համացանցի արխիվի հայելի։

Ներկայիս տնօրենը Իսմայիլ Սիրագելդինն է։ Նա նաև գլխավորում է տնօրենների խորհուրդները, որոնցից յուրաքանչյուրը կցված է հետազոտական ինստիտուտներին ու թանգարաններին։ Նա Նիդերլանդների Վագենինգենի համալսարանի պրոֆեսոր է։

• Ալեքսանդրիայի գրադարան